چطور بفهمیم در خطر بیماری قلبی هستیم یا نه؟

نمره خطر قلبی (cardiac risk score) ابزاری که به پزشکان کمک می‌کند خطر دچار شدن به بیماری‌های عروق کرونری قلب (CHD) یا حمله قلبی را در ۱۰ سال آینده در بیماران تخمین بزنند.

بیماری‌های عروق کورونری قلب (CHD) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های قلبی است که در آن شریان‌هایی که خون را به عضله قلب می‌رسانند یعنی شریان‌های کورونری درنتیجه ایجاد پلاک‌های چربی در دیواره‌هایشان باریک یا مسدود می‌شوند. این تنگی یا مسدود شدن شریان‌های کورونری می‌تواند به حمله قلبی منجر شود که در زمانی رخ می‌دهد که درنتیجه انسداد شاخه‌های شریان‌های کورونری جریان خون به بخشی از قلب به‌کلی متوقف می‌شود.

نمره‌های خطر قلبی را به اشکال متفاوت تخمین زده می‌شود، اما شایع‌ترین آن‌ها «نمره خطر فرامینگهام» است. «نمره خطر فرامینگهام» بر اساس بررسی بیش از ۵۰۰۰ نفر در شهر فرامینگهام در ایالت ماساچوست آمریکا ایجاد شده است. این بررسی مشهور درازمدت نشان داد که عوامل معینی مانند سن، جنسیت، فشارخون بالا، کلسترول بالا، سیگار کشیدن و دیابت با افزایش خطر بیماری‌های عروق کورونری قلب (CHD) همراهی دارند.

«نمره خطر فرامینگهام» این عوامل خطر را برای محاسبه خطر ۱۰ ساله دچار شدن به CHD استفاده می‌کند. این نمره با اضافه کردن نمره‌های مربوط به هر عامل خطرساز که شخص دارد به دست می‌آید. برای مثال، یک مرد ۴۰ ساله که سیگار می‌کشد، فشارخون بالا دارد و کلسترول خونش بالا است، نمره ۱۰ می‌گیرد. شخصی که نمره ۱۰ یا بالاتر می‌گیرد، در معرض خطر ۱۰ درصدی یا بیشتر دچار شدن به CHD در ۱۰ سال آینده است.

نمره‌های خطر قلبی با درصد بیان می‌شوند. هر چه این درصد بالاتر باشد یعنی خطر دچار شدن شما به بیماری قلبی-عروقی در ۱۰ سال آینده بیشتر است.

– خطر کم: خطر کمتر از ۵ درصد.

– خطر حد مرزی: خطر ۵ درصد تا ۷/۴ درصد.

– خطر متوسط: خطر ۷/۵ درصد تا ۱۹/۹ درصد.

– خطر بالا: خطر بیشتر از ۲۰ درصد.

«نمره خطر قلبی» می‌تواند به پزشکان در شناسایی افرادی که در معرض خطر بالای CHD هستند، کمک کند. افراد با نمره خطر بالا ممکن است نیاز به تغییرات سبک زندگی داشته باشند، ازجمله ترک سیگار، مصرف رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و مصرف داروهایی برای کنترل فشارخون، کلسترول و قند خون.

ازجمله عواملی که در محاسبه «نمره خطر فرامینگهام» استفاده می‌شوند، می‌توان به این موارد اشاره کرد: سن، جنس، نژاد، سابقه خانوادگی CHD، فشارخون بالا، کلسترول بالا، سیگار کشیدن، دیابت، فعالیت جسمی، شاخص توده بدنی یا BMI.

نمره خطر فرامینگهام کامل نیست و گاهی ممکن است خطر بیماری عروق کورونری قلب (CHD) در افراد را بیشتر یا کمتر از حد واقعی تخمین بزند. نمره خطر فرامینگهام برای استفاده در افراد غیر دیابتی در سنین ۳۰ تا ۷۹ که سابقه قبلی بیماری عروق کورونری قلب یا لنگش متناوب (ناشی از اختلال خون‌رسانی به عضلات ساق پا) را ندارند، ساخته شده است.

ابزارهای مشابهی برای محاسبه خطر بیماری‌های قلبی وجود دارند، ازجمله محاسبه کننده خطر انجمن متخصصان قلب آمریکا (ACC) و انجمن قلب آمریکا (AHA) است که بر اساس داده‌های بررسی قلب فرامینگهام و بررسی «خطر تصلب شرایین در جوامع» (ARIC) است. این ابزار نیز سن، جنس، نژاد، کلسترول کل، کلسترول HDL، فشارخون سیستولی یا حداکثر، دیابت و وضعیت سیگار کشیدن است. یک ابزار دیگر محاسبه کننده خطر انجمن متخصصان قلب اروپا (ٍESC) است که از سن، جنس، فشارخون سیستولی، وضعیت سیگار کشیدن، دیابت و میزان تخمینی تصفیه گلومرولی (GFR) در کلیه برای محاسبه خطر بیماری قلبی استفاده می‌کند.