۱۴ علامت که نشان می‌دهد آن‌قدر که فکر می‌کنید سالم نیستید

گاهی اوقات، مشکلاتی مثل نفخ، یبوست، خستگی یا خروپف کاملا بی‌خطر هستند و خودبه‌خود برطرف می‌شوند. اما در بعضی موارد، ممکن است اتفاق جدی‌تری در حال وقوع باشد و این علائم از داشتن یک بدن ناسالم خبر دهند.

رایج‌ترین نشانه های بدن ناسالم

اگر در بافت‌ها و اندام‌های مختلف بدن مشکلی وجود داشته باشد، احتمالا یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه می‌کنید:

۱. از نفخ رنج می‌برید

اینکه طبق دستور پزشک سبزی می‌خورید، تا حد امکان مواد ارگانیک را انتخاب می‌کنید، به‌طور منظم ورزش می‌کنید و هر شب هشت ساعت می‌خوابید، به این معنی نیست که کاملا سالم هستید. برای مثال ممکن است فکر کنید نفخ بعد از شام طبیعی است، اما گاهی اوقات یک علامت کوچک مانند آن می‌تواند نشانه‌ی یک مشکل جدی باشد.

دلایل ساده‌ی نفخ عبارتند از: یبوست، پرخوری یا رفلاکس اسید (برگشت اسید معده به سمت مری). از علل جدی‌تر این مشکل می‌توان به عفونت، التهاب، سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر (IBS)، بیماری کرون و عوارض بعضی از داروها اشاره کرد.

وقتی زیاد غذا می‌خورید، ممکن است به‌طور موقت احساس ناراحتی کنید و برای ۲۰ تا ۳۰ دقیقه احساس خوبی نداشته باشید. اما پس از آن، علائم گوارشی از بین می‌روند. تا زمانی که این مشکل برای مدت طولانی ادامه نیابد، می‌توان آن را نادیده گرفت. اما نفخی که برای چند روز یا چند هفته طول می‌کشد یا با علائم دیگری مثل درد شکم، اسهال، استفراغ، تب یا تغییر رنگ مدفوع همراه است، به مراقبت پزشکی نیاز دارد.

۲. خروپف می‌کنید

خروپف زمانی اتفاق می‌افتد که هوا هنگام خواب نمی‌تواند آزادانه در دهان و بینی شما حرکت کند. چون عضلات گلو شل می‌شوند و زبان به سمت گلو برمی‌گردد. این مشکل می‌تواند از آدنوئید، پولیپ بینی یا حتی گرفتگی بینی ناشی شود. چاقی و نوشیدن الکل هم احتمال خروپف کردن را بیشتر می‌کنند.

به گفته‌ی پزشکان، خروپف می‌تواند نشانه‌ی آپنه‌ی انسدادی خواب باشد. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که راه‌ی هوایی فوقانی به‌طور مکرر در هنگام خواب مسدود شده و تنفس‌ برای چند ثانیه متوقف می‌شود. آپنه می‌تواند خواب را مختل کند که این به خواب‌آلودگی در طول روز، بدخلقی، مشکل در تمرکز، فشار خون بالا و بیماری‌ قلبی منجر می‌شود.

اگر همسرتان به شما اطلاع داد که تنفس‌تان در حین خواب برای مدت طولانی متوقف می‌شود، با پزشک درباره‌ی آن مشورت کنید. درمان‌ خروپف ساده شامل کاهش وزن، خوابیدن به پهلو به جای پشت و پرهیز از مصرف الکل است. اگر خروپف از آپنه‌ی خواب ناشی شود، باید از ابزارهایی که راه‌ی هوایی را باز نگه می‌دارند یا فشار هوای مثبت مداوم (CPAP) استفاده کنید.

۳. گاز زیادی دفع می‌کنید

شاید باور این موضوع کمی سخت باشد، اما گاز به‌طور طبیعی در طول روز ۱۳ تا ۲۱ بار از بدن دفع می‌شود. اگر دفع گاز از این مقدار خیلی کمتر یا بیشتر باشد، ممکن است از داشتن بدن ناسالم خبر دهد.

دفع نشدن گاز نشان می‌دهد که روده‌های شما به‌درستی کار نمی‌کنند، اما دفع گاز بیش از حد یا مکرر می‌تواند نشان‌دهنده‌ی عدم تحمل غذا یا یک اختلال گوارشی باشد (مانند بیماری رفلاکس معده به مری، بیماری کرون، سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر یا بیماری سلیاک).

اگر همیشه با مشکل دفع گاز مواجه هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید. این موضوع به‌خصوص زمانی اهمیت پیدا می‌کند که دفع گاز با علائم دیگری مثل درد شکم، تورم معده، استفراغ، اسهال، یبوست، کاهش وزن ناخواسته، سوزش سر دل یا مدفوع خون‌آلود همراه باشد.

۴. همیشه خسته هستید

اگر همیشه، صرف‌نظر از مدت زمانی که خوابیده‌اید، احساس بی‌حالی می‌کنید، با پزشک صحبت کنید. برخلاف خواب‌آلودگی که با استراحت کردن برطرف می‌شود، خستگی به معنی کمبود انرژی است. خستگی می‌تواند پاسخ طبیعی بدن به کمبود خواب، فعالیت بدنی زیاد، استرس یا حتی بی‌حوصلگی باشد. اما گاهی اوقات نشانه‌ی یک مشکل پزشکی است.

خستگی مداوم ممکن است از یک مشکل جدی مثل کم‌خونی، بیماری مزمن کلیوی، بیماری کبدی، سرطان، اختلالات تیروئید، عفونت مزمن، آرتریت (مشکلات مفصلی) و حتی افسردگی و اضطراب ناشی شود.

۵. نمی‌توانید بخوابید

طبیعی است که وقت خسته نیستید قادر به خوابیدن نباشید. با این حال اگر علیرغم احساس خستگی در خوابیدن مشکل دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. بی‌خوابی حاد یا کوتاه‌مدت می‌تواند در اثر استرس یا یک رویداد آسیب‌زا ایجاد شود. اما بی‌خوابی مزمن ممکن است از افزایش سن، کم‌تحرکی، مصرف بیش از حد کافئین، نیکوتین و الکل یا عوارض جانبی داروها (مانند داروهای ضدافسردگی، داروهای آسم یا داروهای فشار خون بالا) ناشی شود.

به گفته‌ی متخصصان، از سایر دلایل بی‌خوابی می‌توان به مشکلات مرتبط با سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی اشاره کرد. بعضی از مشکلات پزشکی مانند درد مزمن، پرکاری تیروئید، بیماری رفلاکس معده به مری، بیماری قلبی، پارکینسون و آلزایمر هم می‌توانند در بروز بی‌خوابی نقش داشته باشند.

۶. از بوی بد دهان شکایت دارید

بوی بد دهان (هالیتوز) هم یکی از علائم بدن ناسالم است. بر اساس تحقیقات، پس از پوسیدگی دندان و بیماری لثه، بوی بد دهان شایع‌ترین دلیل مراجعه‌ی افراد به دندانپزشک است. مطمئنا گاهی اوقات خوردن سیر مقصر اصلی بوی بد دهان است، اما در بعضی موارد این مشکل به یک بیماری جدی مربوط می‌شود.

عادت‌های نامناسب مسواک زدن و نخ دندان کشیدن یا مشکلات دهان (مانند خشکی دهان یا بیماری لثه) همگی می‌توانند روی بویی که از دهان شما استشمام می‌شود تاثیر بگذارند. سینوزیت، برونشیت، التهاب لوزه‌ها و مشکلات گوارشی هم در ایجاد بوی بد دهان نقش دارند. اگر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به رفع این مشکل کمک نکرد، به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید.

۷. همیشه سردرد دارید

سردرد غالبا بی‌خطر است، اما بعضی از انواع آن جدی هستند و از نشانه ‌های بدن ناسالم به شمار می‌روند. اگر سردرد شدید بود، به‌طور ناگهانی شروع شد یا با علائمی مثل سفت شدن گردن، تب، تشنج، گیجی یا بیهوشی همراه بود، به پزشک مراجعه کنید تا علت بروز آن مشخص شود.

۸. دچار گرفتگی عضلات هستید

همه‌ی افراد هر از گاهی با مشکل کرامپ یا گرفتگی عضلات مواجه می‌شوند، به‌خصوص بعد از یک جلسه تمرین سخت. اما بعضی از شرایط و بیماری‌ها می‌توانند خطر ابتلا به کرامپ عضلانی را در پاها افزایش دهند، مانند: کم‌آبی بدن، سطح پایین الکترولیت‌ها، مصرف بعضی از داروها، اختلال عصبی و کم‌کاری تیروئید. به زمان و دفعات کرامپ عضلانی توجه کنید تا پزشک بتواند علت احتمالی آن را پیدا کند.

۹. رنگ ناخن‌های شما تغییر کرده است

ناخن‌ها باید صورتی رنگ باشند. بنابراین، اگر رنگ دیگری دارند، باید با پزشک درباره‌ی آن‌ها صحبت کنید. به گفته‌ی آکادمی پوست آمریکا، تغییر رنگ ناخن‌ها می‌تواند بی‌خطر باشد. اما بر اساس تحقیقات، گاهی اوقات ممکن است از یک بیماری ناشی شود. برای مثال، آبی بودن ناخن‌ها به این معنی است که اکسیژن کافی در جریان خون وجود ندارد، رنگ سفید می‌تواند نشانه‌ی بیماری کبدی یا دیابت باشد و ناخن‌های زرد رنگ به عفونت ناخن یا بیماری کبدی مربوط هستند.

۱۰. وزنتان ناخواسته کاهش یافته است

اگر رژیم کاهش داشته باشید یا یک برنامه‌ی ورزشی جدید را شروع کنید، طبیعی است که وزنتان کم ‌شود. اما گاهی اوقات ممکن است ناخواسته لاغر شوید که این یکی از علائم بدن ناسالم است.

استرس، اختلالات گوارشی، عفونت‌ها، کم‌خونی مزمن و سرطان همگی ازمشکلات هستند که می‌توانند به کاهش وزن منجر شوند. اگر در یک بازه‌ی ۶ تا ۱۲ ماهه بدون هیچ تلاشی بیش از ۴/۵ کیلو (یا بیش از ۵ درصد وزن نرمال خود) وزن از دست دادید و دلیل آن را نمی‌دانید، به پزشک مراجعه کنید.

۱۱. وزنتان بی‌دلیل در حال افزایش است

درست مانند کاهش وزن ناخواسته، افزایش وزن ناخواسته هم چیزی است که باید با پزشک در میان بگذارید. افزایش وزن می‌تواند نشانه‌ی کم‌‎کاری تیروئید، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا سندرم کوشینگ باشد. بسیاری از داروها هم می‌توانند روی وزن تاثیر بگذارند، مانند: کورتیکواستروئیدها، قرص‌های ضدبارداری، داروهای دیابت و داروهایی که برای درمان اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی و افسردگی استفاده می‌شوند.

۱۲. میل جنسی کمی دارید

کاهش میل جنسی یک شکایت رایج است که از سوی بسیاری از مردان و زنان مطرح می‌شود. داشتن میل جنسی کم ممکن است کاملا طبیعی باشد، اما گاهی اوقات نشانه‌ی بدن ناسالم است و به‌دلیل برهم خوردن تعادل هورمون‌ها، افسردگی یا عوارض جانبی داروها ایجاد می‌شود.

۱۳. ریزش موی شدید دارید

به گفته‌ی آکادمی پوست آمریکا، همه‌ی افراد به‌طور طبیعی هر روز ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو از دست می‌دهند. اما بیشتر از این مقدار به درمان نیاز دارد. ریزش مو می‌تواند پیامد افزایش سن، وراثت (به‌ویژه برای مردان) یا تغییرات هورمونی باشد. علاوه بر این، ممکن است در اثر یک مشکل یا بیماری اتفاق بیفتد. این مشکلات عبارتند از: عفونت پوست سر، اختلالات تیروئید، اختلالات ایمنی و رویدادهای آسیب‌زای ناگهانی. بعضی از داروها هم باعث ریزش مو می‌شوند، از جمله داروهایی که برای درمان سرطان، آرتریت، فشار خون بالا یا بیماری قلبی تجوز می‌شوند.

۱۴. اجابت مزاج‌تان منظم نیست

اگر رژیم غذایی پرفیبر دارید و آب زیادی می نوشید، اما اجابت مزاج‌تان منظم نیست و با مشکل یبوست دست و پنجه نرم می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید. البته، «منظم بودن اجابت مزاج» برای افراد مختلف معنی متفاوتی دارد. معمولا اجابت مزاج کمتر از سه بار در هفته به‌عنوان «یبوست» تعریف می‌شود. بنابراین، چیزی که اهمیت دارد تغییر الگوی اجابت مزاج شما است.

مشکل در تخلیه‌ی روده یا یبوست مزمن می‌تواند نشان‌دهنده‌ی بیماری‌های روده‌ی بزرگ، اختلالات تیروئید، سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر، عدم تعادل هورمونی (در زنان) و بیماری خودایمنی باشد. این فهرست بسیار طولانی است. اگر یبوست برای سه تا چهار هفته ادامه پیدا کرد، حتما با پزشک صحبت کنید.
کلام پایانی

هر چقدر بیماری‌ها زودتر تشخیص داده شوند، راحت‌تر درمان می‌شوند و عوارض کمتری ایجاد می‌کنند. اگر نشانه های بدن ناسالم را مشاهده کردید و برای مدت طولانی با علائم آزاردهنده‌ای مثل مشکلات گوارشی، بی‌خوابی، خستگی شدید، خروپف، ریزش مو یا تغییر وزن ناخواسته مواجه شدید، به بدن خود گوش دهید و به پزشک مراجعه کنید.