علائم سرطان روده را بدانید/ روش های تشخیص سرطان روده
روش های تشخیص سرطان روده شامل طیف وسیعی از رویکردهای طراحی شده برای تشخیص وجود سلولهای سرطانی در روده بزرگ یا رکتوم است.
این عارضه یکی از سرطانهای رایج در دنیا به شمار میرود که سالانه جان بسیاری از افراد را میگیرد. اما تشخیص زودهنگام سرطان روده برای درمان موفقیت آمیز بسیار مهم است و تکنیکهای تشخیصی مختلف نقش کلیدی در شناسایی و ارزیابی این سرطان دارند. در این مقاله قصد داریم بیشتر درباره این نوع سرطان و روشهای تشخیص آن صحبت کنیم.سرطان روده چیست؟
سرطان روده نوعی سرطان است که از روده بزرگ یا رکتوم نشات میگیرد که در مجموع به عنوان سرطان کولورکتال نیز شناخته میشود. روده بزرگ بخش مهمی از دستگاه گوارش است که نقش کلیدی در جذب آب و مواد مغذی از غذا دارد. هنگامی که سلولهای غیر طبیعی به طور غیرقابل کنترلی در پوشش روده بزرگ یا راست روده رشد میکنند، میتوانند تومور ایجاد کنند و منجر به سرطان روده شوند. این نوع سرطان اغلب از پولیپهای غیرسرطانی ایجاد میشود که تودههای کوچکی در پوشش داخلی روده بزرگ یا راست روده هستند. در حالی که همه پولیپها سرطانی نمیشوند، برخی از آنها میتوانند در طول زمان پیشرفت کنند و خطر بدخیمی را افزایش دهند.
به طور کلی روش های تشخیص سرطان روده بر اساس عواملی که باعث ایجاد آن شدهاند، در نظر گرفته میشوند.
عوامل خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ عبارتند از:
سن، در اکثر موارد در افراد بالای ۵۰ سال رخ میدهد
سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال
بیماریهای التهابی روده مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو
برخی سندرمهای ژنتیکی
عوامل سبک زندگی مانند رژیم غذایی پرچرب، کم فیبر، بی تحرکی، چاقی و سیگار کشیدن
روش های تشخیص سرطان روده
روش های تشخیص سرطان روده، بسته به میزان شدت علائم و عوامل زمینهای ایجاد این عارضه، میتواند متفاوت باشد. در ادامه برخی از رایجترین رویکردهای تشخیصی این مشکل را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
کولونوسکوپی
کولونوسکوپی یک روش پر کاربرد و بسیار موثر برای تشخیص سرطان روده محسوب میشود. این روش شامل قرار دادن یک لوله انعطاف پذیر و مجهز به دوربین در رکتوم و روده بزرگ است. کولونوسکوپی به پزشکان اجازه میدهد تا به صورت مستقیم کل پوشش روده بزرگ را بررسی کنند، پولیپها را شناسایی کرده و در صورت لزوم، نمونههای بافتی را برای بیوپسی در طول عمل بگیرند.
سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر
این روش مشابه کولونوسکوپی بوده اما بیشتر بر قسمت تحتانی کولون متمرکز است. سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر از لوله کوتاهتری برای بررسی رکتوم و کولون سیگموئید استفاده میکند. این روش به شناسایی ناهنجاریها در قسمت تحتانی کولون کمک میکند، اما ممکن است مانند کولونوسکوپی به کل کولون دسترسی ایجاد نکند.
تست های تصویربرداری
تکنیکهای مختلف تصویربرداری مانند سی تی اسکن، اسکن MRI و اسکن PET، از جمله روش های تشخیص سرطان روده به شمار میروند که برای ایجاد تصاویر دقیق از روده بزرگ و نواحی اطراف آن استفاده میشوند. این آزمایشها میتوانند به تعیین میزان سرطان، شناسایی متاستازها و کمک به برنامه ریزی درمان کمک کنند.
بیوپسی
بیوپسی شامل برداشتن یک نمونه بافت کوچک از یک ناحیه مشکوک است که در طی کولونوسکوپی یا سایر آزمایشهای تصویربرداری، شناسایی شده است. معاینه میکروسکوپی بافت در طی فرایند بیوپسی، میتواند وجود سلولهای سرطانی را تایید کرده، نوع سرطان را تعیین کند و از طریق این اطلاعات نحوه درمان مشخص شود.
آزمایش خون
آزمایشهای خون مانند آزمایش آنتی ژن کارسینومبریونیک (CEA)، میتواند برای اندازه گیری برخی مواد در خون که ممکن است نشان دهنده وجود سرطان روده بزرگ باشد، استفاده شود. اگرچه این تستها ابزار تشخیصی مستقلی نیستند، اما میتوانند اطلاعات بیشتری درباره پیشرفت سرطان و میزان پاسخ بدن به درمان ارائه دهند.
آزمایش مدفوع
آزمایشهای مدفوع، از جمله آزمایش خون مخفی مدفوع (FOBT) و آزمایشهای ایمونوشیمیایی مدفوع (FIT)، از جمله روش های تشخیص سرطان روده محسوب میشود که خون پنهان در مدفوع را تشخیص میدهد. در بیشتر موارد خون موجود در مدفوع میتواند نشانه سرطان روده باشد. این تست های غیر تهاجمی اغلب به عنوان بخشی از غربالگری های معمول یا برای پیگیری یافتههای غیر طبیعی از سایر روشهای تشخیصی استفاده میشوند.
آزمایش ژنتیک
آزمایشهای ژنتیکی میتوانند جهش های ژنتیکی خاص مرتبط با افزایش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را شناسایی کنند. افراد با سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال یا سندرمهای ژنتیکی خاص ممکن است برای ارزیابی خطر و اطلاع رسانی اقدامات پیشگیرانه تحت آزمایش ژنتیک قرار گیرند.
سوالات متداول
آیا علائمی وجود دارد که نشان دهنده نیاز به تشخیص سرطان روده بزرگ باشد؟
علائم سرطان روده ممکن است شامل تغییر در عادات روده، ناراحتی شکمی، کاهش وزن غیرقابل توضیح و وجود خون در مدفوع باشد. با این حال، سرطان روده در مراحل اولیه ممکن است علائم قابل توجهی را نشان ندهد که بر اهمیت غربالگریهای معمول تاکید دارد.
آیا تست های تصویربرداری به تنهایی میتوانند سرطان روده بزرگ را تشخیص دهند؟
تستهای تصویربرداری مانند سی تی اسکن در دسته روش های تشخیص سرطان روده قرار میگیرند و میتوانند تصاویر دقیقی از کولون ارائه دهند، اما تشخیص قطعی اغلب نیاز به کولونوسکوپی یا بیوپسی برای تجزیه و تحلیل مستقیم بافت درگیر دارد و این روش به تنهایی برای تشخیص نهایی کافی نیست.
هر چند وقت یکبار باید کولونوسکوپی برای غربالگری معمول انجام شود؟
تعداد دفعات کولونوسکوپی برای غربالگری معمول به عوامل خطر فردی بستگی دارد. به طور کلی هر ۱۰ سال یکبار برای افراد در معرض خطر سرطان توصیه میشود. افراد در معرض خطر ممکن است نیاز به غربالگریهای مکرر داشته باشند.
آیا جایگزینهایی برای کولونوسکوپی به منظور تشخیص سرطان روده وجود دارد؟
بله، گزینههای جایگزینی مانند سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر، آزمایشهای تصویربرداری (CT، MRI، اسکن PET)، آزمایش خون (CEA)، آزمایش مدفوع (FOBT، FIT) و آزمایش ژنتیک وجود دارند. انتخاب این روشهای تشخیص به عواملی مانند سن، عوامل خطر و علائم بستگی دارد.
افراد در چه سنی باید کولونوسکوپی را انجام دهند؟
کولونوسکوپی معمولاً برای افراد بالای ۵۰ سال توصیه میشود. با این حال، کسانی که سابقه خانوادگی یا سایر عوامل خطر را دارند، ممکن است نیاز به غربالگری در سنین کمتر را داشته باشند. بهتر است برای تعیین زمان مناسب برای غربالگری با یک متخصص یا پزشک مشورت کنید.
آزمایش خون در تشخیص سرطان روده چه نقشی دارد؟
آزمایشهای خون مانند آزمایش آنتی ژن کارسینومبریونیک (CEA)، یکی از روش های تشخیص سرطان روده است که میتواند اطلاعات بیشتری درباره پیشرفت سرطان و پاسخ به درمان ارائه دهد. در حالی که این روش یک ابزار تشخیصی مستقل نیست، اما تکمیل کننده روشهای دیگر است.
آیا آزمایش ژنتیکی میتواند خطر ابتلا به سرطان روده را تعیین کند؟
بله، آزمایش ژنتیک میتواند جهشهای خاص مرتبط با افزایش خطر سرطان روده بزرگ را شناسایی کند. به ویژه برای افرادی که سابقه خانوادگی یا سندرمهای ژنتیکی شناخته شده دارند، انجام این آرمایش ارزشمند است.
چگونه افراد میتوانند خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش دهند؟
پیروی از یک سبک زندگی سالم از جمله یک رژیم غذایی متعادل غنی از فیبر، ورزش منظم، پرهیز از دخانیات و الکل بیش از حد و انجام غربالگریهای معمول، میتواند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش دهد.
کلام آخر
همان طور که در این مقاله اشاره کردیم، آگاهی از روش های تشخیص سرطان روده و پیامدهای آنها برای افرادی که به دنبال حفظ سلامت و رفاه خود هستند، بسیار مهم است. در شرایطی که فرد دارای علائم غیر معمولی است یا سابقه ژنتیکی دارد، ارتباط منظم با پزشکان و پیروی از دستورالعملهای غربالگری توصیه شده، میتواند به تشخیص زودهنگام و بهبود نتایج در مبارزه با سرطان روده کمک کند.