۷ روش برای پیشگیری و از بین بردن بوی تند بدن

بوی بدن (BO) یک بخش طبیعی از انسان‌هاست. هورمون‌ها، غذایی که در طول روز می‌خورید و برخی شرایط پزشکی و جسمانی می‌توانند بر روی بوی بدن تاثیرگذار باشند و باعث شوند که بوی بدن شما تغییر کند یا شدید شود. بوی تند بدن برای افراد ناخوشایند و آزار دهنده است،‌ اما راه‌حل‌هایی برای پیشگیری و از بین بردن این مشکل وجود دارد.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:

عرق چیست؟
چه عواملی باعث شدید و تند شدن بوی بدن می‌شوند؟
چگونه می‌توانیم از شر بوی تند بدن خلاص شویم؟
درمان‌های پزشکی برای از بین بردن بوی تند بدن
عرق چیست؟

بوی تند بدن چه دلیلی دارد؟

بیایید قبل از بررسی عوامل ایجاد کننده‌ی بوی تند بدن، کمی بیشتر با عرق و فرآیند تولید آن آشنا شویم. غددی که در پوست ما قرار دارند، عرق تولید می‌کنند. به طور کلی ۲ مدل غدد عرق وجود دارد؛ اکرین (eccrine) و آپوکرین (apocrine).

غدد آپوکرین به فولیکول‌های مو متصل هستند. این غدد مایعی کدر رنگ در قسمت‌های پر موی بدن مثل زیر بغل و کشانه‌ی ران آزاد می‌کنند. هرچند که این مایع تولید شده به تنظیم دمای بدن کمکی نمی‌کند.

از طرفی دیگر، غدد اکرین آب حاوی الکترولیت (مواد معدنی مثل سدیم که وقتی در آب حل می‌شوند دارای بار الکتریکی هستند) از خود ترشح می‌کند. مایعات ترشح شده از این غدد به بدن کمک می‌کند که دمای خود را تنظیم کند و خنک‌تر شود. غدد اکرین در سراسر بدن و در لایه‌ی اپیدرم (خارجی‌ترین لایه‌ی پوست) و لایه‌ی درم (لایه‌ی میانی) قرار گرفته‌اند.

عرق عمدتا از آب تشکیل شده، اما حاوی مواد دیگری هم هست:

الکترولیت
فرومون‌ها (موادی که باعث ایجاد واکنش اجتماعی در افراد دیگر می‌شود).
باکتری‌ها
سموم

چه عواملی باعث شدید و تند شدن بوی بدن می‌شوند؟

خود عرق به طور عادی بوی خاصی ندارد. در واقع بوی بدن ناشی از باکتری‌هایی است که در قسمت‌های عرق کرده‌ی بدن شما مثل زیربغل زندگی می‌کنند. هنگامی که شما عرق می‌کنید، این باکتری‌ها برخی از پروتئین‌های موجود در عرق شما را می‌شکنند و تبدیل به اسید می‌کنند؛ این اتفاق باعث ایجاد بو می‌شود.

اینکه عرق شما باعث ایجاد بوی تند بدن شود، بستگی به غدد آزاد کننده‌ی آن‌ها دارد. زمانی که عرق شما از غدد آپوکرین آزاد شوند احتمال ایجاد بوی بد بیشتر است؛ زیرا این غدد عرق را از فولیکول‌های مویی که در زیر بغل، کشاله‌ی ران و ناحیه‌ی تناسلی وجود دارند، آزاد و رد می‌کند.

عرق غدد آپوکرین زمانی که گرمتان باشد یا استرس داشته باشید، تولید می‌شوند. این عرق حاوی چربی‌ها و سایر ترکیباتی است که وقتی توسط باکتری‌ها تجزیه می‌شوند، بوی بدی می‌گیرند.

از سوی دیگر، غدد اکرین در سراسر پوست قرار دارند و عرق را از منافذ پوست به بیرون هدایت می‌کنند تا در حین گرمای شدید، بدن بتواند خنک شوند و دمای متعادلی داشته باشد. عرقی که توسط این غدد ترشح می‌شوند فاقد ترکیباتی هستند که بوی بد ایجاد می‌کنند.

برخی عوامل خارجی نیز می‌توانند در بوی تند بدن شما تاثیر داشته باشند:
تغییرات وزن

زمانی که شما وزن اضافه می‌کنید، چین‌های پوستی بدن نیز بیشتر می‌شوند. این چین‌های پوستی می‌توانند عرق و باکتری‌ها را در خود نگه دارند که این موضوع شرایط ایدئالی را برای بوی تند بدن ایجاد می‌کند.
رژیم غذایی

پیاز، سیر و برخی سبزیجات چلیپایی حاوی گوگرد هستند که می‌توانند در غدد اکرین تجمع پیدا کنند و در نتیجه منجر به بوی تند بدن شما شوند.

همچنین غذاهای تند باعث تعریق بیشتر شما می‌شوند و به نوبه‌ی خود می‌توانند در بوی بدن شما تاثیر بگذارند.
شرایط پزشکی

برخی شرایط پزشکی و جسمانی می‌توانند بوی طبیعی بدن شما را تغییر دهند. برای مثال دیابت، مشکلات کلیوی، بیماری‌های کبدی، پرکاری تیروئید برخی از این بیماری‌ها هستند. بعضی از شرایط ژنتیکی بسیار نادر هم هستند که می‌توانند منجر به بوی تند بدن شوند.

در بعضی موارد، بوی تند یا عجیب بدن ممکن است نشانه‌ای از یک اتفاق جدی باشد؛ به عنوان مثال بوی سفید کننده یا ادرار مانند ممکن است نشانه‌ای از مشکلات کلیوی و کبدی باشد.
استرس

عرق استرسی

استرس باعث بالا رفتن ضربان قلب شما می‌شود و سیگنالی را به غدد عرق می‌فرستد تا برای تنظیم دمای بدن و متعادل کردن مایعات بدن، شروع به تولید عرق کنند. در حالی که عرق برای تنظیم دمای بدن معمولا از غدد اکرین آزاد می‌شود، در شرایط استرس‌زا عرق می‌تواند توسط غدد آکوپرین تولید شود که منجر به بوی تند بدن می‌شود. بنابراین، ممکن است متوجه افزایش بوی بدن درست قبل یا در طول یک رویداد استرس‌زا شوید.
ژنتیک

اگر خانواده‌ی شما هم بوی بدن تندی داشته باشند، ممکن است شما هم به آن مبتلا شوید. ژن‌ها یکی از عواملی هستند که بوی بدن افراد را تعیین می‌کنند یا در آن تاثیر می‌گذارند.

تعریق بیش از حد

به این وضعیت هایپرهیدروزیس (Hyperhidrosis) گفته می‌شود که باعث می‌شود شما بیش از اندازه عرق کنید. افرادی که مبتلا به این عارضه هستند ممکن است حتی در مواقعی که احساس گرما نمی‌کنند یا استرس ندارند هم عرق کنند.

همچنین یائسگی در خانم‌ها به دلیل تغییرات شدید که در هورمون‌ها ایجاد می‌کند، باعث افزایش تعریق می‌شود.

برخی از افراد هم به طور طبیعی زیاد عرق می‌کنند.

عرق در دوره بارداری

تغییرات هورمونی در دوره‌ی بارداری می‌تواند دمای بدن شما را بالا ببرد و بدن شما را وادار کند که از چیزی که واقعا هست، بیشتر احساس گرما کنید. این اتفاق می‌تواند باعث عرق کردن زیاد و در نتیجه بوی تند بدن شود.

دوره‌ی بلوغ هم از دیگر مواقعی است که باعث می‌شود افراد بوی بدن تندتری نسبت به حالت طبیعی داشته باشند. این اتفاق به دلیل افزایش سطح هورمون‌ها و فعال‌تر شدن غدد عرق است که می‌تواند روی بوی بدن تاثیر بگذارد.
چگونه می‌توانیم از شر بوی تند بدن خلاص شویم؟

بوی شدید بدن می‌تواند برای افراد خجالت‌آور باشد. اما نگران نباشید؛ خوشبختانه در بسیاری از موارد بوی تند بدن نشان دهنده‌ی مشکل جدی نیست و شما می‌توانید با انجام برخی روش‌ها، از این اتفاق جلوگیری کنید یا آن را از بین ببرید.

۱. هر روز دوش بگیرید

سعی کنید به طور روزانه دوش بگیرید. از صابون‌ها و شوینده‌های بدن مناسب استفاده کنید و حسابی بدن‌تان را تمیز کنید. روی نواحی که مستعد بوی بد هستند بیشتر توجه کنید و به خوبی آن قسمت‌ها را بشویید.

اگر در شهرهای بسیار گرم و مرطوب زندگی می‌کنید، شاید حتی لازم باشد روزی ۲ بار دوش بگیرید! مخصوصا اگر بیرون از خانه می‌روید. همچنین می‌توانید از دستمال یا یک لیف تمیز برای پاک کردن زیر بغل، کشاله‌ی ران و چین‌های پوستی بدن‌تان استفاده کنید. مطمئن شوید که بعد از ورزش کردن و عرق کردن زیاد، حتما دوش می‌گیرید.

۲. از شوینده‌های آنتی‌باکتریال استفاده کنید

اگر فکر می‌کنید تنها دوش گرفتن به از بین رفتن بوی تند بدن شما کمکی نمی‌کند، از یک شوینده‌ی مخصوص استفاده کنید. این شامل موارد زیر می‌شود:

۳. محصولات ضد تعریق را فراموش نکنید

برای این مورد، ۲ مدل محصول وجود دارد؛ دئودرانت‌ها و ضد تعریق‌ها.

دئودرانت‌ها باعث می‌شوند که زیر بغل شما کمتر تمایل به میزبانی از باکتری‌ها باشد. همچنین این محصولات به دلیل عطری بودن، باعث می‌شوند که بدن شما بوی بهتری داشته باشد و عرق شما بوی بد ندهد.

محصولات ضد تعریق باعث مسدود شدن غدد عرق برای کاهش تعریق می‌شوند.

اگر به طور کلی زیاد عرق نمی‌کنید، اما بدن‌تان بوی نامطبوعی دارد، استفاده از دئودرانت‌ها انتخاب مناسبی برای شما خواهند بود. اگر زیاد عرق می‌کنید، به دنبال محصولی باشید که هم دئودرانت باشد و هم ضد تعریق.

اگر بوی بدن‌تان خیلی شدید است، به دنبال محصولی باشید که مواد فعال بیشتری در ترکیبات خود داشته باشد. برای این موضوع می‌توانید با یک پزشک صحبت کنید و با مشاوره‌ی او، یک محصول مناسب را خریداری کنید.

۴. لباس‌هایی با جنس تنفس‌پذیر بپوشید

پارچه‌هایی که از الیاف طبیعی مثل پنبه و کتان تولید شده‌اند در کنترل بوی بدن به نسبت پارچه‌های مصنوعی مثل پلی‌استر و نایلون موفق‌تر هستند. الیاف طبیعی تنفس‌پذیری خوبی دارند و باعث می‌شوند که عرق تبخیر شود.

همیشه از پوشیدن لباس‌هایی که باعث گیر افتادن عرق می‌شوند،‌ خودداری کنید؛ مخصوصا برای ورزش کردن. این پارچه‌ها عرق را روی پوست نگه می‌دارند و علاوه بر ایجاد بوی بد، می‌توانند باعث بروز حساسیت‌های پوستی هم بشوند.

۵. رژیم غذایی‌تان را تغییر دهید

سعی کنید غذاهای تند را از رژیم غذایی خود کم یا حذف کنید. مواد غذایی از جمله موارد زیر می‌توانند در بوی بدن شما تاثیر داشته باشند:

ادویه‌ی کاری
سیر
فلفل تند
کلم بروکسل
کلم بروکلی
انواع پیاز
الکل

اگر عادت دارید این مواد غذایی را بخورید، سعی کنید میزان آن‌ها را به مرور کاهش دهید و در نهایت از رژیم غذایی‌تان حذف کنید. این کار به بهبود بوی بدن‌تان کمک خواهد کرد.

۶. موهای زائد بدن را از بین ببرید

همان‌طور که متوجه شدید، غدد آپوکرین به فولیکول‌های مو (به خصوص نواحی زیر بغل و تناسلی) متصل هستند. موها عرق را در خود حبس می‌کنند و یک فضای ایدئال برای رشد باکتری‌های می‌سازند. از بین بردن موهای زائد بدن علاوه بر تمیزی و بهداشت بیشتر، به از بین بردن بوی تند بدن نیز کمک می‌کند.

روش‌های زیادی از جمله وکس، تیغ، کرم‌های موبر و لیزر وجود دارند که می‌توانید برای از بین بردن موهای زائد بدن خود انتخاب کنید.

درمان‌های پزشکی برای از بین بردن بوی تند بدن

اگر همه‌ی راه‌حل‌ها را امتحان کرده‌اید اما باز هم به نتیجه‌ی مطلوبی نرسیدید، ابتدا با یک پزشک متخصص مشورت کنید؛ شاید این موضوع نشانه‌ای از یک اتفاق جدی (مثل یک بیماری، عفونت یا قارچ) باشد. در صورت نیاز، پزشک به شما راه‌حل‌هایی را پیشنهاد خواهد کرد:

تجویز داروهای ضد تعریق و دئودرانت‌ها؛ این روش یک راه‌حل قوی‌تر به نسبت محصولات بدون نسخه خواهد بود. این مورد معمولا اولین قدم و اولین مرحله‌ی درمان بوی بد بدن است.
آنتی‌بیوتیک‌ها؛ بسته به تشخیص پزشک، ممکن است برای کاهش میزان باکتری‌های پوستی نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی داشته باشید.
بوتاکس (onabotulinumtoxinA)؛ تزریق بوتاکس می‌تواند غدد عرق را برای تولید عرق کاهش دهد. هرچند که این روش دائمی نیست و هر چند ماه یک‌بار باید تکرار شود.
لیزر درمانی؛ لیزر با از بین بردن فولیکول‌های مو می‌تواند تا حدودی به کاهش بوی تند بدن کمک کند.
جراحی؛ اگر مشکل خیلی شدید و جدی باشد، ممکن است حذف غدد عرق یک پیشنهاد به شما باشد.

و در نهایت

باکتری‌هایی که در سطح پوست زندگی می‌کنند، با تجزیه کردن پروتئین‌های خاصی که در عرق وجود دارند، می‌توانند باعث ایجاد بوی تند در بدن شوند. اگر اضافه وزن دارید، غذاهای خاصی می‌خورید، شرایط سلامتی خاصی دارید یا تحت استرس یا تغییرات هورمونی هستید ممکن است دچار این مشکل شوید.

در این مطلب راه‌حل‌های طبیعی و پزشکی را برای پیشگیری و از بین بردن بوی تند بدن به شما معرفی کردیم. در بیشتر مواقع با ایجاد چند تغییر جزئی در سبک زندگی، می‌توان این مشکل را از بین برد؛ اما در برخی شرایط ممکن است این مشکل نشانه‌ای از یک بیماری، عفونت یا قارچ پوستی باشد که دکتر متخصص می‌تواند راه‌حل‌های درمانی را به شما تجویز کند.