مهارت‌های ارتباطی در دوران نوجوانی و اهمیت آنها در روابط اجتماعی
مهارت‌های ارتباطی در دوران نوجوانی و اهمیت آنها در روابط اجتماعی
نوجوانی دوره‌ای مهم در زندگی انسان‌ها است. دوره‌ای که انسان رشد جسمی، عاطفی و اجتماعی قابل‌توجهی را تجربه می‌کند. در این دوره هر فرد روی رشد هویت، ارزش‌ها و باورهای خود تمرکز می‌کند. علاوه بر این، انسان در این زمان نحوه هدایت و مدیریت روابط اجتماعی پیچیده را یاد می‌گیرد. مهارت‌های ارتباطی در تمام جنبه‌های رشد نوجوان نقش حیاتی دارد.
مهارت‌های ارتباطی چیست؟
منظور از مهارت‌های ارتباطی توانایی تبادل اطلاعات، ایده‌ها و افکار با دیگران است. این مهارت‌ها شامل ارتباط کلامی و غیرکلامی و گوش دادن فعال می‌شود. ارتباط کلامی استفاده از کلمات برای انتقال پیام است. این ارتباط می‌تواند گفتاری یا نوشتاری باشد. ارتباط غیرکلامی استفاده از زبان بدن، حالات چهره، لحن صدا و دیگر نشانه‌ها برای برقراری ارتباط است. گوش دادن فعال نیز فرایند توجه به صحبت‌های دیگران، درک پیام آنها و ارائه پاسخ مناسب است.
یک گروه دوستی در حال گفت و گو
مهارت‌های ارتباطی مؤثر برای همه جنبه‌های زندگی از جمله روابط شخصی، کار و تحصیل ضروری هستند. این مهارت‌ها به ما اجازه می‌دهند روابط قوی ایجاد کنیم، تعارضات را حل کنیم و به اهداف خود در یک رابطه برسیم. از جمله مهارت‌های ارتباطی مهم در این دوران عبارت‌اند از:
بروز دادن خود به شکل واضح و مؤثر
درک نیازهای دیگران و پاسخ دادن به آنها
ایجاد روابط قوی
حل مسالمت‌آمیز مناقشات
تصمیم‌گیری آگاهانه
مطرح کردن نظرات خود به شیوه‌ای سالم
چرا مهارت‌های ارتباطی در دوران نوجوانی مهم است؟
مهارت‌های ارتباطی به دلایل مختلفی در دوران نوجوانی اهمیت پیدا می‌کند، این دلایل عبارت‌اند از:
ایجاد روابط قوی
نوجوانان در حال ایجاد روابط مهمی با والدین، همسالان و… هستند. مهارت‌های ارتباطی قوی برای ایجاد و حفظ این روابط ضروری است. نوجوانان باید بتوانند افکار، احساسات و نیازهای خود را به طور مؤثر بیان کنند. آنها همچنین باید بتوانند به صحبت‌های دیگران گوش دهند و دیدگاه‌های آنها را درک کنند.
حل تعارضات
تعارض بخشی عادی از زندگی است، اما این مسائل به ویژه برای نوجوانان می‌توانند دشوار باشند. مهارت‌های ارتباطی مؤثر می‌تواند به نوجوانان کمک کند تا تعارض را به روشی سالم و سازنده حل کنند. آنها می‌توانند بیاموزند که نیازها و احساسات خود را بدون سرزنش یا حمله به طرف مقابل بیان کنند. همچنین می‌توانند یاد بگیرند که به دیدگاه طرف مقابل گوش دهند و سازش کنند.
مهارت‌های ارتباطی برای موفقیت تحصیلی ضروری هستند. نوجوانان باید بتوانند به طور مؤثر با معلمان و هم‌کلاسی‌های خود ارتباط برقرار کنند. آنها باید یاد بگیرند سؤال بپرسند، ارائه دهند و در بحث‌های کلاسی شرکت کنند. واضح گویی از مهارت‌های مهمی است که در این دوران به کار نوجوان می‌آید.
تصمیم‌گیری آگاهانه
نوجوانان در این دوران باید تصمیمات مهمی بگیرند، مانند اینکه چه کلاس‌هایی را بگذرانند، چه شغلی را دنبال کنند و با چه کسانی وقت بگذرانند. مهارت‌های ارتباطی می‌تواند به آنها در تصمیم‌گیری آگاهانه کمک کند. نوجوانان باید بتوانند اطلاعات مختلف را جمع‌آوری کنند، جوانب مثبت و منفی گزینه‌های مختلف را بسنجید و تصمیمات خود را به دیگران منتقل کنند.
چالش‌های ارتباطی رایج در میان نوجوانان
معمولاً نوجوانان در این دوران با چالش‌های ارتباطی مختلفی دست و پنجه نرم می‌کنند. این چالش‌ها ممکن است به دلیل رشد فیزیکی و عاطفی و همچنین استقلال‌طلبی فزاینده آنها باشد. برخی از چالش‌های ارتباطی رایج که نوجوانان با آنها مواجه هستند، عبارت‌اند از:
مشکل در بیان احساسات: نوجوانان اغلب برای درک و مدیریت هیجانات خود دچار مشکل می‌شوند. این امر می‌تواند سدی در مسیر بروز احساسات آنها باشد.
ترس از قضاوت شدن: نوجوانان در دوره‌ای حساس هستند و ممکن است نگران قضاوت شدن توسط دیگران باشند. این امر می‌تواند مانع به اشتراک گذاشتن افکار و احساسات شود.
تعارض با والدین: نوجوانان روز به روز مستقل‌تر می‌شوند و ممکن است در مسائل مختلف با والدین خود اختلاف‌نظر پیدا کنند. این مسئله گاهی ممکن است منجر به بروز درگیری و مشکلات ارتباطی شود.
فشار همسالان: نوجوانان برای همراه و شبیه بودن با همسالان خود تحت فشار زیادی هستند. این مسئله می‌تواند آنها را به گفتن حرف‌ها یا انجام کارهایی سوق دهد که قلباً به آنها ایمان ندارند و این کار را صرفاً برای جلب توجه همسالان و تأیید آنها انجام دهند.
ارتباط آنلاین: نوجوانان زمان زیادی را صرف برقراری ارتباط آنلاین می‌کنند. این مسئله می‌تواند مهارت‌های ارتباطی چهره به چهره و رو در رو را دشوار کند.
راه‌های مختلفی برای تقویت مهارت‌های ارتباطی وجود دارد. والدین و بزرگسالان می‌توانند با رعایت نکات زیر این مهارت‌ها را در نوجوانان تقویت کنند.
الگویی برای جوانان: نوجوانان با تماشای بزرگسالان زندگی کردن را یاد می‌گیرند. والدین و بزرگسالان باید مهارت‌های ارتباطی خوب را خود نیز به کار ببرند تا تبدیل به الگویی مناسب برای نوجوانان شوند.
فراهم کردن فرصت‌های ارتباطی: زمانی را برای صحبت با نوجوان خود اختصاص دهید. از آنها در مورد روزشان بپرسید و به حرف‌هایشان گوش دهید. آنها را تشویق کنید تا افکار و احساسات خود را بیان کنند، حتی اگر با آنها موافق نیستید.
آموزش مهارت‌های ارتباطی به طور مستقیم: در مورد اهمیت مهارت‌های ارتباطی با نوجوان خود صحبت کنید و مهارت‌های خاصی را به آنها بیاموزید.
گوش دادن فعال: به نوجوان خود بیاموزید که چگونه فعالانه گوش کند. در گفتگو به زبان بدن و حالات چهره گوینده توجه کند و مسائل و سؤالات را به صورت واضح و شفاف بیان کند.
توسعه خودآگاهی: به نوجوانان خود کمک کنید تا خودآگاهی را توسعه دهند. این امر به آنها کمک می‌کند تا احساسات و دیدگاه‌های خود را بهتر درک کنند و ارتباط مؤثرتری با دیگران برقرار کنند.
صادق بودن در ارتباطات: نوجوانان باید یاد بگیرند که در مورد ارتباطات خود صادق باشند. منظور این است که افکار و احساسات خود را صادقانه و آزادانه بیان کنند. حتی اگر پذیرش آنها برای دیگران دشوار باشد.
احترام گذاشتن به دیگران: آنها باید یاد بگیرند که در هر شرایطی به دیگران احترام بگذارند. حتی زمانی که با افکار و باورهای اشخاص دیگر مخالف هستند. آنها باید گفتگوی خود را در جهتی هدایت کنند که عاری از قضاوت و توهین باشد.
توسعه مهارت‌های حل مسئله: به نوجوان خود کمک کنید تا مهارت‌های حل مسئله و حل تعارض را توسعه دهد. این امر به آنها کمک می‌کند تا چالش‌های ارتباطی را به روشی سازنده حل کنند.
