هر بیمار مرگ‌مغزی می‌تواند جان چند نفر را نجات دهد؟/ ۲۵ هزار نفر در لیست انتظار پیوند اعضا

مدیرعامل انجمن اهدای عضو، چندی پیش به‌مناسبت روز ملی اهدای عضو، به خبرآنلاین گفت که «از میان ۳ الی ۴ هزار مورد مناسب اهدای عضو در کشور، تنها کمتر از یک‌سوم این تعداد، اعضای خود را اهدا می‌کنند». از طرفی، طبق آمار بیش از ۲۵ هزار نفر در لیست انتظار پیوند اعضا قرار دارند. همین موضوع کافی است تا بیش از پیش به مقوله اهدای عضو به بیماران نیازمند پیوند اعضا بپردازیم و با فرهنگسازی‌های لازم در این زمینه بکوشیم تا این امر حیاتی را در جامعه نهادینه کنیم.

با پایان اردیبهشت‌ماه و پشت‌سر گذاشتن روز ملی اهدای عضو (۳۱ اردیبهشت) شاید تب و تاب اهدای عضو تاحدودی فروکش کرده باشد، اما چیزی که تا همیشه ارزشمند و مهم است، این است که به یاد داشته باشیم با فرهنگسازی و تأکید بر اهمیت اهدای عضو، به‌عنوان یک عمل انسان‌دوستانه، می‌توان به اقشار مختلف جامعه در این مورد بخصوص آگاهی بخشید و بدین طریق جان افراد بیشتری را از مرگ حتمی نجات داد. مرگ مغزی به معنای پایان زندگی است و امکان برگشتن فرد مرگ مغزی به زندگی، در بیشتر موارد، وجود ندارد. از همین‌رو می‌بایست بر لزوم فرهنگسازی اهدای عضو از سوی بیماران مرگ مغزی تأکید کرد.

از هر ۴ هزار مرگ مغزی، کمتر از یک‌سوم اهدای عضو می‌کنند

تصادفات رانندگی شایع‌ترین علت مرگ مغزی در ایران است و سالانه بین ۱۶ تا ۱۸ هزار مرگ ناشی از تصادف وجود دارد که از این میان، سالانه حدود ۷ تا ۸ هزار مورد آنها مرگ مغزی است. در همین راستا کتایون نجفی‌زاده، مدیرعامل انجمن اهدای عضو، اخیراً در گفت‌وگو با خبرآنلاین گفت که تنها نصف این تعداد بیماران مرگ مغزی، قابلیت اهدا دارند؛ به عبارتی، ما سالانه ۳ تا ۴ هزار مورد مناسب اهدای عضو در ایران داریم، اما در واقع کمتر از یک‌سوم آنها اهدای عضو می‌کنند.

هم‌چنین هرساله حدود ۳ هزار نفر نیز بر اثر نبودن عضو پیوندی از دنیا می‌روند. تلاش در جهت افزایش سواد سلامت مردم در زمینه اهدای عضو و بهبود نگرش عمومی به این رفتار انسانی می‌تواند کمبود عضو پیوندی را جبران کند تا از مرگ‌های قابل پیشگیری بسیاری جلوگیری شود.

۸ اهدای عضو از هر مرگ مغزی

هر بیمار مرگ مغزی می‌تواند ۸ عضو خود را اهدا کند. خانواده‌ بیمار مرگ مغزی با آگاهی از این مسئله حیاتی می‌توانند با تصمیم‌گیری سریع و رضایت برای اهدا، جان دوباره‌ای را به نیازمندان پیوند اعضا ببخشند. البته باید به این نکته توجه داشت که هر چه زمان می‌گذرد، سمومی که از مغز متلاشی ترشح می‌شود، موجب از بین رفتن اعضای قابل اهدا می‌شود. اگر در ساعت اول هر ۸ عضو قابلیت اهدا داشته باشند، طی روز چهارم تنها ۲ عضو را می‌توان اهدا کرد. بنا به گفته مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، در علم پزشکی مرگ مغزی را به دلیل غیرقابل برگشت‌ بودن، مرگ قطعی می‌دانند و سرعت عمل در آغاز فرآیند اهدای عضو از بدن متوفی به گیرندگان عضو را مهم می‌دانند. یک مرگ مغزی را در بهترین شرایط می‌توان حداکثر تا دو هفته نگهداری کرد که در این بازه زمانی نیز تک تک اعضای قابل اهدا در حال از بین رفتن هستند.

لیست انتظار پیوند عضو، هر روز طولانی‌تر از دیروز

طبق اظهارات انجمن اهدای عضو، بیش از ۲۵ هزار نفر در لیست انتظار پیوند اعضا قرار دارند. تا قبل از کرونا روزانه ۷ تا ۱۰ نفر بیمار نیازمند پیوند عضو به دلیل نرسیدن عضو پیوندی جان خود را از دست می‌دادند؛ که قطعاً این آمار اکنون افزایش یافته، اما وزارت بهداشت هنوز آمار جدیدی ارائه نداده است. حتی اگر نصف آمار مرگ مغزی‌ها که اهدای عضو نمی‌کنند نیز وارد زنجیره اهدا شوند، جان بسیاری از افرادی که در لیست انتظار فوت می‌شوند را نجات می‌دهند.

شهرهای برتر در زمینه اهدای عضو

بر اساس آمار رسمی از سوی انجمن اهدای عضو، نیشابور رتبه نخست را در زمینه اهدای عضو دارد. شهرهای دیگری چون فسا، شیراز و یزد نیز در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. از استان‌های فعال در زمینه اهدای عضو نیز می‌توان به چهارمحال و بختیاری اشاره کرد. بنا به اظهار رئیس واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی چهارمحال و بختیاری، این استان به لحاظ اهدای عضو در رتبه هشتم کشور قرار دارد. در همین راستا، دکتر رسول رحیمی، فوق تخصص جراحی کبد و دبیر شورای سیاستگذاری پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی چهارمحال و بختیاری نیز اخیراً از انجام یازدهمین عمل جراحی پیوند کبد در بیمارستان آیت الله کاشانی شهرکرد خبر داد. در این عمل جراحی به یک مرد ۵۱ ساله نیازمند دریافت عضو، زندگی دوباره بخشیده شد.