نهنگ‌های گوژپشت نوزاد با تولید صداهای بامزه و خاص، بدون هیچ رفتار فیزیکی، از مادرانشان شیر درخواست می‌کنند.

ارتباط میان نهنگ‌های مادر و نوزاد از طریق صدا، یکی از جنبه‌های شگفت‌انگیز زندگی این موجودات است. اما صداها دقیقاً چه مفهومی دارند؟ مطالعه‌ای تازه به بررسی این پرسش پرداخته و شواهدی را از وجود «صدا برای درخواست غذا از مادر» در نهنگ‌های گوژپشت ارائه کرده است که برای نخستین بار به این جنبه از ارتباطات نهنگ‌ها اشاره می‌کنند.

ماواتیانا نوکولینا راتسیمبازافیندراناهاکا، پژوهشگر اصلی مطالعه، درباره‌ی یافته‌ها می‌گوید: «نوزاد نهنگ برای برقراری ارتباط صداهای متنوعی تولید می‌کند؛ از غرغرهای بم و طولانی گرفته تا صداهای کوتاه و ناگهانی و حتی زوزه‌های زیر. اما زمانی که صحبت از تغذیه می‌شود، صداها معمولاً کوتاه‌تر و با فرکانس پایین هستند و به نوعی شبیه واق‌واق یا بادگلو به نظر می‌رسند.» این مطالعه در دوره دکترای او در دانشگاه پاریس ساکلی در فرانسه و دانشگاه آنتاناناریوو در ماداگاسکار انجام شده است.

نوزاد فقط صدا می‌کند و آرام به سمت زیر بدن مادرش می‌رود

برخلاف بسیاری از پستانداران زمینی، نوزادان نهنگ برای نشان‌دادن نیاز به غذا از رفتارهای فیزیکی خاص مانند ضربه‌زدن به مادر استفاده نمی‌کنند. راتسیمبازافیندراناهاکا توضیح می‌دهد: «در اغلب موارد، زمانی که نوزاد این صداها را تولید می‌کند، تغییر خاصی در ظاهر یا رفتار او مشاهده نمی‌شود. او فقط صدا تولید می‌کند و آرام به سمت زیر بدن مادرش، نزدیک غدد شیری او، حرکت می‌کند. اگر نوزاد بسیار گرسنه باشد، احتمالاً صداها را با شدت بیشتری تولید و یا دفعات بیشتری آن‌ها را تکرار می‌کند.»

مطالعه، نتیجه‌ی همکاری پژوهشگرانی از مؤسسه‌ی علوم اعصاب پاریس ساکلی، دانشگاه آنتاناناریوو و انجمن ستامادا در ماداگاسکار است. پژوهشگران برای ثبت دقیق صداها و رفتار نهنگ‌ها، دوربین‌هایی را به بدن نهنگ‌های کوچک متصل کردند. این فرایند با دقت و حساسیت بسیار بالا انجام شد تا هیچ مزاحمتی برای نهنگ‌ها ایجاد نشود.

اتصال دوربین به پژوهشگران امکان داد تا صداهای تولیدشده توسط نهنگ‌ها را ضبط و هم‌زمان، رفتار و حرکات آن‌ها را نیز مشاهده کنند. داده‌های شتاب‌سنج و عمق‌سنج نیز برای تحلیل بهتر این رفتارها مورد استفاده قرار گرفت.

نتایج نشان داد که هر نوع صدای نهنگ‌ها با فعالیت خاصی مرتبط است. برای مثال، صداهای نوع دوم و سوم (شبیه بادگلو و واق‌واق) اغلب در زمان تغذیه شنیده می‌شدند، در حالی که صداهای نوع چهارم و ششم بیشتر در زمان بازی و فعالیت‌های اجتماعی استفاده می‌شدند.

یافته‌های پژوهشگران دریچه‌ای تازه را به دنیای ارتباطات نهنگ‌ها باز می‌کند، اما همچنان پرسش‌های زیادی برای بررسی باقی مانده است. راتسیمبازافیندراناهاکا در این باره می‌گوید: «مطالعه اطلاعات تازه‌ای از نحوه‌ی استفاده‌ی نوزادان نهنگ از صداها ارائه می‌دهد. بااین‌حال، برای تأیید نتایج، انجام آزمایش نیز ضروری است. یکی از روش‌های رایج در سنجش صداهای محیط‌زیست، پخش صداها و مشاهده‌ی واکنش حیوان است. برای مثال، اگر صدای درخواست غذا را پخش کنیم، آیا مادر فوراً به حالت تغذیه در می‌آید؟ چنین آزمایشی می‌تواند به تأیید یا رد تفسیر ما کمک کند.»

پژوهشگران همچنین در تلاش هستند که بررسی کنند آیا صداهای درخواست غذا ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد و نوزادان مختلف را از یکدیگر متمایز می‌کند یا خیر. بررسی این امر می‌تواند نشان دهد که مادر فقط به صدای نوزاد خودش واکنش نشان می‌دهد یا ممکن است به اشتباه به نوزاد دیگری نیز شیر بدهد.

با وجود پیشرفت‌های پژوهش، آنچه تاکنون روشن شده، اهمیت آرامش و سکوت در اقیانوس‌ها برای حیات موجودات دریایی است. راتسیمبازافیندراناهاکا نیز بر این نکته تأکید می‌کند: «ما می‌بینیم که این صداها برای تغذیه که نقشی حیاتی در رشد و بقای نوزاد دارد، بسیار مهم هستند.»

براساس یافته‌ها، پیش از انجام فعالیت‌هایی که ممکن است سکوت اقیانوس‌ها را مختل کند، باید به اثرات احتمالی آن‌ها بر حیات موجودات دریایی نیز توجه داشت. تصور کنید یک قایق پر سر‌و‌صدا در حال تماشای نهنگ‌ها باشد و این صداهای فرکانس پایین را پوشش دهد. در چنین شرایطی، مادر ممکن است صدای نوزاد گرسنه‌اش را نشنود.