۱۰ راهکار عالی برای جلوگیری از ورم پاها بعد از سفر هوایی

وقتی با هواپیما سفر می‌کنید، مجبور هستید برای مدتی روی یک صندلی کوچک و در یک فضای محدود بنشینید. بنابراین، تعجب‌آور نیست که با پاهای متورم از هواپیما پیاده شوید. ورم پاها بعد از سفر هوایی یک مشکل رایج و معمولا بی‌ضرر است که در بیشتر موارد به‌دلیل بی‌تحرکی اتفاق می‌افتد. با این حال، می‌تواند روی برنامه‌ی سفر شما تأثیر منفی داشته باشد. خوشبختانه، راهکارهای زیادی برای مقابله با این مشکل وجود دارد.

علت ورم پاها بعد از سفر هوایی چیست؟

لورن ورستر (Lauren Wurster)، پزشک متخصص پا و سخنگوی انجمن پزشکی بیماری‌های پای آمریکا (APMA) معتقد است که این مشکل به بی‌تحرکی در طول پرواز مربوط می‌شود. او توضیح می‌دهد: «هر چقدر برای مدت زمان طولانی‌تری بی‌حرکت بنشینید، جاذبه مایعات بیشتری را به سمت پاها می‌کشد. از سوی دیگر، خمیده بودن پاها در هنگام نشستن فشار وارد شده روی وریدها (سیاهرگ‌ها) را افزایش می‌دهد و تورم را تشدید می‌کند».

تیموتی فورد (Timothy Ford)، متخصص پا و دانشیار دپارتمان ارتوپدی در دانشگاه لوئیزویل (University of Louisville) می‌گوید: «هنگام نشستن، عضلاتی که به پمپاژ مایع از پاهای شما کمک می‌کنند، فعال نیستند. درنتیجه، ممکن است خون در پاهای شما جمع شود و تورم را ایجاد کند که از نظر پزشکی به آن ادم می‌گویند».

تاد تیلور (Todd Taylor)، دانشیار دانشگاه اموری (Emory University)، می‌گوید: «عادت‌های مربوط به سفر هم می‌توانند در ورم کردن پاها نقش داشته باشند. در حین سفر، ما در رستوران غذا می‌خوریم، تنقلات مصرف می‌کنیم یا به سراغ سایر غذاهای فرآوری‌شده‌ی حاوی نمک می‌رویم. این رفتارها باعث افزایش سطح نمک در بدن ما می‌شود و احتباس مایعات را افزایش می‌دهد».

در نهایت، دکتر ورستر به این نکته اشاره می‌کند که صرف‌نظر از ارتفاع، بعضی از بیماری‌ها و مشکلات پزشکی هم می‌توانند باعث تورم پاها شوند، مثل بیماری قلبی، کبدی یا کلیوی، اختلالات تیروئید، نارسایی وریدی و بارداری. به گفته‌ی دکتر ورستر، اگر تورم جزئی فقط در در حین سفر هوایی رخ دهد، به احتمال زیاد به بی‌تحرکی مربوط است و از بیماری‌های زمینه‌ای ناشی نمی‌شود.
راهکارهای مفید برای جلوگیری از ورم پاها بعد از سفر هوایی

ورم کردن پاها در طول سفر

رعایت نکات زیر از تورم پاها در حین سفر هوایی جلوگیری می‌کند یا آن را به حداقل می‌رساند:
۱. در طول سفر آب بنوشید

نوشیدن آب می‌تواند به پاکسازی بدن شما و دفع سدیم (نمک) اضافی از آن کمک کند و از این طریق احتباس مایعات را کاهش دهد. از روز قبل از سفر نوشیدن مایعات را شروع کنید تا بدن‌تان در ابتدای سفر کم‌آب نباشد. یک بطری آب بزرگ را با خود به داخل هواپیما ببرید و در صورت نیاز آن را دوباره پر کنید تا بدن‌تان در حین سفر هیدراته بماند. یکی از مزیت‌های نوشیدن آب زیاد این است که مجبور می‌شوید در طول سفر برای رفتن به سرویس بهداشتی از جای خود بلند شوید و کمی راه بروید.

۲. مراقب رژیم غذایی خود باشید و از مصرف غذاهای شور خودداری کنید

در روزی که سفر می‌کنید و حتی در روز قبل از آن تا حد امکان از مصرف نمک و غذاهای شور بپرهیزید. نمک باعث احتباس مایعات در بدن می‌شود که این امر می‌تواند ورم پاها بعد از سفر هوایی را تشدید کند.
۳. برای جلوگیری از ورم پاها بعد از سفر هوایی از جوراب فشاری استفاده کنید

لباسی که در روز سفر می‌پوشید باید شامل یک جفت جوراب فشاری (جوراب واریس) باشد که تا زانوی شما برسد. این جوراب‌ها در جلوگیری از تورم پاها واقعا مؤثر هستند. به همین دلیل، ورزشکاران استقامتی در حین مسابقه و بعد از آن از آن‌ها استفاده می‌کنند. پزشکان توصیه می‌کنند در هنگام سفر از پوشیدن جوراب‌های معمولی که روی قسمت بالای مچ پا فشار وارد می‌کنند، بپرهیزید.

۴. در سفرهای طولانی راه بروید

در صورت امکان، هر یک ساعت یک‌بار، به‌خصوصی در پروازهایی که بیش از دو ساعت طول می‌کشند، از جای خود بلند شوید و کمی راه بروید. ایستادن یا راه رفتن به سمت سرویس بهداشتی می‌تواند خون شما را به جریان بیندازد و به کاهش تورم کمک کند.
۵. همان‌طور که نشسته‌اید، پاهایتان را حرکت دهید

حتی زمانی که نمی‌توانید از جای خود بلند شوید و راه بروید، می‌توانید عضلات پاهایتان را به کار بگیرید. انگشت‌های پا را به سمت بالا و پایین خم کنید، سپس آن‌ها را از پهلو به سمت پای دیگر حرکت دهید. با این کار عضلات پا که مدتی است بی‌تحرک مانده‌اند، درگیر فعالیت می‌شوند.
۶. وسایل‌ خود را در قفسه‌ی بالای سرتان قرار دهید

تاثیر فضای کوچک صندلی‌ها روی سلامت پاها

برای اینکه فضا به حداکثر برسد، از گذاشتن وسایل خود در جلوی پا خودداری کنید. وقتی وسایل‌تان را جلوی پا می‌گذارید، پاها در یک وضعیت نامناسب قرار می‌گیرند که باعث کاهش جریان خون در آن‌ها می‌شود. بهترین کار این است که کیف خود را در قفسه‌ی بالای سر قرار دهید تا پاهایتان راحت‌تر حرکت کنند.

۷. پاهای خود را روی هم قرار ندهید

وقتی ساعت‌ها روی صندلی می‌نشینید سرعت گردش خون شما کمتر می‌شود، بنابراین اگر پاها را روی هم قرار دهید این مشکل تشدید می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که قرار دادن یک پا روی زانوی پای دیگر می‌تواند فشار خون را به میزان چشمگیری در افراد مبتلا به پرفشاری خون افزایش دهد.
۸. در حالی که نشسته‌اید موقعیت پاها را به‌طور منظم تغییر دهید

پوسچر یا موقعیت پاهای شما هنگام نشستن باعث افزایش فشار در وریدها می‌شود، بنابراین برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت بی‌حرکت نمانید. پزشکان توصیه می‌کنند به طور منظم حالت نشستن خود را تغییر دهید تا از قرار گرفتن در یک وضعیت ثابت برای مدت طولانی خودداری کنید.
۹. پاهای خود را بالا بیاورید تا به بازگشت جریان خون کمک کنید

بالا نگه داشتن پاها به بهبود گردش خون کمک می‌کند. تا جایی که ممکن است و باعث آزار دیگران نمی‌شود، سعی کنید پاهای خود را بالا بیاورید و از صندلی به‌عنوان تکیه‌گاه‌ی آن استفاده کنید.
۱۰. کفش‌های راحت و مناسب بپوشید

در طول سفر از کفش‌های راحت و بدون بند استفاده کنید، چون می‌توانید به‌راحتی آن‌ها را درآورید تا پاهایتان را ماساژ دهید. ماساژ پا به تحریک جریان خون کمک می‌کند، فقط مراقب باشید که هنگام انجام این کار برای کسانی که در کنار شما نشسته‌اند مزاحمت ایجاد نکنید.
چگونه بعد از سفر ورم پاها را کاهش دهیم؟

راه‌های کاهش ورم پاها بعد از سفر هوایی

پس از فرود آمدن در فرودگاه، می‌توانید از بسیاری از توصیه‌های فوق برای کاهش تورم استفاده کنید. دکتر ورستر می‌گوید: «آب بنوشید، راه بروید و جوراب‌های فشاری بپوشید. همچنین مراقب آنچه که می‌خورید باشید و از مصرف غذاهای شور و پرسدیم خودداری کنید، چون می‌توانند باعث بیشتر شدن تورم شوند».

به گفته‌ی دکتر تیلور، اگر بعد از سفر امکان راه رفتن برایتان فراهم نیست، بالا بردن پاها هم می‌تواند کمک‌کننده باشد. از جاذبه به نفع خود استفاده کنید و پاهایتان را بالا نگه دارید تا گردش خون تسهیل شود و خون در سراسر بدن به حرکت درآید.

یکی از ژست‌های یوگا به نام ویپاریتا کارانی (Viparita Karani) هم می‌تواند به تحریک گردش خون کمک کند. برای انجام این ژست باید روی زمین بخوابید، پاهای خود را بالا آورده و روی دیوار بگذارید. اگر به پرفشاری خون کنترل‌نشده، گلوکوم (آب سیاه)، نارسایی احتقانی قلب، نارسایی کلیه یا نارسایی کبدی مبتلا هستید، از انجام این کار خودداری کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

معمولا ورم پاها بعد از سفر هوایی جدی نیست و با شروع فعالیت بعد از فرود آمدن روی زمین بهبود می‌یابد. اما تورم بیش از حد که تا چند ساعت پس از فعالیت مجدد ادامه دارد، ممکن است به یک بیماری جدی مثل لخته شدن خون در پا (ترومبوز ورید عمقی) مربوط باشد. ترومبوز ورید عمقی بیماری خطرناکی است که باید به‌موقع و به‌خوبی درمان شود.

اگر فقط یکی از پاهای شما ورم کرده است یا ورم پا با درد همراه است، باید به اورژانس مراجعه کنید. از سایر علائمی که به درمان اورژانسی نیاز دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تورم شدید پا
تورم، درد، قرمزی و احساس گرما در یکی از پاها
درد قفسه‌ی سینه
تنگی نفس

اگر خطر لخته شدن خون در شما بالا است، قبل از سفر با هواپیما با پزشک خود صحبت کنید. برای مثال، افرادی که اخیرا جراحی بزرگی انجام داده‌اند یا از قرص‌های ضدبارداری استفاد می‌کنند، بیش از دیگران در معرض لخته شدن خون قرار دارند. در این شرایط ممکن است پزشک پوشیدن جوراب‌های فشاری را در طول پرواز توصیه کند یا در بعضی از موارد از شما بخواهد که قبل از سفر از یک داروی رقیق‌کننده‌ی خون استفاده کنید.

کلام پایانی

نشستن طولانی‌مدت در هواپیما باعث تجمع خون در وریدهای پا می‌شود. از سوی دیگر، موقعیت پاهای شما هنگام نشستن فشار زیادی به وریدها وارد می‌کند که این امر باعث تشدید تورم می‌شود. نوشیدن آب، راه رفتن، حرکت دادن پاها، استفاده از جوراب‌های فشاری و پوشیدن کفش‌های راحت و بدون بند می‌تواند از ورم پاها بعد از سفر هوایی جلوگیری ‌کند یا از شدت آن بکاهد.