چطور مطمئن شویم انسانی بدبین هستیم یا واقع‌گرا؟

همه ما عبارت‌های «نیمه خالی لیوان» و «نیمه پر لیوان» را بسیار شنیده‌ایم و آن‌ها را به خصلت بدبینی یا خوش‌بینی نسبت داده‌ایم.

داشتن دید مثبت یا منفی اثری زیادی بر زندگی فرد و روابط و انتخاب‌های افراد می‌گذارد.
آیا شما در گروه افراد خوش‌بین قرار می‌گیرید؟

خوش‌بینی معمولا با ذهنیت امیدواری و مثبت‌اندیشی درباره آینده تعریف می‌شود. فرد خوش‌بین فرض می‌کند که همه‌چیز به بهترین نحو پیش خواهد رفت- حتی در مواجهه با سختی‌ها یا زمانی که اوضاع ظاهرا به‌نفع او نیست.

وقتی همه پیامدها در نظر گرفته می‌شود، باور فرد خوش‌بین به آن گزینه‌ای است که برای همه سودمند است.

افرادی که در گروه خوش‌بین‌ها قرار می‌گیرند دیدی مثبت به زندگی دارند. این نقطه تمایز بسیار مهمی است، زیرا فرد ذاتا خوش‌بین، در مسیر بهتر شدن اوضاع و شرایط، معمولا شک و تردید را کنار می‌گذارد.

البته اینکه ذاتا فرد خوش‌بینی نیستید مانعی برای داشتن ذهنیت مثبت و خوش‌بینانه نیست، زیرا خوش‌بینی کیفیتی ذهنی است که می‌توان آن را تقویت کرد.

با هدفمندی و تمرین می‌توان به فرد خوش‌بین‌تری تبدیل ‌شد و دیدگاه مثبت‌تری به زندگی داشت. بنابراین، حتی اگر اتفاق‌های بدی برای شما افتاده است، به‌جای غرق‌ شدن در افکار منفی، بر درس‌های آموخته‌شده از آن تجربه ناخوشایند و به‌قول معروف «نور انتهای تاریکی» تمرکز کنید.

علاوه بر این، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تفکر مثبت مبتنی بر خوش‌بینی در سلامت روان نقش مهمی دارد، زیرا در نتیجه کاهش افسردگی و استرس و اضطراب، مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها و حتی طول عمر بیشتر می‌شود.

البته خوش‌بینی افراطی هم چندان مفید نیست. زندگی سرشار از فراز و نشیب‌ها و اتفاق‌های غیرمنتظره‌ای است که شاید چندان خوشایند و مطلوب نباشند.
آیا شما در گروه بدبین‌ها قرار می‌گیرید؟

در مقابل گروه خوش‌بین‌ها، افرادی‌ قرار دارند که به نیمه‌ خالی لیوان نگاه می‌کنند و به بدبین‌ معروف‌اند.

ذهنیت فرد بدبین بیشتر بر جنبه‌های منفی یک موقعیت متمرکز است و کمتر نتایج مطلوب را می‌بیند و در نظر می‌گیرد.

افراد بدبین را معمولا با صفات منفی‌باف یا شکست‌خورده توصیف می‌کنند، زیرا به این دلیل که به خوب‌ پیش رفتن اوضاع اطمینان ندارند، دست از تلاش و مبارزه در راه هدفشان برمی‌دارند.

به‌عنوان مثال، وقتی فرد بدبینی در امتحان مدرسه نمره کمی می‌گیرد، انتظارش این است که با وجود تلاش‌ بیشتر و مطالعه بهتر در امتحان بعدی، باز هم نمره بد و کمی بگیرد.

منفی‌باف و بدبین‌ بودن مداوم در زندگی باعث مشکلات سلامت روان، مانند افسردگی و اضطراب یا دیگر اختلال‌های خُلقی، می‌شود. اگر این دیدگاه منفی بر عملکرد فرد در زندگی اثر بگذارد، حتی ممکن است به خودکشی منجر شود.

همان‌طور که پیش‌تر درباره خوش‌بینی گفته شد، بدبینی نیز کیفیت و حالتی ذهنی است که می‌توان آن را تغییر داد.

وقتی درباره مسئله‌ای دیدگاه بدبینانه‌ای دارید، می‌توانید با توجه به افکار خود مسیر آن را به سمتی بهتر ببرید. البته، برای تغییر دیدگاه نباید خودتان را زیر فشار بگذارید. پذیرش آنچه هستید یکی از اولین گام‌ها در راه تغییر است.
آیا شما در گروه افراد واقع‌گرا قرار دارید؟

اگر در زندگی همیشه خوش‌بین یا بدبین کامل نیستید، در گروه افراد واقع‌گرا قرار دارید. افراد واقع‌گرا معتقدند که وقایع مثبت و منفی همیشه رخ می‌دهد.

اگرچه واقع‌گرا بودن به‌نوعی تفکری خنثی به شمار می‌رود، غالب مردم واقع‌گرایان را افرادی بی‌عاطفه، بی‌توجه، یا بیش از حد منطقی می‌خوانند.

البته این توصیف‌ها درباره فرد واقع‌گرا صدق نمی‌کند، زیرا آن‌ها همه اتفاق‌ها را همان‌طور که پیش می‌آیند، چه مطلوب و چه نامطلوب، می‌پذیرند و خود را با آن وفق می‌دهند.
آیا می‌توان طرز فکر را تغییر داد؟

اصولا تغییر بسیار دشوار است، به‌ویژه وقتی پای طرز فکر و شخصیت در میان باشد که از سن‌های کم و طی سالیان طولانی در افراد شکل می‌گیرد. اما، با همه این‌ها، شاید غیرممکن هم نباشد، که در این صورت، برای تحقق این تغییر، به تعیین هدف و همت بلند نیاز است.