کشف بی‌سابقه در کویت: مجسمه ۷هزار ساله با شباهت عجیب به بیگانگان

سر سفالی که به‌تازگی کشف شده و به هزاره ششم پیش از میلاد تعلق دارد، اولین نمونه در نوع خود محسوب می‌شود که تاکنون در کویت یافت شده است.

باستان‌شناسان مجسمه‌ی سفالی هفت‌هزار ساله‌ای را در کویت کشف کرده‌اند که شباهت عجیبی به تصاویر کشیده‌شده از موجودات فضایی دارد. اما هرچند این مجسمه ممکن است ظاهری بیگانه‌مانند داشته باشد، سبک آن در بین‌النهرین باستان رایج بوده است. بااین‌حال، مجسمه‌ی تازه کشف‌شده اولین نمونه از در نوع خود است که تاکنون در کویت یا حاشیه‌ی خلیج فارس پیدا شده است.

سر کوچک و ظریف با چشمان مورب، بینی تخت و جمجمه‌ی کشیده در جریان حفاری‌های امسال در بحره ۱ کشف شد. بحره ۱ محوطه‌ای پیشاتاریخی در شمال کویت است که گروهی از پژوهشگران کویتی و لهستانی آن را مورد کاوش قرار دادند. بحره ۱ یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های شبه‌جزیره‌ی عربستان محسوب می‌شود و از حدود ۵۵۰۰ تا ۴۹۰۰ قبل از میلاد، محل سکونت انسان‌ها بوده است.

در دوره مذکور، بحره ۱ سکونتگاه فرهنگ عُبِید بود. منشا فرهنگ عبید در بین‌النهرین بود که به خاطر سفال‌های منحصربه‌فرد ازجمله مجسمه‌های شبیه موجودات فضایی معروف است. آگنیشکا شیمچاک، یکی از سرپرستان کاوش در محوطه بحره ۱ که مسئول بررسی اشیاء کوچک در این محوطه است، می‌گوید فرهنگ عبید در هزاره ششم پیش از میلاد با جوامع نوسنگی در خلیج فارس در هم آمیخت و این منطقه را به نوعی مرکز تجمع فرهنگ‌های باستانی تبدیل کرد.

هرچند مجسمه ممکن است ظاهری بیگانه‌مانند داشته باشد، سبک آن در بین‌النهرین باستان رایج بوده است

آگنیشکا شیمچاک، باستان‌شناس مرکز باستان‌شناسی مدیترانه‌ای دانشگاه ورشو در ایمیلی به لایوساینس نوشت تلاقی فرهنگ عبید و جوامع نوسنگی به ایجاد چهارراه پیشاتاریخی برای تبادل فرهنگی منجر شد. بخشی از این تبادل فرهنگی شامل هنر مانند مجسمه‌ای بود که اخیرا کشف شد.

کشف مجسمه برای گروه پژوهشی شگفت‌انگیز بود، زیرا این اولین بار بود که چنین یافته‌ای نه فقط در میان ۱۵۰۰ شیء کوچک کشف‌شده از محوطه بحره ۱، بلکه همچنین از منطقه‌ی خلیج فارس حاصل می‌شد. علاوه‌بر‌این، جنس مجسمه از گل بین‌النهرین است و با سفال‌های خاک قرمز زمخت که مختص منطقه خلیج فارس است، تفاوت دارد. بنابراین می‌توان گفت عبیدی‌ها سنت‌های بومی خود را فعالانه به این منطقه وارد می‌کردند.

مجسمه‌های عبیدی گاهی «سرمارمولکی»، «پرنده‌مانند» یا «مارمانند» نامیده می‌شدند. آگنیشکا شیمچاک گفت مجسمه‌ای که به‌تازگی کشف شده، با اینکه در مکان ویژه‌ای پیدا نشده، احتمالا مملو از معانی نمادین است.

اورلی دیمز، باستان‌شناس خاورمیانه در دانشگاه گنت بلژیک که فصل‌هایی از کتابی درباره مجسمه‌های مارنند فرهنگ عبید نوشته، اما در پژوهش جدید مشارکت نداشت، کشف همکارانش را تحسین می‌کند و می‌گوید می‌تواند به بینش‌های تازه‌ای درمورد مراسم و فعالیت‌های فرهنگ عبید و همچنین روابط باستانی مناطق خلیج فارس و بین‌النهرین منجر شود.

دانشمندان در قالب نظریه‌های مختلفی سعی کرده‌اند ویژگی‌های غیرعادی صورت مجسمه‌ها را توضیح دهند. یکی از نظریه‌ها پیشنهاد می‌کند این مجسمه‌ها ممکن است نشانگر تغییر شکل مصنوعی جمجمه باشد. این رویه در جامعه عبید انجام می‌شد و شواهدی از آن در بقایای استخوانی کشف‌شده در بین‌النهرین دیده شده است. تغییر شکل مصنوعی سر با پیچاندن بانداژ به دور جمجمه نرم نوزادان انجام می‌شد. تغییر شکل سر ممکن است توسط عبیدی‌ها به‌عنوان نمادی از هویت مانند طبقه‌ی اجتماعی، فرهنگ یا تعلق به گروه خاصی درون جامعه آن‌ها استفاده می‌شد.

عبیدی‌ها ممکن است روش مذکور را در منطقه‌ای که امروزه ایران است، در هزاره‌ی هشتم و هفتم پیش از میلاد آموخته باشند. سپس تغییر شکل مصنوعی سر در جامعه عبید در هزاره پنجم پیش از میلاد به اوج خود رسید. حفاری‌ها در این محوطه باستان‌شناسی ادامه دارد و پژوهشگران سر مجسمه‌ی کشف‌شده را همچنان مورد مطالعه قرار می‌دهند.