۵ نکته‌ی ضروری برای خرید و استفاده از مرطوب‌کننده‌های پوست

معمولاً وقتی لیست کارهای روزانه‌ی خود را می‌نویسید، خرید مرطوب‌کننده کار آسانی به نظر می‌رسد. اما هنگام انتخاب به‌سرعت متوجه می‌شوید که گزینه‌های موجود بسیار گیج‌کننده هستند و شما باید از بین صدها محصول مختلف با ترکیبات متنوع گزینه‌ی مناسب خود را پیدا کنید. چیزی که همه‌ی متخصصان پوست روی آن توافق دارند این است که انتخاب مرطوب‌کننده‌ی مناسب بر اساس نوع پوست و نیازهای شخصی ضروری است.
۱. انواع مرطوب‌کننده‌ها را بشناسید

به‌طور کلی، مرطوب‌کننده‌ها به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

کرم: معمولاً کرم‌ها از لوسیون‌ها سنگین‌تر هستند، اما در مقایسه با پمادها چربی کمتری دارند. از این دسته از محصولات با توجه به فرمولاسیون می‌توان برای انواع پوست استفاده کرد، با این حال برای کسانی که پوست خشک یا معمولی دارند مناسب‌‌ترند.
لوسیون: لوسیون‌ها محصولات سبکی هستند که آب ماده‌ی اصلی آن‌ها است. بنابراین، باعث ایجاد جوش نمی‌شوند و برای پوست‌های مستعد آکنه گزینه‌ی مناسبی به شمار می‌روند.
ژل: محصولات سبک و معمولاً بدون روغنی هستند که به‌راحتی جذب پوست می‌شوند.
پماد: غلیظ‌ترین مرطوب‌کننده‌های موجود در بازار هستند که وازلین رایج‌ترین نماینده‌ی آن‌ها است. معمولاً استفاده از پماد به افرادی که پوست چرب دارند، توصیه نمی‌شود.

۲. نوع پوست‌تان را در نظر بگیرید

اگر مطمئن نیستید که چه نوع پوستی دارید، چند ساعت پس از دوش گرفتن آن را بررسی کنید. پوست خشک پوسته پوسته و پوست چرب روغنی و درخشان به نظر می‌رسد. پوست مختلط در ناحیه‌ی T (پیشانی، بینی و چانه) چرب و در قسمت گونه‌ها و فک خشک یا معمولی است. پوست‌های حساس هم در بیشتر مواقع قرمز و ملتهب بوده و دچار خارش می‌شوند.

روتین پوستی کسانی که پوست چرب دارند با افراد دارای پوست خشک متفاوت است، چون پوست آن‌ها به‌طور طبیعی سبوم (روغن) بیشتری تولید می‌کند که به هیدراته نگه داشتن پوست کمک می‌کند. غالباً افراد با پوست‌ چرب به مرطوب‌کننده‌ی زیادی نیاز ندارند و حداکثر یک بار در روز لازم است که از این محصولات استفاده کنند. با این حال اگر از محصولات حاوی سالیسیلیک اسید استفاده می‌کنید، مرطوب کردن منظم پوست می‌تواند از تحریک یا خشکی بیش از حد آن جلوگیری کند.

افراد دارای پوست خشک ممکن است مجبور باشند حداقل دو بار در روز مرطوب‌کننده بزنند. این افراد در صورت تمایل می‌توانند از دو مرطوب‌کننده‌ی مختلف استفاده کنند، یکی برای صبح و دیگری برای روتین قبل از خواب.
پوست چرب

بعضی از افرادی که پوست چرب دارند از مرطوب‌کننده استفاده نمی‌کنند. آن‌ها بر این باورند که استفاده از این محصولات فقط باعث افزایش چربی پوست می‌شود. ممکن است این باور موجه و منطقی به نظر برسد، اما در حقیقت تصور نادرستی است که باید کنار گذاشته شود. حتی پوست‌‌‌های چرب هم به رطوبت اضافی نیاز دارند. اگر از چرب بودن پوست‌ خود رنج می‌برید، باید مرطوب‌کننده‌ای انتخاب کنید که پوست‌تان را متعادل کند و آن را بدون اینکه چرب‌تر کند هیدراته نگه دارد.

افراد دارای پوست چرب باید به‌دنبال محصولاتی باشند که عبارت «بدون چربی» یا «غیرکومدوژنیک» روی برچسب آن‌ها قید شده باشد. مرطوب‌کننده‌های بدون چربی فرمول سبک‌تری نسبت به سایر محصولات دارند؛ بنابراین به‌راحتی جذب پوست می‌شوند، بدون اینکه احساس چربی و سنگینی در آن ایجاد کنند. برچسب غیرکومدوژنیک به این معنی است که محصول احتمالاً منافذ پوست شما را مسدود نمی‌کند. بعضی از متخصصان معتقدند که مرطوب‌کننده‌های مبتنی بر ژل نسبت به لوسیون‌ها، کرم‌ها و پمادها برای پوست‌های چرب مناسب‌تر هستند.
پوست خشک

اگر پوست‌تان خشک است، بهتر است از لوسیون صرف‌نظر کنید و به سراغ مرطوب‌کننده‌های سنگین‌تر یعنی کرم‌ها و پمادها بروید. چنانچه به اگزما یا هر بیماری پوستی دیگری مبتلا هستید، از مرطوب‌کننده‌ی توصیه‌شده‌ی توسط متخصص پوست استفاده کنید. انتخاب یک مرطوب‌کننده‌ی مناسب می‌تواند پوست را ترمیم ‌کند و علائمی مانند خارش و سوزش را کاهش ‌دهد.

از نظر مواد تشکیل‌دهنده باید به‌دنبال محصولی باشید که حاوی مواد زیر باشد:
آنتی اکسیدان

آنتی اکسیدان‌ها به کاهش خشکی پوست و حفظ سلامت کلی آن کمک کرده و از پیری زودرس جلوگیری می‌کنند. آنتی اکسیدان‌های زیر در رفع خشکی پوست مؤثرند:

ویتامین E: باعث افزایش تولید کلاژن در بدن می‌شود، از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید محافظت می‌کند و در درمان درماتیت آتوپیک نقش دارد.
لیکوپن: از پوست در برابر آفتاب‌سوختگی محافظت می‌کند، تولید کلاژن را در بدن افزایش می‌دهد و آسیب‌‌‌دیدگی‌های پوست را ترمیم می‌کند.
نیاسینامید: به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند، بافت سطحی پوست را بهبود می‌بخشد، چین و چروک‌های ریز را برطرف می‌کند و مانع آسیب‌دیدگی بیشتر پوست می‌شود. نیاسینامید برای انواع پوست مفید است.

سایر آنتی اکسیدان‌هایی که می‌توانند شما را از خشکی پوست خلاص کنند عبارتند از: ویتامین C، ویتامین A، رزوراتول، جنیستئین، چای سبز و کورکومین.
امولینت (نرم‌کننده‌ی پوست)

مرطوب‌کننده برای پوست خشک

امولینت‌ها به‌شکل کرم، پماد و لوسیون تولید می‌شوند. اگر پوست خشکی دارید، استفاده از کرم برای شما مناسب‌تر است. کرم‌ها نسبت به لوسیون‌ها روغن بیشتری دارند. آن‌ها پوست را نرم می‌کنند و بافت آن را بهبود می‌بخشند. ترکیباتی که اثربخشی آن‌ها در درمان پوست خشک ثابت‌ شده‌ است عبارتند از:

شی‌باتر: تحقیقات نشان داده‌اند که محصولات حاوی شی‌باتر می‌توانند به‌طور قابل توجهی خشکی پوست و اگزما را بهبود ببخشند. شی‌باتر به بازیابی رطوبت در پوست شما کمک می‌کند.
روغن نارگیل: استفاده‌ی منظم از محصولات حاوی روغن نارگیل رطوبت پوست را بهبود می‌بخشد.
وازلین: ژله‌ی پترولیوم یا وازلین رطوبت پوست را حفظ می‌کند، آب را درون پوست نگه می‌دارد و باعث بهبود بافت می‌شود.
روغن جوجوبا: این روغن به‌طور گسترده در محصولات آرایشی و بهداشتی و محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌شود. روغن جوجوبا دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی است که آن را به یک گزینه‌ی مناسب برای ترمیم پوست‌های خشک تبدیل می‌کند. این روغن در درمان درماتیت سبورئیک و درماتیت آتوپیک مؤثر است.

موم زنبور عسل و روغن‌های گیاهی هم از سایر موادی هستند که در مرطوب‌کننده‌های پوست خشک یافت می‌شوند.

هموکتانت (جاذب‌الرطوبه)

هموکتانت‌ها رطوبت محیط را جذب می‌کنند و در ترکیب با امولینت‌ها گزینه‌ی خوبی برای پوست‌های خشک هستند. افراد دارای پوست خشک باید از مرطوب‌کننده‌های حاوی مواد زیر استفاده کنند:

گلیسرین: یکی از مواد متداول در محصولات مراقبت از پوست است که معمولاً برای رفع خشکی پوست و درمان درماتیت آتوپیک استفاده می‌شود.
پروپیلن گلیکول: این ماده در بسیاری از مرطوب‌کننده‌های مخصوص پوست خشک یافت می‌شود، اما ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک شود. قبل از اینکه محصولات حاوی پروپیلن گلیکول را روی پوست صورت خود بمالید، تأثیر آن را روی پوست قسمت داخلی بازو تست کنید.
اوره: بیش از ۲۰ سال است که از این ماده برای رفع خشکی شدید پوست و درمان اختلالات پوستی مانند پسوریازیس استفاده می‌شود. اوره پروتئین سفت‌شده را در پوست خشک تجزیه می‌کند و خارش پوست را از بین می‌برد.

از سایر هموکتانت‌های مؤثر می‌توان به PEG، سیلیکون، هیالورونیک اسید و آلوئه‌ورا اشاره کرد.
مواد ترمیم‌کننده

مواد ترمیم‌کننده در مرطوب‌کننده

این مواد لایه‌ی فوقانی پوست را هیدراته نگه می‌دارند، اجزای از دست‌رفته‌ی سطح پوست را جبران می‌کنند و در حفظ نرمی و رطوبت پوست مؤثرند. رایج‌ترین مواد پرکننده عبارتند از:

سرامیدها: این ترکیبات عملکرد سد دفاعی پوست را بهبود می‌بخشند و مانع از دست دادن آب می‌شوند.
سدیم PCA: گفته می‌شود که محصولات حاوی سدیم PCA به لایه‌های فوقانی پوست رطوبت می‌بخشند که این امر باعث بهبود بافت پوست می‌شود.
گلیسرول: از این ماده برای هیدراته کردن پوست و بهبود بافت و خاصیت ارتجاعی آن استفاده می‌شود.

گلیسیرین، فسفولیپیدها و کلسترول هم از سایر ترمیم‌کننده‌هایی هستند که ممکن است به مرطوب‌کننده‌های مخصوص پوست خشک اضافه شوند.

پوست معمولی یا مختلط

پوست معمولی که پس از پاکسازی خیلی خشک یا خیلی چرب نمی‌شود، غالباً به چیزی بیشتر از یک لوسیون ساده یا یک کرم سبک نیاز ندارد. با این حال با افزایش سن، پوست رطوبت کمتری را در خود نگه می‌دارد و ممکن است به کمک بیشتری نیاز داشته باشد. از این‌رو، افراد بالای ۵۰ سال بهتر است به جای لوسیون از کرم‌ مرطوب ‌کننده استفاده کنند.

ممکن است این توصیه برای کسانی هم که پوست مختلط دارند مناسب باشند. با این حال، برای پوست مختلط نمی‌توان یک راهکار ثابت را پیشنهاد داد. گاهی اوقات، لازم است برای پیدا کردن بهترین گزینه چند محصول مختلف را که برای این نوع پوست‌ فرموله شده‌اند امتحان کنید. در بعضی موارد هم مجبور هستید از دو محصول متفاوت، یک مرطوب‌کننده‌ی سنگین برای قسمت‌های خشک صورت و یک مرطوب‌کننده‌ی سبک برای نواحی چرب، استفاده کنید. در هر صورت، به خاطر داشته باشید که باید از محصولات حاوی مواد محرک پوست مثل الکل و عطر دوری کنید.
پوست حساس

اگر پوست حساسی دارید، نمی‌توانید به‌راحتی محصولات مختلف را امتحان کنید تا ببینید کدام‌یک برای شما بهتر است. استفاده از یک محصول ناشناخته می‌تواند باعث خشکی، خارش و قرمزی پوست شما شود. بنابراین، انتخاب محصولات جدید باید با دقت انجام شود تا با مشکل مواجه نشوید.

بهترین راه برای انتخاب مرطوب‌کننده این است که مقدار کمی از محصول را به‌مدت ۲۴ ساعت روی ناحیه‌ی داخلی بازو قرار دهید و واکنش پوست را بررسی کنید. اگر واکنشی مشاهده نکردید، یک روز در میان با مقدار کمی از مرطوب‌کننده شروع کنید تا پوست به آن عادت کند.

قاعده‌ی کلی هنگام خرید مرطوب‌کننده برای پوست‌های حساس این است که محصول انتخاب‌شده حاوی کمتر از ۱۰ ماده باشد. از مصرف محصولاتی که حاوی الکل، عطر، سولفات، پارابن، پروپیلن گلیکول، مواد نگهدارنده و رنگ هستند و ممکن است پوست حساس را تحریک کنند، استفاده نکنید. معمولاً محصولاتی که روی برچسب آن‌ها «غیرکومدوژنیک»، «بدون عطر»، «هیپوآلرژنیک» و «ضدالتهاب» ذکر شده است، برای پوست‌های حساس مناسب‌اند.

افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی مانند اگزما، روزاسه یا پسوریازیس باید در انتخاب محصولات مراقبت از پوست دقت ویژه‌ای داشته باشند و با متخصص پوست مشورت کنند.
۳. مرطوب‌کننده‌های نامناسب را شناسایی کنید

خرید مرطوب‌کننده مناسب

وقتی نوبت به لیست مواد تشکیل‌دهنده‌ی یک مرطوب‌کننده می‌رسد، وجود ترکیبات زیاد در آن همیشه به معنی کیفیت بالاتر نیست. برای اینکه بیشترین فایده را از مرطوب‌کننده‌ی خود ببرید، از خرید محصولات حاوی ترکیبات زیر خودداری کنید:

رنگ و عطر: اکثر کارشناسان استفاده از مرطوب‌کننده‌های حاوی مواد غیرضروری مانند رنگ و عطر را توصیه نمی‌کنند، چرا که باعث تحریک و حساسیت پوست می‌شوند. خرید مرطوب‌کننده‌های آنتی‌ باکتریال (ضدباکتری) هم پیشنهاد نمی‌شود، چون می‌توانند چربی ضروری پوست را از بین ببرند.
مقدار زیاد اسید: اگر پوست خشک یا حساسی دارید، از محصولات حاوی آلفا هیدروکسی اسید، گلیکولیک اسید، رتینوئیک اسید و سالیسیلیک اسید استفاده نکنید. این مواد ممکن است به لایه‌های عمیق پوست نفوذ کنند و به پوست حساس شما صدمه بزنند. از محصولات حاوی الکل هم دوری کنید.
استفاده‌ی بیش از حد از مواد استروئیدی (برای پوست خارش‌دار): استفاده از کرم یا پماد حاوی مواد استروئیدی را فقط به یک یا دو هفته محدود کنید، مگر اینکه پزشک استفاده‌ی طولانی‌تر از آن را توصیه کند. استفاده‌ی بیش از حد از این کرم‌ها می‌تواند پوست را بسیار نازک کند و به سایر مشکلات پوستی منجر شود.
اوره یا اسید لاکتیک (برای کسانی که اگزما دارند و پوست‌شان ترک خورده است): از مرطوب‌کننده‌هایی که حاوی این ترکیبات هستند دوری کنید. آن‌ها می‌توانند مشکلات پوستی شما را تشدید کنند.

۴. مرطوب‌کننده‌های مخصوص بدن را روی پوست صورت نزنید

بعضی از مردم وقتی مرطوب‌کننده‌ی صورت‌شان تمام می‌شود، از مرطوب‌کننده‌های مخصوص بدن برای حفظ رطوبت و نرمی پوست صورت استفاده می‌کنند. تعداد کمی از افراد هم مرطوب‌کننده‌ی صورت نمی‌خرند و فقط از مرطوب‌کننده‌ی بدن استفاده می‌کنند. به‌دلایل زیر توصیه می‌شود که برای پوست صورت مرطوب‌کننده‌ی مخصوص بخرید یا به سراغ محصولاتی بروید که هم برای بدن و هم برای صورت قابل استفاده باشند:
تفاوت در کیفیت پوست

پوست بدن و صورت شما از بسیاری جهات با یکدیگر متفاوت است. پوست صورت، به‌خصوص در اطراف چشم‌ها، ظریف‌تر و نازک‌تر است.
تفاوت در مواد تشکیل‌دهنده‌ی مرطوب‌کننده‌ها

ترکیبات استفاده‌شده‌ در مرطوب‌کننده‌های بدن و صورت مشابه‌ی هم نیستند. اکثر مرطوب‌کننده‌های بدن حاوی رایحه‌‌ی مصنوعی هستند که ممکن است مناسب پوست صورت نباشد و به واکنش‌های آلرژیک منجر شود.
تفاوت در بافت محصولات

لوسیون ها و کرم‌های صورت سبک و بدون چربی هستند، در حالی که مرطوب‌کننده‌های بدن معمولاً متراکم و چرب هستند. اگر محصولات چرب و غلیظ را روی صورت خود بمالید، منافذ پوست مسدود می‌شوند که این موضوع باعث آکنه می‌شود. همچنین ممکن است پوست شما را به‌شدت کدر نشان دهد.

۵. از مرطوب‌کننده به‌درستی استفاده کنید

استفاده از کرم مرطوب‌کننده

برای افزایش اثربخشی مرطوب‌کننده‌‌ها، نکات زیر را به خاطر بسپارید:

بلافاصله پس از خروج از حمام از مرطوب‌کننده استفاده کنید. وقتی پوست شما مرطوب است، کرم‌ها و پمادها به‌راحتی پخش می‌شوند و مرطوب‌کننده‌ها مؤثرتر هستند. چون آب را در پوست نگه می‌دارند و از تبخیر آن جلوگیری می‌کنند.
به پوست خود گوش دهید. داشتن یک روتین مراقبت از پوست بسیار خوب است، اما گاهی اوقات لازم است با توجه به شرایط، برای مثال در فصول مختلف سال، آن را تغییر دهید.
محافظت در برابر آفتاب را فراموش نکنید. نور خورشید در تمام طول سال به پوست آسیب می‌رساند. محافظت از پوست با پوشیدن لباس‌های مناسب و استفاده از کرم‌ ضدآفتاب باید بخشی از برنامه‌ی روزانه شما باشد.

برای خرید مرطوب‌کننده‌ی مناسب باید به نکات زیادی توجه کنید که مهم‌ترین آن‌ها نوع پوست‌تان است. اگر پوست‌تان خشک است بهتر است به سراغ کرم‌ها بروید و اگر پوست چربی دارید از محصولات بدون چربی و غیرکومدوژنیک استفاده کنید. لوسیون‌ها و کرم‌های سبک برای افراد دارای پوست معمولی یا مختلط مناسب‌اند، با این حال ممکن است مجبور شوید برای پوست مختلط خود از دو محصول جداگانه استفاده کنید. اگر پوست‌تان حساس است از مرطوب‌‌کننده‌های حاوی عطر، رنگ، الکل، پارابن، سولفات و پروپیلن گلیکول صرف‌نظر کنید و در صورت ابتلا به بیماری‌های پوستی نظر پزشک را جویا شوید.