اختلال خواندن یا دیسلکسیا چیست | علائم و روش های درمان آن

اختلال خواندن یا دیسلکسیا یک نوع نارسا خوانی و اختلال یادگیری است که بر توانایی خواندن، نوشتن و صحبت کردن تاثیر می گذارد. کودکانی که دچار این اختلال هستند، اغلب باهوش بوده و سخت کوش هستند. اما در اتصال حروف که می بینند و صداهایی که این حروف ایجاد می کنند، مشکل دارند. در این مقاله از سرویس سلامت مجله کوروش به بررسی اختلال دیسلکسیا، علایم و روش درمان آن پرداخته ایم.

اختلال خواندن یا دیسلکسیا چیست؟

حدود ۵ تا ۱۰ درصد از آمریکایی ها برخی علایم اختلال خواندن یا دیسلکسیا را دارند. این علایم شامل خواندن آهسته، مشکل در ادا کردن کردن کلمات و یا ترکیب کلمات با هم است. بزرگسالان نیز می توانند دچار این اختلال یادگیری شوند. اختلال خواندن در برخی از افراد در مراحل اولیه زندگیه تشخیص داده می شود. برخی دیگر تا زمانی که بزرگ تر شوند متوجه این نوع نارسا خوانی نمی شوند. کودکان مبتلا به اختلال خواندن اغلب بینایی طبیعی دارند و به اندازه همسالان خود باهوش هستند. اما آن ها در مدرسه بیشتر در چالش هستند. چرا که خواندن آن ها بیشتر زمان می برد. مشکل در پردازش کلمات می تواند نوشتن و واضح صحبت کردن را نیز برای آن ها سخت کند.

بیشتر بخوانید: اختلال آگورافوبیا یا ترس از مکان‌های شلوغ | علل و نشانه ها و روش‌های درمان آن

علت اختلال خواندن یا دیسلکسیا

دلیل نارسا خوانی یا همان دیسلکسیا بیشتر مرتبط با ژن ها است. به همین دلیل این بیماری اغلب به صورت خانوادگی مشاهده می شود. اگر والدین، خواهر و برادر و یا سایر اعضای خانواده به اختلال خواندن مبتلا باشند، به احتمال زیاد کودک نیز دچار این اختلال خواهد شد. دیسلکسیا ناشی از تفاوت در بخش هایی از مغز است که زبان را پردازش می کند. اسکن های تصویربرداری از افراد مبتلا به آن نشان می دهد که مناطقی از مغز که باید هنگام مطالعه فرد فعال باشد، به درستی کار نمی کند. وقتی کودکان خواندن را یاد می گیرند، ابتدا متوجه می شوند که هر حرف چه صدایی دارد. سپس یاد می گیرند که چگونه این صداها کلمات را ایجاد می کنند.

روند کند و دشوار خواندن

برای کودکانی که دچار اختلال خواندن هستند، مغز به سختی می تواند حروف را به صداهایی که ایجاد می کند و سپس ترکیب آن در کلمات متصل کند. برای افرادی که دیسلکسیا دارند، ممکن است کلمه ای مانند گربه (CAT) به صورت (TAC) خوانده شود. به همین دلیل خواندن برای آن ها ممکن است یک روند کند و دشوار باشد. نارسا خوانی و یا اختلال خواندن برای افراد متفاوت است. برخی مبتلا به شکل خفیفی از آن هستند و در نهایت نحوه مدیریت آن را یاد می گیرند. برخی دیگر برای غلبه بر این اختلال با مشکلات بیشتری مواجه می شوند. حتی اگر کودکان نتوانند اختلال خواندن یا دیسلکسیا در خود را به طور کامل برطرف کنند، باز هم می توانند به دانشگاه بروند و زندگی موفقی داشته باشند.

بیشتر بخوانید: انواع اختلال شخصیت دو قطبی و علائم و روش های مختلف درمان

علایم اختلال خواندن یا دیسلکسیا

تا زمانی که کودکان به مدرسه نروند، تشخیص علایم دیسلکسیا ممکن است دشوار باشد. ممکن است معلم اولین کسی باشد که به علایم اختلال خواندن توجه می کند. به ویژه اگر کودک شما برای خواندن، املا و پیروی از دستور العمل های کلامی در کلاس درس تلاش زیادی کند. علائم در سنین مختلف و مراحل مختلف زندگی تغییر می کنند. هر کودک مبتلا به دیسلکسیا دارای نقاط منحصر به فردی است و با چالش های متفاوتی روبرو است. با این حال برخی علایم به صورت عمومی وجود دارد که نشان می دهد کودک ممکن است به کمک بیشتری در مدرسه نیاز داشته باشد.

علایم اختلال خواندن در کودکان پیش دبستانی

کودکان مبتلا به اختلال خواندن در مرحله پیش دبستانی در پردازش زبان مشکل دارند. آن ها از نظر مهارت های زبانی کمی از همسالان خود عقب هستند. صحبت و نوشتن کودکان در این سن بیشتر از دوستان شان طول می کشد. آن ها گاهی حروف و کلمات را با هم قاطی می کنند. کودکان پیش دبستانی مبتلا به دیسلکسیا ممکن است در یادگیری و یا به خاطر سپردن حروف الفبا دچار مشکل شوند. اشتباه تلفظ کلمات آشنا در صحبت کردن کودک رایج است. آن ها گاهی مشکل در تشخیص حروف دارند. به عنوان مثال کلماتی مانند D و T را اشتباه می گیرند. آن ها گاهی در تشخیص الگوهای قافیه ای دچار مشکل می شوند.

علایم اختلال خواندن در دانش آموزان مقطع دبستان

علائم اختلال خواندن یا دیسلکسیا در دوره ابتدایی آشکارتر می شود. کودکان مبتلا به این اختلال در یادگیری خواندن و نوشتن زمان بیشتری نسبت به همکلاسی های خود صرف می کنند. آن ها معمولا آهسته تر از سایر کودکان هم سن خود می خوانند. نمی توانند تفاوت بین حروف یا کلمات خاص را تشخیص دهند. حروف را با صداهایی که ایجاد می کنند، متصل نمی کنند. هنگام خواندن کلمات مشکل دارند. آن ها آهسته می نویسند و در مورد املای کلمات ساده ای چون سگ (DOG) نیز با مشکل مواجه می شوند. گاهی کلمات موجود در صفحه برای شان تار می شود و یا می چرخد. اختلال خواندن گاهی می تواند تا دوران ابتدایی به صورت پنهان باشد. کودکانی که دچار این اختلال هستند، گاهی اوقات از نظر اجتماعی گوشه گیر می شوند، چرا که ارتباط آن ها با همسالان شان سخت تر است.

علایم اختلال خواندن یا دیسلکسیا در دوران بعد از دبستان

افرادی که دارای اختلال خواندن یا دیسلکسیا هستند معمولا بعد از دبستان نیز از نظر اجتماعی گوشه گیر می شوند. ارتباط برای آن ها به دلیل مشکلات در تلفظ و خواندن سخت تر می شود. دانش آموزان دوره راهنمایی و دبیرستان مدت زمان زیادی را صرف نوشتن تکالیف می کنند. آن ها در املا، دستور زبان و علایم نگارشی دچار اشتباه می شوند. دستخط آن ها در امتحانات آشفته است. آهسته صحبت می کنند و از بلند خواندن پرهیز می کنند. کلمات را اشتباه تلفظ می کنند و گاهی نام آن ها را به خاطر نمی آورند. اگر فرزند شما در این سن چنین علایمی دارد، بهتر است تا با معلم او صحبت کنید تا بفهمید در کلاس چه اتفاقی برایش می افتد. سپس با پزشک تماس بگیرید تا مطمئن شوید که او دارای مشکل سلامتی مانند کم شنوایی و کاهش بینایی نیست. اگر دلیل رفتار او اختلال خواندن باشد، پزشک می تواند شما را برای آزمایش ها و درمان بیشتر به متخصص ارجاع دهد. هر چه زودتر متوجه این اختلال در کودکان شوید، پروسه درمان زودتر شروع شده و مهارت های زبان و نوشتن افزایش می یابند.

علایم اختلال خواندن یا دیسلکسیا در بزرگسالان

افرادی که در دوران کودکی ابتلای آن ها به اختلال خواندن یا دیسلکسیا تشخیص داده نمی شود، ممکن است که بعدها در بزرگسالی متوجه آن شوند. آن ها مشکلاتی در خواندن با سرعت خوب و انجام فعالیت های جذاب مانند مطالعه دارند. این دسته از افراد به خاطر سپردن کلمات، یادداشت برداری یا کپی کردن چیزها برای شان سخت است. درک شوخی های متداول که معنایی متفاوت می دهند، برای شان دشوار است. در به خاطر سپردن پسوورد و انجام معادلات ریاضی کمی مشکل دارند.

درمان اختلال خواندن یا دیسلکسیا

اگر فرزند شما دچار اختلال خواندن یا دیسلکسیا است، چند درمان مختلف می تواند توانایی خواندن و نوشتن او را بهبود بخشد. همچنین برنامه هایی وجود دارد که می تواند به بچه ها کمک کند تا با همسالان خود در مدرسه بیشتر آشنا شوند. کودکان وقتی کوچک تر هستند و شروع به درمان می کنند، شانس موفقیت شان بیشتر است. حتی بزرگسالان مبتلا نیز می توانند با انجام مهارت هایی خاص توانایی خود را افزایش دهند. درمان های اختلال خواندن برای هر فرد متفاوت است. فرزند شما با یک یا چند متخصص برای اجرای برنامه ها در تماس است.

آزمایش های مربوط به دیسلکسیا

برای تطبیق شما با برنامه مناسب، یک پزشک متخصص آموزشی آزمایش هایی را برای بررسی میزان خواندن و نوشتن انجام می دهد. یک روانشناس آموزشی نیز آزمایش هایی انجام می دهد تا متوجه شود که آیا مشکلات خواندن باعث افسردگی یا انزوای او شده است یا نه. پس از تشخیص دقیق می توانید با پزشک، معلم و متخصصان آموزشی فرزند خود برای ایجاد یک برنامه یادگیری همکاری کنید.

برنامه خواندن

کودکان مبتلا به اختلال خواندن در تطبیق حروف با صداهایی که ایجاد می کنند و کلمات با معانی آن ها مشکل دارند. آن ها برای یادگیری و نوشتن به کمک بیشتری نیاز دارند. فرزند شما می تواند با یک متخصص خواندن کار کند و یاد بگیرد چطور حروف و کلمات را ادا کند. متخصص با او در رابطه با سریع تر خواندن و مطالبی که بیشتر خوانده می شوند کار می کند. همچنین به کودک کمک می کند تا بتواند واضح تر بنویسد. برنامه هایی نیز برای خواندن کودکان مبتلا به دیسلکسیا طراحی شده اند. این برنامه ها گام به گام به بچه ها می آموزند که چطور حروف را با صداها تطبیق دهند و صداهای حروف را در کلمات تشخیص دهند. آموزش های چند حسی به کودکان می آموزند که چگونه از حواس خود مانند: «بینایی، شنوایی، بویایی، لمسی و حرکتی» برای یادگیری مهارت های جدید استفاده کنند. به عنوان مثال فرزند شما ممکن است انگشت خود را روی حروف ساخته شده از کاغذ سمباده بکشد تا نحوه املا را بیاموزد.

راهنمایی های اضافی برای پروسه درمان

با مدرسه فرزند خود در مورد ویژگی او و رفع نیازهای یادگیری منحصر به فردش صحبت کنید. این باعث می شود تا مربیان و معلمان توجه بیشتری به کودک داشته و او را تحت فشار قرار ندهند. آن ها در عین حال می توانند پیشرفت فرزندان تان را به شما خبر دهند. در عین حال برخی مدارس کتاب های صوتی و برنامه های منحصر به فردی را در اختیار والدین قرار می دهند تا با کودکان بیشتر کار کنند.

نکات مهم برای کمک به بزرگسالان مبتلا به اختلال خواندن یا دیسلکسیا

بزرگسالان مبتلا به اختلال خواندن یا دیسلکسیا نیز نیاز دارند تا بیشتر تمرین کرده و از طرف اطرافیان بیشتر درک شوند. بهتر است آن ها در مکانی آرام و بدون مزاحمت مطالعه کنند. این کار باعث افزایش تمرکز آن ها می شود. گوش کردن به کتاب ها به صورت صوتی و تکرار آن ها برایشان بسیار موثر است. بنابراین گوش کردن به پادکست ها و کتاب های صوتی یکی از راه های کمک به پیشرفت آن ها محسوب می شود. بهتر است بزرگسالان وظایف خود را به دسته ها و بخش های کوچکی تقسیم بندی کنند تا آن ها را به خاطر بسپارند. در صورت نیاز استراحت کافی داشته و غذاهای سالم بخورند.

سخن پایانی

سخن پایانی درباره اختلال خواندن

اختلال خواندن یا دیسلکسیا از جمله اختلالاتی است که اگر در سنین کودکی به موقع تشخیص داده شود، کمک زیادی به پیشرفت کودک خواهد کرد. بهتر است در زمان تشخیص بیماری بلافاصله با پزشک متخصص و مشاور مشورت کنید. آن ها روش های درمانی متفاوتی را پیش روی شما قرار می دهند. با بزرگ تر شدن، فرزند شما یاد می گیرد که چطور اختلال خواندن را مدیریت کند. این اختلال به هیچ وجه ارتباطی با هوش کودک ندارد. آن ها می توانند در مدرسه و حتی بعدها در پروسه رفتن به دانشگاه بسیار موفق عمل کنند.