کشف وسایل ۷ هزارسالۀ «تیراندازی» در اعماق یک غار

تعداد زیادی دست‌سازه‌های تیراندازی با کمان در این غار پیدا شده که خشک شدن به دلیل شرایط خشک درون غار موجب حفظ آن‌ها شده است؛ این دست‌سازه‌ها شامل دسته‌ها و تیرها به همراه اجزای آلی مرتبط با آن‌ها از جمله چسب، پر و الیاف و همچنین دو زه کمان می‌شوند.

انسان‌ها هزاران سال در جستجوی پناهگاه در محیط طبیعی خود بودند. بالای تپه‌ها و کوه‌ها مکان‌های استراتژیکی عالی بودند و سکونتگاه‌های کنار رودخانه‌ها به معنای تأمین آب شیرین و غذا بود و برای کسانی که در شبه‌جزیره ایبری زندگی می‌کردند، غارها مکان امنی برای گذاشتن مردگان یا محافظت از خانواده بودند.

بر اساس گزارش موزه باستان‌شناسی ملی اسپانیا، غار خفاش در جنوب اسپانیا، برای نخستین بار توسط یک کشاورز در سال ۱۸۳۱ کشف شد. این کشاورز از این غار برای درست کردن کود مرغی جهت بارور کردن محصولاتش و بعداً برای نگهداری دام‌هایش داخل غار پاکسازی‌شده استفاده کرد.

سال ۱۸۵۷، رگه‌ای از گالن (اصلی‌ترین کانی فلز سرب) در غار پیدا شد و توسط معدنچیانی که بلوک‌های بزرگ سنگ را از آن جدا می‌کردند، بهره‌برداری شد. پشت این سنگ‌ها اجساد مومیایی‌شده و بقایای باستان‌شناسی قرار داشت.

از آن زمان به مدت چندین دهه تحقیق درون دیوارهای سنگی این غار انجام شده است. حالا به تازگی باستان‌شناسان یک کشف پیشگامانه از داخل غار خفاش را تجزیه و تحلیل کردند و چیزی یافتند که شاید قدیمی‌ترین نمونه از یک قطعه تسلیحاتی پیچیده از جنس تاندون (زردپی) باشد.

محققان گفتند: «تعداد زیادی دست‌سازه‌های تیراندازی با کمان از این غار پیدا شده که حداقل در دوران نوسنگی از آن به عنوان غار تدفین استفاده می‌شده است. این دست‌سازه‌ها که خشک شدن به دلیل شرایط خشک درون غار موجب حفظ آن‌ها شده، شامل دسته‌ها و تیرها به همراه اجزای آلی مرتبط با آن‌ها از جمله چسب، پر و الیاف و همچنین دو زه کمان می‌شوند.»

به گفته محققان، این قطعات ابتدا در قرن نوزدهم زمانی که معدنچیان در غار کار می‌کردند، پیدا شدند، بنابراین روشن نیست آن‌ها دقیقا چگونه با اشیاء تدفینی بجا مانده‌اند.

قدمت‌یابی رادیوکربن این دست‌سازه‌ها نشان داد مربوط به اواخر هزاره ششم یا اوایل هزاره پنجم قبل از میلاد، حدود ۷۰۰۰ سال پیش هستند. این تاریخ با اوایل دوره نوسنگی مصادف است، زمانی که ساکنان از غار برای دفن مردگان‌شان استفاده می‌کردند و گورنهاده‌ها را کنار اجساد می‌گذاشتند.

یکی از دست‌سازه‌ها (یک دسته‌ی تیر) مربوط به عصر برنز است. برای ساختن کمان‌ها از گونه‌های مختلف درخت از جمله بید، نی، زیتون و افرا استفاده میشد. محققان علاقه خاصی به زه‌های کمان پیدا کردند، مجموعه‌ای از الیاف بافته که وسیله‌ی طناب‌مانندی ایجاد کردند.

زه‌ها در اصل از محصولات حیوانی از جمله بافت همبند رباط‌ها یا تاندون‌ها ساخته شده‌اند. جنس بسیاری از آنها از گونه‌های مختلفی از جمله گونه‌های کاپرا (بز)، سوس (خوک‌های وحشی)، کاپرینه (بز، گوسفند و بز کوهی) و سرویدای (گوزن) بود.

«این بقایای تیراندازی با کمان گواه مهارت‌های فنی و تخصص جوامع کشاورزی اولیه در ایبریای جنوبی است. این جوامع دانش خود را برای دستیابی و تبدیل مواد خام مختلف به کار می‌بردند و بدون شک انجام این کار به درک عمیقی از خواص مواد آلی و تکنیک‌های لازم برای تبدیل آن‌ها به محصولات مفید نیاز داشت.

زه‌های کمان باستانی در فرهنگ‌های دیگر از جمله در ایتالیا، سوئیس و آمریکای شمالی یافت شدند، اما، به طور کلی این دست‌سازه‌ها نادر هستند چون مانند سایر مواد آلی می‌توانند به راحتی در طول زمان تجزیه شوند.

«تجهیزات تیراندازی با کمان بخشی از یک مجموعه استثنایی از گورنهاده‌های موجود در این غار است، از جمله بقایای لباس (صندل‌های کامل یا تکه‌تکه‌شده، تکه‌های پارچه)، حصیر، ظروف چوبی یا الیافی، بقایای طناب و مشعل. ذخیره حداقل دو اسلحه شکاری یا جنگی در یک مکان خاکسپاری مربوط به یک جامعه کشاورز، پرسشی را حول نقش شکار و شکارچی و همچنین خشونت در این جامعه ایجاد می‌کند.»