یائسگی مردان؛ آیا مردان هم مثل زنان یائسه می‌شوند؟

تغییرات هورمونی بخش طبیعی فرآیند پیر شدن هستند. زنان در دوران یائسگی با افت شدید هورمون‌های تولید مثلی روبه‌رو می‌شوند، در حالی که این تغییرات در مردان به‌تدریج رخ می‌دهند. بعضی از افراد معتقدند که مردان مثل زنان با افزایش سن علائم یائسگی را تجربه می‌کنند.
آنچه در ادامه می‌خوانید:

منظور از یائسگی مردان چیست؟
علائم یائسگی مردان
دلایل یائسه شدن مردان
راه‌های تشخیص یائسگی در مردان
درمان یائسگی مردان

منظور از یائسگی مردان چیست؟

هیپوگنادیسم سندرمی است که باعث می‌شود بدن نتواند به اندازه‌ی کافی هورمون‌ جنسی تولید کند. هورمون جنسی مردان، تستوسترون (آندروژن) و اصلی‌ترین هورمون جنسی زنان، استروژن است.

انواع مختلفی از هیپوگنادیسم وجود دارد که یکی از آن‌ها هیپوگنادیسم دیررس (LOH) است. گاهی اوقات، به LOH «یائسگی مردانه» یا «آندروپوز» (andropause) هم گفته می‌شود. چون اغلب در همان سنی اتفاق می‌افتد که زنان یائسگی را تجربه می‌کنند.

علائم یائسگی مردان

گاهی اوقات، هیپوگنادیسم دیررس هیچ علامتی ندارد. در سایر موارد، ممکن است علائم زیر را مشاهده کنید:

گرگرفتگی
نوسانات خلقی و تحریک‌پذیری
تجمع چربی در اطراف شکم و قفسه سینه
از دست دادن توده‌ی عضلانی و کاهش تراکم استخوان
خشک و نازک شدن پوست
کاهش رشد مو
تعریق زیاد
مختل شدن خواب
کاهش حافظه بلندمدت
تمرکز ضعیف

در یک مطالعه اعلام شد که کاهش میل جنسی، کاهش دفعات نعوظ صبحگاهی و اختلال نعوظ از شایع‌ترین علائم یائسگی در مردان هستند. در این مطالعه به علائم دیگری هم اشاره شده است، مثل: از دست دادن انرژی، ناتوانی در طی کردن مسیرهایی که بیشتر از یک کیلومتر هستند و دشواری در انجام کارهای سنگین فیزیکی (مانند دویدن یا بلند کردن اجسام). افسردگی و خستگی هم ممکن است به‌دلیل تغییر سطح هورمون مردانه ایجاد شوند.

دلایل یائسه شدن مردان

هیپوگنادیسم دیررس به‌دلیل کمبود تستوسترون رخ می‌دهد و فقط در مردان سالمند دیده می‌شود. تغییر سطح تستوسترون در سالمندان سه دلیل اصلی دارد:

روند پیری
تغییر عملکرد هیپوتالاموس-هیپوفیز
کاهش عملکرد سلول‌های لیدیگ در بیضه‌ها (سلول‌های ترشح‌کننده‌ی تستوسترون)

علاوه بر هیپوگنادیسم، کاهش تستوسترون می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد. سبک زندگی، عوامل روانی و شرایط پزشکی مختلف از جمله رژیم غذایی نامناسب، کم‌تحرکی، سیگار کشیدن، مصرف الکل، کم‌خوابی، مشکلات مرتبط با سلامت روان و بعضی از داروها ممکن است روی سطح تستوسترون تاثیر بگذارند.

راه‌های تشخیص یائسگی در مردان

جامعه‌ی پزشکی در مورد علائم یائسگی مردان اتفاق‌نظر ندارد. چرا که علائم آن‌ عمومی هستند و ممکن است در اثر بسیاری از بیماری‌ها یا عوامل سبک زندگی رخ دهند. از سوی دیگر، با افزایش سن به‌طور طبیعی تستوسترون کاهش می‌یابد و دقیقا مشخص نیست که چه سطحی از تستوسترون را باید خیلی پایین در نظر گرفت.

اگر علائم مرتبط با کاهش تستوسترون را تجربه کنید، پزشک معاینه‌ی بدنی انجام می‌دهد و برای بررسی وضعیت سلامتی شما و رد کردن سایر بیماری‌ها آزمایش خون تجویز می‌کند تا سطح تستوسترون را اندازه بگیرد. هنگامی که پزشک متوجه می‌شود سطح تستوسترون‌ پایین است، شما را برای درمان به یک متخصص غدد ارجاع می‌دهد.

درمان یائسگی مردان

از آنجا که این عارضه تعریف روشنی ندارد، مردانی که تغییرات فیزیکی مرتبط با آن را تجربه می‌کنند، با توجه به علائم خود تحت درمان قرار می‌گیرند:

مردان چاق برای مدیریت وزن و دریافت برنامه‌ی ورزشی حمایت می‌شوند. آن‌ها ممکن است مجبور شوند میزان غذای مصرفی خود را تغییر دهند و از یک رژیم غذایی متعادل و مغذی پیروی کنند.
افراد مبتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی-عروقی به کنترل دقیق بیماری زمینه‌ای خود نیاز دارند. به نظر می‌رسد کنترل قند خون بتواند علائم یائسگی مردان را کاهش دهد.
پزشک ممکن است فردی با علائم افسردگی یا اضطراب را به یک روانشناس یا روانپزشک ارجاع دهد تا با استفاده از داروهای ضدافسردگی، روان‌درمانی یا هر دو درمان شود.
گاهی اوقات پزشک درمان با تستوسترون را توصیه می‌کند، اما اثربخشی این روش مشخص نیست. درمان با تستوسترون ممکن است خطر انسداد در دستگاه‌ی ادراری و سرطان پروستات را افزایش دهد. همچنین می‌تواند بیماری ایسکمیک قلبی، صرع و آپنه‌ی خواب را تشدید کند.

در سال ۲۰۱۵ میلادی، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) اعلام کرد که بسیاری از مکمل‌های ویتامین و تستوسترون که ادعا می‌کنند می‌توانند علائم یائسگی مردان را کنترل کنند، اغلب حاوی ترکیبات توصیه شده نیستند و ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات و مشکلات قلبی-عروقی را افزایش دهند.

تغییر سبک زندگی

اگر علائم یائسگی زندگی روزمره‌ی شما را مختل نکرده باشد، پزشک ممکن است فقط اصلاح سبک زندگی را برای کنترل آن‌ها توصیه کند. اصلاح سبک زندگی شامل موارد زیر است:

داشتن خواب کافی
پیروی از رژیم غذایی متعادل
کنترل وزن
ورزش منظم

بسیار مهم است که بدانید تغییر سبک زندگی نمی‌تواند به‌طور کامل سطح تستوسترون شما را حفظ کند.

کلام پایانی

هیپوگنادیسم دیررس یا یائسگی مردانه، فقط در مردان مسن رخ می‌دهد و از کمبود تستوسترون ناشی می‌شود. این عارضه می‌تواند علائم آزاردهنده‌ای داشته باشد، از خستگی گرفته تا کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ. این علائم روی عزت نفس و روابط شما تاثیر می‌گذارند. بنابراین، بهتر است با پزشک درباره‌ی آن‌ها صحبت کنید. اگرچه پزشکان در مورد راه‌های تشخیص و درمان هیپوگنادیسم دیررس اختلاف‌نظر دارند، اما شما نباید علائمی را که تجربه می‌کنید نادیده بگیرید. چون ممکن است این علائم به یائسگی مردان مربوط نباشند و از یک مشکل پزشکی جدی ناشی شوند.