در سیاره‌های دیگر منظومه‌ی شمسی چگونه می‌میرید؟

بشر همیشه به دنبال فراتر رفتن از قلمرو زمین بوده است اما بدون داشتن تجهیزات مناسب، حضور در محیط سیاره‌های دیگر حتی در منظومه‌ی شمسی به آسانی می‌تواند منجر به مرگ شود.

تصور اینکه بازدید از یک سیاره‌ی دیگر چگونه خواهد بود، برای دهه‌ها بخشی اساسی در داستان‌های علمی-تخیلی بوده است. چه هدف منظومه‌ی شمسی باشد و چه جای دیگری از کیهان، دنیاهای دیگر همواره ما را مجذوب خود کرده‌اند.

با این حال، می‌دانیم که انسان‌ها تنها روی زمین قابلیت سکونت دارند و نه جایی مانند مریخ. به دلایلی که هنوز کاملا روشن نیست، این تنها مکان شناخته شده در جهان است که می‌دانیم در عرض چند دقیقه یا کمتر، ما را به طرز وحشتناکی نمی‌کشد.

«جنیفر گلس» (Jennifer Glass) دانشیار دانشکده‌ی زمین و علوم جوی زیستی مؤسسه‌ی فناوری جورجیا در این زمینه گفت: «انسان‌ها برای تنفس به اکسیژن نیاز دارند. اتمسفر زمین امروز حاوی ۲۰ درصد اکسیژن است. بدون اکسیژن موجود در گازی که تنفس می‌کنیم، انسان‌ها بر اثر خفگی (کمبود اکسیژن) در حدود هفت دقیقه می‌میرند.»

بدون حضور اکسیژن کافی، در هر جای دیگری از منظومه‌ی شمسی، مرگ خیلی سریع اتفاق می‌افتد. تنها تفاوت بین سیارات این است که دما یا فشار برخی از آن‌ها ما را سریع‌تر می‌کشد. در این‌جا چیزی که در هر سیاره روی می‌دهد را از سمت خورشید مرور می‌کنیم.

عطارد

این واقعیت که عطارد نزدیک‌ترین سیاره به خورشید است، نشان می‌دهد که مهمان‌نوازترین سیاره نخواهد بود. در سمت عطارد که رو به خورشید است با تابش مستقیم، دما تا ۴۳۰ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش می‌یابد. در همین حال در سمت شب، دما به منفی ۱۸۰ درجه‌ی سانتی‌گراد کاهش می‌یابد. دلیل این موضوع این است که عطارد بر خلاف زمین، دارای جو نیست و به سختی گرما را حفظ می‌کند.

بنابراین، مرگ در سمت سرد، شبیه مرگ در فضای بیرونی است و احتمالا در عرض چند دقیقه صورت می‌گیرد. به گفته‌ی گلس «در سمت داغ سیاره در عرض چند ثانیه می‌سوزید، در حالی که دچار خفگی هم می‌شوید و همه‌ی آب بدنتان بخار می‌شود.»

ناهید

سیاره‌ی ناهید از نظر اندازه شبیه‌ترین سیاره به زمین در منظومه‌ی شمسی است، اما شباهت‌ها به همین‌جا ختم می‌شود. اتمسفر غلیظ زهره باعث اثر شدید گلخانه‌ای در آن می‌شود که دمای سطح را به حدود ۴۷۵ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش می‌دهد. داشتن جو غلیظ همچنین به این معنی است که فشار شدید روی سطح می‌تواند کُشنده باشد.

این سیاره همچنین دارای ابرهای سولفوریک اسید است. گلس درباره‌ی مرگ در ناهید گفت: «در حالی که برای نفس کشیدن تلاش می‌کنید، در عرض چند ثانیه بر اثر گرمای شدید و اسید می‌سوزید. حداقل این یک مرگ سریع، اما وحشتناک خواهد بود.»

مریخ

پس از زمین، احتمالا مریخ در منظومه‌ی شمسی سکونت‌پذیرترین شرایط سطحی را دارد. با دمایی که در تابستان به ۲۵ درجه‌ی سانتی‌گراد می‌رسد، اگرچه در قطب‌ها تا ۱۴۵- درجه‌ی سانتی‌گراد کاهش می‌یابد.

با این حال، حتی اگر قرار باشد یک انسان در تابستان روی خط استوای این سیاره قرار گیرد، دوام زیادی نخواهد داشت. جو مریخ تقریبا کربن دی‌اکسید (CO2) خالص است و از برخی جهات، این باعث می‌شود که این سیاره به یکی از بدترین سیاره‌ها برای حضور بدون تجهیزات تبدیل شود.

گلس در این رابطه اشاره کرد: «اگر هنگام خفگی کربن دی‌اکسید در خون ما جمع شود، پیش از قطع هوشیاری و سپس مرگ بر اثر خفگی، احساس استرس‌آور تنگی نفس را تجربه می‌کنیم.»

او افزود: «اگر خون با تنفس گازی بدون کربن دی‌اکسید، برای مثال هیدروژن، هلیوم، نیتروژن، متان و غیره رقیق شود، فرد در عرض چند ثانیه بدون احساس تنگی نفس، هوشیاری خود را از دست می‌دهد، بنابراین مرگ کمتر دردناک خواهد بود. اما همچنان در عرض چند دقیقه به دلیل کمبود اکسیژن خواهد مرد.»

به‌طور خلاصه، مرگ در مریخ ممکن است بیشتر از سیاره‌های دیگر در منظومه‌ی شمسی طول بکشد و به‌طور بالقوه با سرمای شدید همراه باشد.

مشتری، زحل، اورانوس و نپتون

غول‌های گازی منظومه‌ی شمسی با هم گروه‌بندی می‌شوند، زیرا فرآیند مرگ در آن‌ها اساسا یکسان است، اما بسته به اینکه در کجای سیاره هستید، می‌تواند تغییر کند چون این سیارات سطح مشخصی ندارند.

قرار گرفتن در مرکز یک غول گازی به معنای مرگ آنی است که احتمالا حتی برای درک تجربه‌ی آن، خیلی سریع خواهد بود. به‌عنوان مثال تصور می‌شود که دمای هسته‌ی زحل در حدود ۸۳۱۵ درجه‌ی سلسیوس باشد و یا فشار در هسته‌ی مشتری به اندازه‌ای زیاد است که گویی ۱۶۰ هزار اتومبیل در روی بدن شما قرار گرفته‌اند.

بیرون از ابرهای غلیظ این سیاره‌ها تجربه‌ی مرگ ممکن است کمی متفاوت باشد، اما پایان اجتناب‌ناپذیر آن یکسان است. دما از منفی ۱۱۰ درجه‌ی سانتی‌گراد در مشتری تا منفی ۲۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد در نپتون متغیر است.

گلس درباره‌ی تجربه‌ی حضور بدون محافظ در این سیارات گفت: «روی غول‌های گازی سطح محکمی وجود ندارد، بنابراین به‌سادگی به درون آن‌ها سقوط می‌کنید تا جایی که تحت فشار شدید آن‌ها له شوید.»

او ادامه داد: «جو آن‌ها از هیدروژن با مقداری هلیوم، متان و آب تشکیل شده است، اما کمترین میزان کربن دی‌اکسید را دارد. بنابراین حداقل زمانی که یخ می‌زنید و تا حد مرگ له می‌شوید، هوشیاری خود را آرام‌تر از دست می‌دهید و نارسایی تنفسی (هراس هیپرکاپنیا) را که در سیاره‌های دیگر مانند زهره و مریخ بر اثر کربن دی‌اکسید بالا روی می‌دهد، تجربه نمی‌کنید.»

برخی قمرها

به عنوان یک نگاه اضافی، بدون استفاده از تجهیزات، انسان‌ها در تمام قمرهای منظومه‌ی شمسی هم خواهند مرد.

به گفته‌ی «بتول کاچار» (Betül Kaçar) دانشمند ارشد مرکز حیات اولیه و تکامل ناسا در دانشگاه ویسکانسین، به غیر از اینکه انسان نمی‌تواند در این قمرها نفس بکشد، با حضور در قمر اروپا غرق شدن در تشعشعات زیان‌بار را هنگام گذر از میدان مغناطیسی مشتری تجربه می‌کند، در دریای متان و اتان قمر تایتان بلافاصله یخ می‌زند یا توسط آب‌فشان‌های یخی در قمر انسلادوس به فضا پرتاب می‌شود.