همه‌ چیز درباره‌ فشار خون بالا؛ قاتل خاموش ایرانیان

پدیده فشار خون بالا زمانی رخ می‌دهد که فشار خون تا رسیدن به سطح ناسالم افزایش پیدا کند. با اندازه‌گیری فشار خون، متوجه میزان خونی که از رگ‌های خونی عبور می‌کند، همچنین میزان مقاومت رگ‌ها در برابر خون طی ضربان قلب خواهید شد. سرخرگ‌های باریک این مقاومت را افزایش می‌دهند. هرچه سرخرگ‌ها باریک‌تر باشند، فشار خون بیشتر می‌شود.

به مرور زمان افزایش فشار خون منجر به بیماری‌های مختلف، از جمله بیماری قلبی می‌شود.

فشار خون بالا چیست؟

فشار خون بالا یک عارضه‌ی نسبتا رایج است. این عارضه رایج‌ترین عامل خطر قابل پیشگیری بیماری قلبی است. اگر دچار این عارضه باشید، معمولا متوجه علائم آن نخواهید شد. اما این بیماری حتی اگر بدون علامت باشد، می‌تواند به رگ‌های خونی و اندام‌های شما، به‌ویژه قلب، مغز، چشم‌ها و کلیه‌ها آسیب برساند.

بررسی منظم فشار خون می‌تواند به شما کمک کند متوجه تغییرات شوید. اگر فشار خون‌تان بالا رفته باشد، پزشک ممکن است آن را طی چند هفته بررسی کند تا ببیند میزانش همچنان بالا مانده یا به سطح عادی برگشته است. درمان فشار خون بالا شامل دارو و تغییر سبک زندگی می‌شود. اگر این عارضه درمان نشود، می‌تواند منجر به بیماری‌هایی مثل حمله‌ی قلبی و سکته‌ی مغزی شود.

علائم فشار خون بالا چیست؟

فشار خون بالا معمولا یک عارضه‌ی بی‌علامت است‌ و چون منجر به حمله‌ی قلبی و سکته‌ی مغزی می‌شود، به آن قاتل خاموش می‌گویند. بسیاری از بیماران هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. ممکن است چند سال یا حتی چند دهه طول بکشد تا این عارضه به حدی شدید شود که علائم آن نمایان شود. بعضی از علائم فشار خون بالا شامل موارد زیر می‌شود:

سردرد
تنگی نفس
خون دماغ شدن
گیجی
درد قفسه‌ی سینه
تغییرات دیداری
مشاهده‌ی خون در ادرار

این علائم به درمان فوری نیاز دارند. این نشانه‌ها در همه‌ی افراد مبتلایان رخ نمی‌دهند. بهترین روش برای آگاهی از ابتلا به این عارضه، بررسی منظم فشار خون است. بیشتر پزشکان، در هر بار ملاقات بیمار، فشار خون او را بررسی می‌کنند.

اگر فقط سالی یک بار فشار خون‌تان را اندازه‌گیری می‌کنید، با پزشک درباره‌ی خطرات بیماری و سایر آزمایشاتی که به شما در بررسی آن کمک می‌کنند، مشورت کنید. اگر سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به بیماری قلبی یا عوامل خطر این عارضه را دارید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند دو بار در سال فشار خون‌تان را اندازه‌گیری کنید. این کار به شما کمک می‌کند هر نوع مشکل احتمالی را قبل از اینکه بدتر شود، کنترل کنید.

علت فشار خون بالا

فشار خون بالا، به دو نوع تقسیم می‌شود، که هر کدام علل خاصی دارند. در ادامه به این دو نوع می‌پردازیم.

فشار خون اولیه

این نوع به مرور زمان و بدون هیچ علت مشخصی رخ می‌دهد. بیشتر بیماران، دچار این نوع از بیماری هستند. محققان هنوز نمی‌دانند که چه عاملی باعث افزایش تدریجی آن می‌شود. با این وجود، ممکن است ترکیبی از عوامل، نقش مهمی در این مسئله داشته باشند. این عوامل عبارتند از:

ژنتیک: بعضی از افراد به طور ژنتیکی مستعد این بیماری هستند. علت این موضوع ممکن است جهش یا اختلالات ژنتیکی به ارث رسیده از والدین باشد.
تغییرات فیزیکی: اگر در بدن‌تان تغییری ایجاد شود، ممکن است مشکلاتی را در بدن خود تجربه کنید. فشار خون بالا ممکن است یکی از این مشکلات باشد. برای مثال، باور بر این است که بروز تغییرات در عملکرد کبد به دلیل افزایش سن، ممکن است باعث ایجاد اختلال در تعادل طبیعی نمک و مایعات در بدن شود. این تغییر ممکن است باعث این عارضه شود.
محیط: به مرور زمان، پیش گرفتن سبک زندگی ناسالم مانند فعالیت نداشتن یا رژیم غذایی ناسالم و فاقد مواد مغذی می‌تواند به مرور زمان بر روی بدن تاثیرات منفی بگذارد. سبک زندگی ناسالم می‌تواند منجر به مشکلاتی در وزن شود. چاق بودن یا داشتن اضافه وزن می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.

فشار خون ثانویه

فشار خون ثانویه معمولا به سرعت رخ می‌دهد و می‌تواند شدیدتر از مدل اولیه باشد. عارضه‌های مختلف می‌توانند منجر به این نوع بیماری شوند، از جمله:

بیماری کلیوی
آپنه خواب انسدادی
مشکلات مربوط به تیروئید
عوارض جانبی داروها
سوءمصرف یا مصرف مزمن الکل
مشکلات مربوط به غده‌ی آدرنال
بعضی از انواع تومورهای غدد مترشحه‌ی داخلی

درمان‌ فشار خون بالا

ایجاد تغییرات سالم در سبک زندگی می‌تواند به شما در کنترل کردن عواملی که منجر به فشار خون بالا می‌شوند، کمک کند. در عین حال بسیاری از مبتلایان به دنبال راهی برای پایین اوردن فشار خون بالا فوری می‌گردند. در ادامه به راه‌های درمان خانگی فشار خون بالا اشاره می‌کنیم.

پایین اوردن فشار خون بالا فوری

۱. افزایش فعالیت فیزیکی

برای رسیدن به وزن دل‌خواه‌تان باید فعالیت فیزیکی بیشتری داشته باشید. ورزش کردن علاوه بر اینکه به شما در کاهش وزن کمک می‌کند، در کاهش استرس، کاهش فشارخون بالا به طور طبیعی و تقویت سیستم قلبی عروقی کمک می‌کند. سعی کنید هر هفته، به طور متوسط ۱۵۰ دقیقه ورزش کنید. این یعنی ۵ روز در هفته، ۳۰ دقیقه را به انجام فعالیت فیزیکی بپردازید.

راهنمای شروع تمرینات ورزشی برای مبتدیان؛ چطور ورزش کردن را به یک عادت روزانه تبدیل کنیم؟

۲. رسیدن به وزن سالم

اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید، کاهش وزن از طریق مصرف مواد غذایی مناسب و افزایش فعالیت بدنی می‌تواند به شما در کنترل بیماری کمک کند.

بهترین غذاها برای حفظ تناسب اندام در فصل زمستان

۳. مدیریت استرس

ورزش کردن یکی از بهترین روش‌ها برای مدیریت استرس است. سایر فعالیت‌های مفید برای این کار عبارتند از:

مدیتیشن
تنفس عمیق
ماساژ
ریلکس کردن عضلات
یوگا یا تای‌چی
خوابیدن به اندازه‌ی کافی

۴. پیش گرفتن سبک زندگی پا‌ک‌تر و سالم‌تر

اگر سیگار می‌کشید، برای ترک کردن تلاش کنید. مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو به بافت‌های بدن آسیب می‌رسانند و دیواره‌های رگ‌های خونی را سفت می‌کند.

۵. خورن مواد غذایی سالم

داشتن رژیم غذایی که برای قلب هم مفید است، به کنترل و بهبود این بیماری کمک می‌کند. باید سعی کنید میوه‌ها، سبزیجات، غلات غنی شده و پروتئین‌های کم چرب مانند ماهی را در رژیم غذایی‌تان بگنجانید.

بهترین مواد غذایی برای فشار خون بالا

برای کنترل فشار خون بالا چه بخوریم؟ تحقیقات نشان داده‌اند که گنجاندن بعضی از مواد غذایی در رژیم غذایی، به‌ویژه خوراکی‌هایی که حاوی مواد مغذی مثل پتاسیم و منیزیم هستند در این مورد کمک می‌کنند. در ادامه به ۱۲ مورد از بهترین مواد غذایی در این زمینه می‌پردازیم.

۱. مرکبات

مرکبات از جمله گریپ‌فروت، پرتقال و لیمو ممکن است تاثیرات زیادی برای پایین اوردن فشار خون بالا فوری داشته باشند. مرکبات سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی هستند.

در یک مطالعه‌ی ۵ ماهه بر روی ۱۰۱ خانم ژاپنی نشان داده شد که مصرف روزانه‌ی آب‌لیمو همراه با پیاده‌روی کردن، به طرز چشمگیری با کاهش فشار خون سیستولیک (عدد بالایی که در اندازه‌گیری فشار خون خوانده می‌شود) همراه بود‌.

مطالعات همچنین نشان داده‌اند که نوشیدن آب پرتقال و آب گریپ‌فروت ممکن است به کنترل این بیماری کمک کند. توجه داشته باشید که گریپ‌فروت و آب آن با بعضی از داروهای کاهنده‌ی فشارخون تداخل دارند، بنابراین قبل از اضافه کردن این میوه یا آب آن به رژیم غذایی‌تان با پزشک مشورت کنید.

۲. ماهی سالمون و سایر ماهی‌های چرب

ماهی‌های چرب بهترین منبع اسیدهای چرب امگا ۳ هستند، که فواید چشمگیری برای سلامت قلب دارند. این چربی‌های مفید ممکن است از طریق کاهش التهاب، به کاهش سطح فشار کمک کنند. تحقیقات مصرف بیشتر اسیدهای چرب امگا ۳ را برای کنترل این بیماری مرتبط دانسته‌اند.

۳. کنگر فرنگی

کنگر فرنگی یک نوع از سبزیجات برگ‌دار است که مواد مغذی مثل پتاسیم و منیزیم دارد، که همگی قاتل فشار خون بالا هستند. یک فنجان (۱۴۵ گرم) از کنگر فرنگی پخته شده، حاوی ۱۷ درصد پتاسیم و ۳۰ درصد منیزیم مورد نیاز بدن در روز است.

پتاسیم به کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک (عدد پایینی که در اندازه‌گیری فشار خون خوانده می‌شود) کمک می‌کند. منیزیم هم برای تنظیم آن مفید است. این ترکیب از طریق مکانیسم‌های مختلف، نقشی کاهنده ایفا می‌کند.

۴. تخم کدو حلوایی

برای کنترل فشار خون بالا چه بخوریم

تخم کدو حلوایی ممکن است کوچک باشد، اما سرشار از مواد مغذی است. این خوراکی حاوی منابع مواد مغذی مهم برای کنترل فشار خون، از جمله منیزیم، پتاسیم و آرژنین، نوعی اسید آمینه مفید برای تولید نیتریک اکسید، است. نتیریک اکسید برای ریلکس کردن رگ‌های خونی ضروری است. تحقیقات نشان داده‌اند که روغن تخم کدو حلوایی هم یک درمان طبیعی قوی برای این بیماری محسوب می‌شود.

همه چیز درباره‌ی خواص کدو حلوایی برای سلامتی بدن

۵. انواع لوبیا و عدس

لوبیا و عدس غنی از مواد مغذی مثل فیبر، منیزیم و پتاسیم هستند که برای بیماران نقشی تنظیم‌گر دارد.

یک مطالعه‌ی هشت هفته‌ای بر روی ۵۵۴ نفر نشان داد که لوبیا و عدس زمانی که جایگزین سایر مواد غذایی شدند، به طرز چشمگیری فشار خون سیستولیک و میانگین سطح فشار خون را هم در افراد مبتلا و هم غیر مبتلا کاهش دادند.

۶. توت‌ها

توت‌ها فواید چشمگیر زیادی برای سلامت قلب دارند و قاتل فشار خون بالا هستند. توت‌ها منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌های مختلف هستند. بلوبری (زغال‌اخته‌ی آبی)، توت فرنگی، شاه‌توت و تمشک فقط بعضی از انواع توت‌ها هستند که در این زمینه تاثیرات مفیدی دارند.

۷. پسته

پسته بسیار مغذی است و مواد مغذی آن مانند پتاسیم، برای سلامت قلب و کنترل این بیماری مفید هستند.

۸. هویج

هویج یک نوع سالم و مغذی از سبزیجات است که مقدار زیادی ترکیبات فنولیک دارد. این ترکیبات به ریلکس کردن رگ‌های خونی و کاهش التهاب کمک می‌کنند.

هویج را می‌توانید به صورت پخته یا خام میل کنید، اما هویج خام ممکن است در کاهش فشار خون مفیدتر باشد. مطالعه‌ای بر روی بیش از ۲ هزار نفر که سن‌شان بین ۴۰ تا ۵۹ سال بود، نشان داد که مصرف هویج خام به طرز چشمگیری در این زمینه موثر عمل می‌کند.

۹. کرفس

کرفس یک نوع معروف از سبزیجات است که ممکن است تاثیرات مثبتی بر این بیماری داشته باشد. این نوع سبزی حاوی ترکیباتی به نام فتالاید است، که ممکن است به ریلکس کردن رگ‌های خونی کمک کنند. یک مطالعه نشان داد که کرفس پخته شده در میان سبزیجات پخته‌ شده و مصرف شده‌ی دیگر توسط شرکت‌کنندگان، به طرز چشمگیری با کاهش فشار خون در ارتباط بود.

۱۰. بروکلی

بروکلی فواید زیادی برای سلامتی دارد. اضافه کردن این سبزی صلیبی به رژیم غذایی ممکن است روش خوبی برای کاهش فشار خون باشد. بروکلی سرشار از آنتی‌‌اکسیدان‌های فلاونوئید است، که ممکن است از طریق بهبود عملکرد رگ‌های خونی و افزایش سطح نیتریک اکسید موجود در بدن، به کنترل این بیماری کمک کند.

مطالعه‌ای بر روی بیش از ۱۸۰ هزار نفر نشان داد که خطر بیماری در افرادی که در هفته مقداری کلم بروکلی مصرف کردند، نسبت به کسانی که ماهی یک بار یا کمتر این نوع سبزی را خوردند، پایین آمد.

۱۱. ماست یونانی

پایین آوردن سریع فشار خون بالا در منزل

ماست یونانی یک محصول لبنی مغذی است که سرشار از مواد معدنی‌ مانند پتاسیم و کلسیم است. مروری بر ۲۸ مطالعه به این نتیجه رسید که مصرف روزانه‌ی محصولات لبنی، خطر این عارضه را ۱۳ درصد کاهش داد. این مطالعه همچنین نشان داد که ۲۰۰ گرم افزایش در مصرف محصولات لبنی در روز، خطر ابتلا به این بیماری را ۵ درصد کم کرد.

۱۲. تخم کتان و دانه‌ی چیا

تخم کتان و دانه‌ی چیا دانه‌های کوچکی هستند که مواد مغذی مثل پتاسیم، منیزیم و فیبر دارند که برای کنترل این بیماری مفید هستند. یک مطالعه‌ی ۱۲ هفته‌ای بر روی ۲۶ بیمار نشان داد که مصرف روزانه‌ی ۳۵ گرم آرد دانه‌ی چیا، صرف نظر از اینکه بیماران داروی کاهنده‌ می‌کردند یا نه، منجر به کاهش فشار خون شد.
بدترین مواد غذایی برای فشار خون بالا

بعضی از مواد غذایی مانند نمک (سدیم) و گوشت قرمز می‌توانند باعث بالا رفتن فشار خون شوند. بنابراین افراد مبتلا به فشار خون بالا باید مصرف چنین مواد غذایی را در رژیم غذایی خود محدود یا به طور کلی حذف کنند. در ادامه به بعضی از بدترین مواد غذایی برای این عارضه اشاره می‌کنیم.

۱. نمک یا سدیم

نمک یا سدیم موجود در نمک، مهم‌ترین عاملی است که منجر به فشار خون بالا و بیماری قلبی می‌شود. این موضوع به دلیل تاثیرگذاری سدیم بر تعادل مایعات موجود در خون است. نمک خوراکی حاوی ۴۰ درصد سدیم است. خوراکی‌ها و غذاهای زیر حاوی سدیم هستند:

نان
پیتزا
ساندویچ
سوپ

۲. قند

قند می‌تواند فشار خون را به روش‌های مختلف افزایش دهد. تحقیقات نشان می‌دهند که قند، به‌ویژه نوشیدنی‌های شیرین شده منجر به افزایش وزن در بزرگسالان و کودکان می‌شود. بر اساس نتایج یک بررسی در سال ۲۰۱۴، شکر اضافه شده به مواد غذایی، تاثیر مستقیمی بر افزایش فشار خون داشت.

۳. غذاهای فرآور‌ی‌شده با چربی ترانس یا اشباع شده

برای حفظ سلامت قلب، باید مصرف چربی اشباع شده را کاهش دهید و از مصرف چربی‌های ترانس خودداری کنید.

برای حفظ سلامت قلب، باید مصرف چربی اشباع شده را کاهش دهید و از مصرف چربی‌های ترانس خودداری کنید. اهمیت این موضوع برای افراد مبتلا به فشار خون بالا بیشتر است. این نوع چربی‌ها میزان کلسترول بد (LDL) را افزایش و سطح کلسترول خوب (HDL) را کاهش می‌دهند، که این موضوع خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهد.

چربی‌های ترانس به‌طور ویژه برای سلامت مضر هستند و با بیماری‌هایی مثل دیابت نوع ۲، سکته‌ی مغزی و بیماری قلبی در ارتباط هستند. این نوع چربی بیشتر در محصولات حیوانی مانند کره، گوشت قرمز، پوست مرغ و خامه و شیر پرچرب یافت می‌شوند. به جای این مواد غذایی می‌توانید مغزها، دانه‌ها، روغن زیتون و روغن آووکادو میل کنید که حاوی اسیدهای چرب تک غیراشباع و چند غیراشباع سالم هستند.
نکته‌ی آخر

فشار خون بالا یک عارضه‌ی رایج است که می‌تواند هیچ نشانه‌ و علامتی نداشته باشد. رژیم غذایی نقش مهمی بر این عارضه دارد. اگر دچار این عارضه هستید، باید بعضی از مواد غذایی را از رژیم غذایی‌تان حذف کرده و بعضی دیگر را به آن اضافه کنید.