فرصت رصد اجرام اعماق آسمان در هفته‌ی سوم تیر ۱۴۰۲

در هفته‌ی سوم تیر ۱۴۰۲ ماه کامل را پشت سر گذاشته‌ایم و با رسیدن تربیع آخر ماه، فرصت مطلوبی برای رصد رویدادهای نجومی اعماق آسمان است.

به نوشته‌ی اسکای اند تلسکوپ، این هفته با کاهش فاز ماه، فرصت خوبی برای تماشای اجرام اعماق آسمان است و می‌توانید با استفاده از ابزار رصدی مناظر جذابی را شکار کنید.

علاوه بر این غول‌های گازی منظومه‌ی شمسی هم موقعیت مناسبی برای رصد دارند و با حضور زیر آسمان شب‌های تابستان با دمای مطلوب، تا سپیده‌دم موقعیت خوبی برای تماشای آن‌ها فراهم است.

آسمان شب هفته سوم تیر 1402

شنبه ۱۷ تیر

سه ستاره‌ی سر عقرب به خوبی در آسمان می‌درخشند و تقریبا به صورت عمودی قرار گرفته‌اند. این مجموعه پس از تاریکی هوا در جنوب آسمان سمت راست قلب العقرب (Antares) دیده می‌شوند. ستاره‌ی بالای این ردیف بتا عقرب، ستاره‌ای دوتایی است و با جدایی زاویه‌ای ۱۳ ثانیه‌ی قوسی سوژه‌ی خوبی برای تلسکوپ‌ها محسوب می‌شود.

تنها ۱ درجه پایین‌تر از آن، جفت ستاره‌ی امگا۱ و امگا۲ عقرب قرار گرفته‌اند که با قدر ۴ و یک چهارم درجه از هم فاصله دارند. در دوربین دوچشمی می‌توانید تفاوت رنگ آن‌ها را به خوبی مشاهده کنید.

آسمان شب هفته سوم تیر 1402

یک‌شنبه ۱۸ تیر

امروز و فردا عصر در ابتدای تاریکی کامل هوا، مریخ و قلب الاسد (Regulus) در سمت چپ بالای سیاره‌ی ناهید با فاصله‌ی ۰.۷ درجه از هم در مقارنه قرار دارند.

ماه در صورت فلکی «حوت» از اوایل بامداد طلوع می‌کند. در آغاز سپیده دم، در ارتفاع زیاد سمت جنوب قرار دارد و با سیاره‌ی درخشان مشتری (هرمز) و زحل (کیوان) منظره‌ای تماشایی را شکل می‌دهد.
دوشنبه ۱۹ تیر

تربیع آخر ماه در ساعت ۰۴:۱۸ روی می‌دهد و در ابتدای بامداد سمت جنوب آسمان منظره‌ای تماشایی با غول‌های گازی منظومه‌ی شمسی یعنی مشتری و زحل شکل می‌دهد.

ساعت ۲۰:۲۰ سیاره‌ی مریخ و ستاره‌ی قلب الاسد مقارنه‌ی زیبایی را شکل می‌دهند که از حدود ساعت ۲۰:۰۰ تا ۲۱:۰۰ قابل رؤیت است.

سه‌شنبه ۲۰ تیر

در اوایل سحر، سیاره‌ی مشتری سمت راست بالای ماه می‌درخشد و اگر در محیطی به اندازه‌ی کافی تاریک باشید می‌توانید دنبال خوشه‌ی پروین (Pleiades) در سمت چپ پایین ماه باشید.

یک ساعت پس از غروب خورشید، در حالی که گرگ و میش آسمان در حال محو شدن است و ستاره‌ها کم‌کم بیرون می‌آیند، دو ستاره‌ی درخشان تابستان، یعنی نسر واقع (Vega) و سماک رامح (Arcturus) را با ارتفاع یکسان نزدیک نقطه‌ی اوج خود خواهید دید: نسر واقع در سمت شرق و سماک رامح در سمت جنوب غربی.

افراد مختلف ممکن است رنگ‌های ستاره‌ای را به شکل‌های مختلف ببینند. ستاره‌ی نسر واقع رنگ آبی-یخی سفید دارد و سماک رامح یک غول زرد-نارنجی است. بنابراین رصد آن‌ها موقعیت خوبی است تا بتوانید قدرت چشمان خود را در تشخیص رنگ‌های ستاره‌ها محک بزنید.

چهارشنبه ۲۱ تیر

ماه و مشتری حالا بیشتر هم به هم نزدیک شده‌اند و مقارنه شکل داده‌اند. جدایی زاویه‌ای ماه و مشتری در هنگام مقارنه در ساعت ۰۱:۳۰ حدود ۱.۹ درجه است.

پیش از تاریکی هوا در ارتفاع پایین سمت شمال و شمال غربی آسمان، اگر تلاش کنید شاید بتوانید ابرهای شب‌تاب را تشخیص دهید. این‌ها نجومی‌ترین نوع ابرها هستند که در ارتفاع بسیار زیاد شکل می‌گیرند.

فصل حضور ابرهای شب‌تاب از اواسط بهار تا اواسط تابستان (در نیمکره‌ی شمالی) است. این ابرها قبلا نادر بودند، اما در حال بیشتر شدن هستند، احتمالا به دلیل متان اضافی که توسط تغییرات آب‌وهوایی در جو آزاد می‌شود.

پنج‌شنبه ۲۲ تیر

ساعت ۰۴:۰۵ بامداد ماه در ۴.۱ درجه‌ای خوشه‌ی پروین قرار می‌گیرد.

عصرگاه هم آسمان منظره‌ای دیدنی دارد. صورت فلکی پر ستاره‌ی عقرب را گاهی «جبار تابستان» هم می‌نامند. به دلیل درخشندگی ستارگان غول پیکر آبی-سفید یعنی قلب العقرب و ابرغول سرخ شاخص جبار یعنی ابط الجوزا. اما صورت فلکی جبار از آسمان جنوبی بسیار پایین‌تر از جبار عبور می‌گذرد و بنابراین دوره‌ی رصدی بسیار کوتاهی دارد که ابتدای تابستان است.

صورت فلکی عقرب اجرام اعماق آسمان زیادی دارد که آن را هدفی مطلوب برای رصد با تلسکوپ و دوربین دوچشمی تبدیل می‌کند.

جمعه ۲۳ تیر

ساعت ۰۲:۵۲ ماه با فاصله‌ی ۸ درجه در کنار ستاره‌ی دبران قرار می‌گیرد و تا سحرگاه می‌توانید آن را مشاهده کنید.

پس از تاریکی هو ستاره‌ی نسر طایر (Altair) در سمت شرق و جنوب شرقی آسمان می‌درخشد. پس از نسر واقع، این دومین ستاره‌ی درخشان در سمت شرق آسمان است. سومین ستاره‌ی مثلث تابستانی دنب (Deneb) است که سمت چپ آن‌ها کمتر روشن است.
وضعیت سیارات در هفته‌ی سوم تیر ۱۴۰۲

عطارد در درخشش خورشید غروب خورشید پنهان شده است اما این وضعیت هر روز خفیف‌تر می‌شود و از اواخر تیر ممکن است حدود ۲۰ دقیقه پس از غروب خورشید بتوانید درست بالای افق غربی-شمال غربی به دنبال آن بگردید که ۲۳ درجه پایین‌تر سمت راست زهره قرار دارد. برای دیدن آن دوربین دوچشمی کمک می‌کند که قدر آن ۰.۹- است.

زهره حدود یک درجه در روز به سمت عطارد حرکت می‌کند. این سیاره با قدر ۴.۷- هنوز به خوبی بر آسمان تسلط دارد اما کم‌کم به سمت غروب خورشید پیش می‌رود. در یک نمای تلسکوپی می‌توانید سیاره‌ی ناهید را به صورت یک هلال کوچک سفید رنگ ببینید که هر به دلیل نزدیک‌تر شدن به زمین هر روز بزرگ‌تر می‌شود.

حتی با استفاده از یک دوربین دوچشمی هم می‌توانید نمای عالی از آن داشته باشید اما با چشم غیرمسلح درخشش زیاد آن امکان رصد دقیقی به شما نمی‌دهد. با این حال می‌توانید شانس خود را با مشاهده از طریق یک سوراخ تمیز و گرد ۱ میلی‌متر در یک تکه مقوا، امتحان کنید. این کار انحرافات نوری را که دور از مرکز قرنیه و عدسی چشم شما رایج است، پنهان می‌کند.

مریخ با قدر ۱.۷ در هنگام غروب با ارتفاع پایین سمت چپ بالای ناهید در غرب آسمان می‌درخشد. این دو سیاره کم‌کم شروع به جدا شدن می‌کنند.

سیاره‌ی سرخ این هفته از نزدیک قلب الاسد در صورت فلکی شیر می‌گذرد و در وسط هفته ۰.۷ درجه از یکدیگر فاصله دارند. در این هنگام قدر قلب الاسد ۱.۴ و مریخ ۱.۷ است، بنابراین احتمالا پس از تاریک شدن هوا به خوبی آن‌ها را خواهید دید.

در حالی که خبرهای خوشی از مأموریت‌های مریخی بشر، از جمله تماس دوباره‌ی بالگرد نبوغ، به زمین مخابره شده است، این سیاره در سمت دور مدار خود قرار دارد و در یک نمای تلسکوپی، فقط یک حباب کوچک به قطر ۴.۲ ثانیه قوسی را شکل می‌دهد.

مشتری با قدر ۲.۳- در صورت فلکی حمل قرار دارد و حدود ساعت ۱ یا ۲ بامداد در سمت شرق و شمال شرقی آسمان طلوع می‌کند.

زحل با قدر ۰.۸ همچنان در صورت فلکی دلو قرار دارد و زمان مشاهده‌ی آن بیشتر شده است به طوری که از حدود ساعت ۱۱ شب طلوع می‌کند. این سیاره سمت جنوب آسمان در بالاترین حد خود قرار دارد و درست پیش از آغاز روشنایی طلوع ثابت‌ترین موقعیت را برای رصد با تلکسوپ دارد.

اورانوس با قدر ۵.۸ در صورت فلکی حمل قرار دارد و سمت شرق و شمال شرقی آسمان حدود ۱۱ درجه پایین سمت چپ مشتری قرار گرفته است.

نپتون با قدر ۷.۹ در مرز صورت‌های فلکی دلو و حوت قرار گرفته و ۲۰ درجه‌ی شرقی زحل در امتداد دایره البروج حضور دارد.