چرا پسران ختنه می شوند؟

یکی از دغدغه‌هایی که در نخستین هفته‌های تولد نوزاد پسر، خانواده‌ را به خود درگیر می‌کند ختنه کردن است. سوال‌های بسیاری ذهن این خانواده‌ها را به خود مشغول می‌کند. چه زمانی برای ختنه پسرم اقدام کنم؟ کدام پزشک تبحر بیشتری دارد؟
یکی از دغدغه‌هایی که در نخستین هفته‌های تولد نوزاد پسر، خانواده‌ را به خود درگیر می‌کند ختنه کردن است. سوال‌های بسیاری ذهن این خانواده‌ها را به خود مشغول می‌کند. خوشبختانه در کشور اسلامی ما ختنه برای تمامی پسران انجام می‌شود با این وجود بسیاری از خانواده‌ها درست در بزنگاهی که باید نوزادشان را برای ختنه آماده کنند با چرایی‌های مختلفی روبه‌رو می‌شوند ، چه زمانی برای ختنه پسرم اقدام کنم؟ کدام متخصص اطفال تبحر بیشتری دارد؟
چقدر احتمال بروز خطا در ختنه توسط پزشک وجود دارد؟ مبادا پسرم آسیب ببیند؟ این پرسش‌ها در کنار ترسی که در برخی از خانواده‌ها به دلیل ناآگاهی از ضرورت ختنه‌کردن وجود دارد، موجب می‌شود ختنه در زمانی که باید و شاید اتفاق نیفتد و والدین در سنین بالاتر برای ختنه فرزندشان اقدام کنند. این در حالی است که تاخیر در ختنه فرزندان پسر یا ختنه نکردن آنها می‌تواند عوارض و اختلال‌هایی را برای‌شان به دنبال داشته باشد.

ختنه چیست؟

ختنه (Circumcision) عمل جراحی پوست سر آلت تناسلی است که در آن غلفه یا پیش پوست سر آلت تناسلی را با عمل جراحی جدا می کنند. این عمل به مصر باستان باز می گردد که معتقد بودند با این کار مردان می توانند آلت خود را تمیز نگه دارند. امروز در ایران این کار به دلیل اعتقادات مذهبی در دین اسلام انجام می شود که البته دلایل متفاوت پزشکان بر سر این مسئله نشان می دهد که اکثریت انجام عمل ختنه را بهتر از انجام ندادن آن می دانند. در ایران معمولا در همان روز ختنه کردن، مراسم ختنه سوران برگذار می شود.

علت ختنه نوزادان پسر چیست؟

ختنه به دلیل پزشکی و مذهبی انجام می شود. در رسوم مسلمان و یهودی این کار را به دلایل اعتقادات مذهبی شان انجام می دهند. دیگر دلایل پزشکی است که موارد زیر را شامل می شود:

کاهش خطر ابتلا به سرطان آلت تناسلی
جلوگیری از بروز بیماری بالانوپوستیت (التهاب غده و پوست ختنه گاه)
کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی مانند STD و HIV
کاهش خطر ابتلا به عفونت ادراری
جلوگیری از بیماری فیموز (چسبیدن بسیار شدید و سفت پوست ختنه‌گاه به آلت تناسلی)
بعد از ازدواج کاهش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم برای شریک جنسی به دنبال کاهش عفونت‌ها و آلودگی‌ها در آلت تناسلی

ختنه کردن به چه روش‌هایی انجام می‌شود؟

در ایران ختنه به دو روش انجام می‌شود: ختنه با حلقه پلاستیبل (Pelastibell) و ختنه به روش جراحی و بخیه. البته ختنه با روش‌های دیگری مثل ختنه لیزر هم انجام می‌شود.

روش جراحی

برای انجام ختنه در دوران نوزادی از بی هوشی کامل یا بی حسی موضعی بنابر دستور پزشک استفاده می شود. هنگام ختنه نوزاد به پشت روی تخت می خوابد، پاها از هم باز می شوند و سر آلت تناسلی ضدعفونی می شود. پوست سر آلت را برش می زند و بعد بخیه به کمک نخ بخیه انجام می شود این روش سنتی است و نیاز به پانسمان دارد. در این روش کودک نباید تا چند روز پوشک شود و بعد از حدود یک هفته می توان کودک را حمام برد.

مزایا

رعایت بهتر بهداشت
کاهش خطر عفونت در مجاری ادرار
کاهش بیماری های جنسی در سنین بزرگسال
کم شدن ریسک سرطان در قسمت اندام تناسلی

معایب

خون ریزی
عفونت
حساسیت به بیهوشی
درد
بریدن پوست ختنه گاه بیش از حد بلند یا کوتاه
میاتیت (التهاب منفذ آلت تناسلی)

روش حلقه‌

در ختنه به روش حلقه پلاستیبل، بر سر آلت حلقه گذاشته می شود که باعث می شود خون به پوست سر آلت نرسد و بعد از مدتی مانند بند ناف جدا شود. در این روش پانسمان انجام نمی شود و پوشک کردن کودک مشکلی ندارد. بعد از یک هفته حدودا حلقه جدا می شود، اگر زمان بیشتری طول کشید یا آلت متورم شد باید به پزشک مراجعه کنید.

مزایا

بهترین و ساده ترین روش ختنه برای نوزادان است.
این روش ختنه نتایج زیبایی خوبی را برای نوزاد شما به دنبال دارد.
بیشتر دکتر های متخصص ختنه و متخصص اطفال با این روش آشنا هستند.

بعد از انجام ختنه عفونتی دیده نمی شود.

معایب

در این روش ختنه امکان دارد که پوست به صورت کامل برداشته نشود.
اگر حلقه جابجا شود در روند ادرار نوزاد فشار ایجاد می شود. بروز این عارضه باعث دل درد و بی قراری فرزند شما می شود.

ختنه چگونه انجام می‌شود؟

ختنه کردن نوزاد پسر یک عمل سرپایی می باشد و معمولا بعد از تولد در بیمارستان انجام می شود دلیل آن نازک بودن پوست در سنین کمتر است. اما اگر نوزادی نارس باشد یعنی قبل از ۳۷ هفته متولد شده باشد تا زمانی که به شرایط ثابت و سالم بدنی برسد نباید ختنه انجام شود.

ختنه پسران چه مزایایی دارد؟

ختنه فواید متعددی دارد. نه تنها به جنبه های سلامت آلت تناسلی کمک می کند، بلکه می‌تواند بهداشت را بهبود بخشد. زیرا تمیز کردن و شستن آلت تناسلی ختنه شده آسان‌تر است، مخصوصاً برای کودکان.
مزایای سلامتی خاص ختنه شامل کاهش خطر ابتلا به موارد زیر است:

کاهش ابتلا به برخی بیماری‌های آلت تناسلی مانند بالانوپوستیت (التهاب غده و پوست ختنه گاه)، پارافیموز و فیموز (چسبندگی‌های پوست آلت)
سرطان دهانه رحم برای همسر
سرطان آلت تناسلی
عفونت های مقاربتی
عفونت های دستگاه ادراری

عوارض هر روش چیست؟

یکی از عوارضی که در مورد ختنه می‌توان به آن اشاره کرد خونریزی است که در روش جراحی بیشتر اتفاق می‌افتد. گاهی ممکن است در زمان ختنه با بی‌احتیاطی بخشی از سر آلت نیز بریده شود که این نیز در روش اول بیشتر دیده می‌شود. گاهی نیز ممکن است چسبندگی‌های بعد از عمل اتفاق بیفتد و کودک را از لحاظ ادرار دچار مشکل کند. در روش حلقه نیز ممکن است پوست به اندازه کافی برداشته نشود یا برعکس به مقدار زیاد برداشته شود یا با جابه‌جا شدن حلقه در ادرار کودک فشار ایجاد شود.

زمان مناسب برای ختنه

در مورد زمان مناسب برای ختنه کودک اختلاف‌نظرهایی وجود دارد. برخی اورولوژیست‌ها و جراحان عمومی و اطفال معتقدند که این کار باید بعد از ۲ سالگی انجام شود اما متخصصان اطفال، هفته‌های اول تولد را مناسب می‌دانند. میان برخی متخصصان اطفال نیز این دیدگاه مطرح است که بهتر است ختنه را بعد از۳۰ روز‌گی کودک انجام داد. اما آنچه اهمیت دارد این است که بهتر است ختنه تا قبل از ۱۸ ماهگی انجام شود زیرا احتمال عفونت ادرار در این زمان زیاد است و در صورتی که ختنه انجام نشود، این احتمال بالاتر هم می‌رود.

عوارض نادر بعد از ختنه

یکی از عمده خطراتی که در عمل‌های غیرحرفه‌ای ختنه به وجود می‌آید، بسته‌ شدن کامل مجاری ادراری است که معمولا درنتیجه استفاده از بخیه‌های بسیار درشت ایجاد می‌شود. در صورتی که مجاری ادراری پس از عمل جراحی ختنه تنگ‌تر شود، علائم آن معمولا به صورت درد شدید در مثانه بروز پیدا می‌کند؛ اما در صورت مسدود شدن، عوارض در همان ۲۴ ساعت اول بروز می‌کند بنابراین تا ۲ هفته بعد از ختنه باید بررسی شود که تنگی مجرا اتفاق افتاده یا نه.
در صورت ایجاد تنگی، پمادی تجویز می‌شود و بعد از مدتی پزشک با وسیله‌ای امتحان می‌کند که مجرا باز شده یا نه. اگر این درمان موثر نباشد، باید متخصص اورولوژی کودک را معاینه کرده و اقدام به درمان کند. اما به طور کلی معمولا بعد از یک هفته مشکلی وجود ندارد و بهبود انجام می‌شود.

مراقبت های بعد از ختنه پسران

آلت تناسلی کودک بعد از ختنه قرمز و متورم می‌شود و تا ۲۴ ساعت هم ممکن است خونریزی داشته باشد به همین دلیل باید پوشک نوزاد را به محض کثیف شدن تعویض کنید، ناحیه مورد نظر را هر روز با آب شست‌وشو دهید و از یک پماد آنتی‌بیوتیک به مدت ۳ تا ۴ روز استفاده کنید. باید محل ختنه با گاز تمیز پوشیده شود، اما این گاز نباید به محل ختنه بچسبد چون می‌تواند تنگی و عوارض دیگری ایجاد کند. حواس‌تان باشد که تا بهبود کامل نوزاد او را حمام نبرده و از صابون، پودر یا لوسیون برایش استفاده نکنید. اگر خونریزی یا ترشحات از آلت تناسلی ادامه پیدا کرد، سر آلت تناسلی آبی یا سیاه شد و جریان ادرار کاهش پیدا کرد حتما باید با پزشک خود تماس بگیرید.

در چه مواقعی لازم است ختنه به صورت مجدد انجام شود؟

به پوست انتهای آلت تناسلی پره پوس می گویند که در عمل ختنه این بخش برداشته می شود. گاهی اوقات ممکن است این پوست برداشته نشود و پیش پوست یا خیلی کوتاه و یا خیلی بلند برداشته شود. در این حالت نیاز است که عمل مجدد ختنه صورت گیرد.

از دیگر مشکلات ختنه نامناسب می توان به کجی ادرار و آلت اشاره کرد که در بیشتر موارد این مشکلات مادرزادی است و در موارد اندکی به دنبال ختنه دیده می شود. انحراف ادرار در کودکان باید جدی گرفته شود و اگر درمان نشود، ادرار به‌صورت کامل تخلیه نمی‌شود و در نتیجه احتمال بروز بیماری‌های کلیوی در کودکان افزایش می‌یابد علاوه بر این، عدم تخلیه مناسب و کامل ادرار می‌تواند خطر عفونت و بیماری‌های دستگاه تناسلی را نیز در پی داشته باشد.

چه زمان باید برای ختنه عجله کرد؟

در مورد برخی از کودکان به هیچ عنوان نباید تعلل کرد و باید خیلی زود ختنه را انجام داد. کودکانی که به شکل مادرزادی بزرگی کلیه دارند یا برگشت ادرار از مثانه به کلیه در آنها وجود دارد ازجمله این افراد هستند زیرا از آنجا که احتمال عفونت در این کودکان زیاد است توصیه می‌شود هرچه زودتر ختنه انجام دهند.

چه زمان ختنه نباید انجام شود؟

همانقدر که انجام ختنه در پسربچه‌ها به‌شدت توصیه می‌شود، برخی اوقات هم ختنه نباید انجام شود. اگر نوزاد آلت کوچکی داشته باشد یا سوراخ سر آلت نابجا باشد که به اصطلاح به آن هیپوسپادیاس می‌گویند یا اگر نوزاد انحراف آلت تناسلی داشته باشد، نباید ختنه انجام شود. دقیقا به همین دلیل است که توصیه می‌شود نوزاد بلافاصله ختنه نشود و حداقل یک بار بعد از ادرار و معاینه دقیق توسط پزشک این عمل انجام شود.

برای ختنه بیهوشی انجام می‌شود یا بی‌حسی؟

هر دو روش جراحی و حلقه هم با بیهوشی عمومی و هم با بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند ولی بهترین حالت این است که بیهوشی عمومی اتفاق بیفتد زیرا در این حالت کودک آرام خوابیده و پزشک به‌راحتی و با تمرکز می‌تواند کارش را انجام دهد.
در بی‌حسی ممکن است کودک بترسد، گریه کند، حرکت کند، اضطراب داشته باشد و علاوه بر تاثیر روانی بد، درنتیجه عمل نیز ممکن است اختلال ایجاد کند. به طور کلی برای کودکان کمتر از ۲ ماه معمولا از بی‌حسی استفاده می‌شود و برای کودکان بالای ۶ ماه می‌توان روش بیهوشی را انتخاب کرد.

عوارض ختنه توسط فرد غیرمتخصص

خوب است بدانید که ختنه را باید فردی انجام دهد که تبحر دارد و اگر توسط یک غیرمتخصص انجام شود عوارض زیادی به دنبال خواهد داشت؛ ازجمله عوارضی که می‌توان به آن اشاره کرد استفاده بیش از حد داروی بیهوشی است که می‌تواند باعث ایجاد شوک و تشنج در کودک شود و از آنجا که این قبیل کارها ممکن است در فضایی دور از امکانات بهداشتی انجام شوند، در صورت دسترسی نداشتن به بیمارستان ممکن است جان کودک به خطر بیفتد.