مشکل پرستاران چیست؟

جامعه پرستاری کشور این روزها با خشم و اعتراضات گسترده‌ای روبه‌روست که ناشی از سال‌ها بی‌توجهی و نقص‌های جدی در نظام سلامت است. اعتراضات اخیر، به‌ویژه پس از افزایش شکایات و مشکلاتی همچون تأخیر در پرداخت کارانه‌ها و اضافه کاری‌های اجباری، به وضوح نشان‌دهنده نارضایتی عمیق پرستاران از وضعیت موجود است. عدم اجرای کامل قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری و مشکلات ناشی از کمبود شدید نیروی انسانی، از جمله عواملی است که بر شدت این اعتراضات افزوده و نارضایتی را به اوج رسانده است.
این روزها شاهد اعتراضات جامعه پرستاری در برخی از نقاط کشور هستیم که ناشی از دلخوری و رنجش آنها از نحوه برخورد با جایگاه پرستاری است.متأسفانه جامعه پرستاری کشور همواره، آن طور که باید و شاید مورد تکریم و توجه متولیان نظام سلامت در ادوار مختلف دولت‌ها قرار نگرفته و همین موضوع باعث شده تا گروه پرستاری، احساس کند که خدمات و تلاش‌های نیروهای پرستاری برای سیاست‌گذاران و سیاستمداران و تصمیم گیران حوزه سلامت، چندان ارزشی ندارد.

اجرای ناقص قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری آن هم بعد از گذشت بیش از یک دهه از تصویب آن در مجلس شورای اسلامی، تأخیرهای طولانی مدت در پرداخت کارانه ها و اضافه کاری‌های پرستاران، شیفت‌های اجباری و…، از جمله اعتراضات جامعه پرستاری است که متولیان نظام سلامت هیچ وقت نتوانسته اند آن طور که لازم است، جوابگوی پرستاران باشند.

مشکل کمبود پرستار با استخدام‌های جدید حل نشد

احمد نجاتیان رئیس کل سازمان نظام پرستاری، در واکنش به اعتراضات جامعه پرستاری، گفت: در شرایط کنونی چند نگرانی در حوزه سلامت وجود دارد که اصلی ترین آن، کمبود شدید نیروی انسانی است که در حوزه پرستاری، این وضعیت خیلی بغرنج است.وی با عنوان این مطلب که استخدام‌های جدید کاری برای رفع کمبود نیروی پرستاری ایجاد نکرد، از افزایش دو برابری درخواست مهاجرت پرستاران خبر داد و افزود: این موضوع، زنگ خطری برای نظام سلامت کشور است.نجاتیان ادامه داد: یکبار برای همیشه موضوع تعداد پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی باید حل شود و هر سازمان و نهادی، یک عدد را نگوید.

اضافه کاری‌های اجباری

شاید یکی از مهم‌ترین چالش‌های پرستاری، کمبود نیروی انسانی باشد که باعث می‌شود پرستاران مجبور به انجام اضافه کاری‌های اجباری شده و در مقابل، رقمی که بابت یک ساعت اضافه کاری به آنها تعلق می‌گیرد، در شأن پرستاران نیست.رئیس کل سازمان نظام پرستاری گفت: در حال حاضر پرستاران ما با نصف استاندارد نیروی پرستاری، مشغول خدمت به مردم و بیماران هستند که همین موضوع سبب انجام اضافه کاری‌های اجباری می‌شود.

وی افزود: ما نمی‌توانیم خدمت به بیماران را تعطیل کنیم و از همین رو، پرستاران مجبور به اضافه کاری اجباری تا ۱۰۰ ساعت در ماه هستند.
رئیس کل سازمان نظام پرستاری گفت: کمبود نیروی پرستاری باعث می‌شود بعضاً یک پرستار از ۸ بیمار مراقبت کند که همین موضوع با آسیب‌هایی برای بیمار و پرستار همراه است.وی افزود: مطالعات نشان می‌دهد نیروهای پرستاری بعد از ۱۰ سال خدمت، دچار عوارض جسمی و روحی ناشی از سختی کار می‌شوند و از همین رو، باید زودتر بازنشسته شوند.نجاتیان ادامه داد: متأسفانه کمبود نیروی پرستاری در کشور، باعث شده قانون بازنشستگی پیش از موعد برای پرستاران در بخش دولتی اعمال نشود.

واکنش وزارت بهداشت به چالش‌های پرستاری

در این بین آنچه می‌تواند از دلخوری و گلایه‌های جامعه پرستاری تا حدودی کم کند، گوش دادن به خواسته‌های به حق آنان و همراهی با مشکلات حرفه پرستاری است. زیرا، پرستاران با حداقل تکریم ها نیز دلگرم می‌شوند.در همین راستا، عباس عبادی معاون پرستاری وزارت بهداشت، گفت: در راستای تحقق عدالت در میان پرستاران، بازنگری جامعی در دستورالعمل پرداخت کارانه در دستور کار قرار گرفت و جلسات متعدد و تخصصی با حضور نمایندگان سازمان نظام پرستاری، کارشناسان خبره و مدیران منتخب پرستاری دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور برگزار شد تا با بررسی دقیق چالش‌های موجود، راهکارهای مناسب برای بهبود سیستم پرداخت کارانه، به ویژه برای پرستاران اتاق عمل ارائه شود.

وی، مهم‌ترین تغییرات ایجاد شده در دستورالعمل جدید را تعیین استاندارد نیروی انسانی به ازای هر عمل جراحی، به‌روزرسانی شاخص‌های سنجش عملکرد و افزایش انگیزه و رضایت شغلی عنوان کرد و افزود: این مهم با هدف جلوگیری از اضافه کاری بی‌مورد و ایجاد تعادل در بار کاری پرستاران، استاندارد مشخصی برای تعداد پرستار مورد نیاز در هر عمل جراحی تعیین شده است. همچنین، شاخص‌های سنجش عملکرد برای پرستاران، به ویژه پرستاران اتاق عمل و هوشبری، با دقت بیشتری بازنگری شده تا عملکرد واقعی آنها را به طور دقیق ارزیابی نماید.

معاون پرستاری وزارت بهداشت تصریح کرد: با اجرای این تغییرات، گام مهمی در جهت رفع مشکلات موجود در سیستم پرداخت کارانه پرستاران برداشته و به سمت ایجاد یک سیستم پرداخت عادلانه و انگیزشی حرکت کرده‌ایم. معتقدیم که با این اقدام، ارزش و زحمات پرستاران به نحو شایسته‌ای دیده می‌شود و انگیزه آنها برای ارائه خدمات بهتر و باکیفیت‌تر افزایش خواهد یافت.

علت تأخیر در پرداخت مطالبات پرستاران

عبادی در پاسخ به این سوال که چرا پرداخت کارانه و اضافه کار پرستاری با تأخیرهای چند ماهه صورت می‌گیرد، گفت: معوقات نیروهای نظام سلامت ۳۲ همت بوده که از این میزان حدود ۸ همت مطالبه ۲۱۰ هزار پرستار کل کشور است که با ورود سازمان برنامه و بودجه و دیوان محاسبات و پیگیری‌های انجام شده روند پرداخت مطالبات تسریع شده است.

وی ادامه داد: معوقات پرستاران در حوزه‌های اضافه کاری و کارانه‌ها است که درخواست به حقی بوده و کوتاهی‌ها از سوی ما مسئولان رخ داده است.
معاون پرستاری وزارت بهداشت با اشاره به اینکه سهم ۵ درصدی رئیس دانشگاه از مطالبات اختصاصی برای پرداخت معوقات کافی نبوده، افزود: در برخی از دانشگاه‌های تهران میزان بدهی‌ها تا پایان خرداد تسویه شده ولی برخی از دانشگاه‌های کشور از فروردین سال گذشته هنوز عقب هستند ولی به طور کلی میانگین تا پایان آذرماه مطالبات در کشور پرداخت نشده است.

عبادی با بیان اینکه برخی سومدیریت‌ها سبب شده منابع به درستی توزیع نشود، گفت: البته برخی بیمه‌ها به تعهدات خود به موقع عمل نکردند که مطالبات انباشت شده و این ۸ همت تا پایان خرداد ماه محاسبه شده که باید پرداخت شود.معاون پرستاری وزارت بهداشت افزود: اگر موضوع در دستور کار قرار گیرد حداقل یک هفته طول می‌کشد که بدهی‌ها پرداخت شود زیرا که نظام بروکراتیک اداری ما کُند است.

رایزنی با مجلس و دولت

در همین حال، رئیس کل سازمان نظام پرستاری، با اشاره به رایزنی‌های صورت گرفته با نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جهت پیگیری مطالبات پرستاران، گفت: برای اولین بار کمیته پرستاری در مجلس تشکیل شده که محل خوبی برای حل مشکلات پرستاران خواهد بود. همچنین با دفتر رئیس جمهور در این زمینه نامه نگاری صورت گرفته و درخواست تشکیل کارگروه ویژه پرستاری در دولت و فعال شدن قوه قضائیه برای احقاق حقوق پرستاران در سطح ملی را ارائه کرده ایم.

نجاتیان ادامه داد: به پرستاران اطمینان می‌دهیم که صدای پرستاران شیراز و سراسر کشور در سطح مسئولان سیاستگذار کلان کشور شنیده شده و همه مسئولان به دنبال پیدا کردن راه حلی برای حل مشکلات هستند.وی از پرستاران خواست در دوره انتقالی دولت همکاری کنند و گفت: باید فرصتی به دولت جدید بدهیم که استقرار پیدا کند، وزیر بهداشت جدید انتخاب شود و به عنوان یک اولویت به موضوعات کارکنان سلامت به صورت عام و پرستاران به صورت خاص بپردازند.

به دنبال پیگیری‌هایی که از سوی سازمان نظام پرستاری، وزارت بهداشت و سایر دستگاه‌ها و سازمان‌ها در جهت رفع مشکلات پرستاران صورت گرفت؛ حالا جامعه پرستاری در یک فرصت سه ماهه به دولت، در انتظار پاسخگویی متولیان امر است و جامعه پرستاری مثل همیشه با جان و دل در خدمت سلامت و مراقبت از بیماران، در محل کار خود حضور دارند.