هر تشنجی به معنای ابتلا به بیماری صرع است؟

تشنج (convulsion) به معنای سفت شدن و انقباض غیرقابل‌کنترل عضلانی در سراسر بدن است که با تکان خوردن شدید فرد، افتادن و تغییرسطح هوشیاری همراه است و معمولا یکی دو دقیقه طول می‌کشد.

«تشنج» می‌تواند در جریان برخی از انواع «حمله‌های صرعی» (epileptic seizure) رخ دهد، اما رخ دادن تشنج لزوما به معنای دچار بودن به بیماری صرع (epilepsy) نیست.

تشنج می‌تواند یکی از علائم بیماری‌ و عوارض دیگر از اوج‌گیری ناگهانی تب و افت شدید قند خون گرفته تا بیماری کزاز هم باشد.

حمله‌های صرعی که در نتیجه فورانی از فعالیت‌ الکتریکی در فاصله سلول‌های مغزی یا نورون‌ها ایجاد می‌شوند، همیشه به صورت تشنج (انقباض ناگهانی عضلانی در سراسر بدن) بروز نمی‌کنند و ممکن است اشکال گوناگونی داشته باشند، مثلا چند ثانیه مات‌شدگی یا تکان‌های مکرر در دست‌ها یا پاها باشند.

معمولا برای اینکه تشخیص صرع که یک بیماری عصب‌شناختی یا نورولوژیکی مزمن است داده شود باید حملات بیماری به طور عودکننده رخ دهد و علت شناخته‌شده دیگری برای آنها پیدا نشود.

صرع بزرگ در برابر صرع کوچک

شکلی از حمله صرعی را که با انقباض سراسری عضلات و تکان‌های شدید بدن و از دست رفتن هوشیاری (یعنی همان «تشنج») همراه است، حمله «تونیک کلونیک» می‌نامند و فرد دارای این حمله اصطلاحا دچار «صرع بزرگ» (grand mal) است.

حمله صرعی را که به صورت چند ثانیه مات‌شدگی (توقف ناگهانی فعالیت‌های حرکتی و کلامی) بروز می‌کند، حمله آبسانس (absence) یا غایب می‌نامند و فرد دارای این حمله اصطلاحا دچار «صرع کوچک» است.

چطور صرع را تشخیص می‌دهند؟

معمولا برای تشخیص صرع بیماران را به متخصص نورولوژی (نورولوژیست) یا پزشک متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب ارجاع می‌دهند. تشخیص صرع ممکن است به آسانی انجام نشود، زیرا بیماری‌ها و عوارض دیگر مانند میگرن، حملات وحشتزدگی (پانیک) و غش کردن (درنتیجه کاهش خونرسانی به مغز) ممکن است علائم مشابهی ایجاد کنند. همچنین در اغلب موارد برای تشخیص صرع باید بیش از یک بار حمله رخ داده باشد.

پزشک متخصص ممکن است فعالیت مغز را با گرفتن نوار مغزی (الکتروانسفالوگرافی) آزمایش کند یا برای یافتن مشکلات احتمالی در مغز دستور انجام سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی را بدهد.

اما حتی اگر این آزمایش‌ها چیزی را نشان ندهند، باز هم ممکن است تشخیص صرع صرفا بر اساس علائم بالینی داده شود.