منفعت بریکس برای کیست؟ / در سایه تحریم‌ها، پیوستن به «بریکس» هم کارساز نیست
بریکس
خبر پیوستن ایران به «سازمان بریکس» در ابتدای امر، خبری خوشحال‌کننده است؛ اما زمانی که به آمار و ارقام تجارت مابین کشورهای عضو بریکس از یک طرف و محدودیت‌های کشور خودمان از طرف دیگر نگاه می‌کنیم، این سوال پیش می‌آید که در نهایت منفعت عضویت ایران در بریکس، از آن چه کشوری می‌شود؟!
مریم فکری: در اینکه بریکس، سرشار از فرصت‌هاست، تردیدی وجود ندارد، اما در اینکه ما چقدر توان استفاده از این فرصت‌ها را داریم، اما و اگرهای بسیار و تردید بی‌نهایت وجود دارد. این در شرایطی است که دولت سیزدهم از عضویت ایران در بریکس یا پیمان شانگهای، به عنوان دستاوردهایی یاد می‌کند که بنا به گفته وزیر اقتصاد، دولت قبل به آنها غبطه می‌خورد.
اما آنچه که به اعتقاد تحلیلگران اقتصادی قابل توجه است، این است که عضویت در بریکس نه‌تنها نمی‌تواند راهی برای دور زدن تحریم‌ها باشد، بلکه سایه سنگین تحریم‌های اقتصادی، دست ایران را از دیگر مزیت‌های آن نیز کوتاه می‌کند.
تحریم را می‌توانیم دور بزنیم؟
در همین رابطه، علی شریعی، عضو اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین می‌گوید: دکتر ظریف یک اصطلاحی دارد که می‌گوید توافق‌های جامع و قدیمی، دیگر تاریخ مصرف‌شان تمام شده و توافق‌های منطقه‌ای و کوتاه‌مدت اثرگذاری بیشتری دارد و این، دکترین جدید دیپلماسی اقتصادی دنیا است.
وی می‌افزاید: بر این اساس، حضور در بریکس می‌تواند منشا یک تحول باشد و رویکرد کشور ما را از تقابل ناخواسته با کشورهای منطقه خارج و به دوستی همراه کند.
عضو اتاق بازرگانی ایران تصریح می‌کند: در چند سال گذشته داستان‌هایی چون سفارت‌نوردی و یا موضع‌گیری‌هایی که علیه عربستان یا امارات داشتیم، حالا خواسته یا ناخواسته، باعث خوشحالی دشمنان ما می‌شد و این، ما را به یک بچه ناآرام کلاس تبدیل کرده بود. همین موضوع می‌توانست یکی از شاخص‌های مهم توسعه به نام سرمایه‌گذاری خارجی را ترس‌آور و پرهزینه کند.
شریعتی عنوان می‌کند: هر چقدر که ما منافع مشترک با کشورها داشته باشیم، این یک اتفاق مثبت است، اما نکته‌ای که وجود دارد، این است که در این کشورهایی که وجود دارند، روسیه و ایران، کشورهای پرتحریم سیاه هستند و تبادلات‌مان خیلی سخت شده است.
وی در ادامه می‌گوید: با این شرایط، سوال این‌جاست که با وجود تحریم‌ها و عدم امکان استفاده بهینه از فرصت‌های دنیا، آیا بریکس باعث می‌شود که ما بتوانیم به منابع حداقلی اعضای گروه، دسترسی آسان داشته باشیم؟!
عضو اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران تاکید می‌کند: ای کاش دوستانی که خبر عضویت ایران در بریکس را به عنوان دستاورد مطرح می‌کنند، یک مقدار توضیح دهند تا ابعاد بریکس مثل داستان توافق‌نامه شانگهای مشخص نشود که بالاخره توافق ۲۵ ساله با چین چه دستاوردهایی برای ما داشت. آیا بریکس باعث می‌شود که کشورهای عضو، به ایران برای سرمایه‌گذاری بیایند؟ آیا بریکس باعث می‌شود که داده ستانده ما با این کشورها ارزان‌تر باشد؟
منفعت بریکس برای کیست؟
شریعتی متذکر می‌شود: نگرانی‌ای که وجود دارد، این است که به دلیل اینکه عمده صادرات ایران، منابع نفتی است و کشوری مثل چین یا اقتصادهای نوظهور مثل هند، تقاضای خیلی زیادی برای این منابع دارند، آیا عضویت ایران در بریکس باعث نمی‌شود که این کشورها بتوانند راحت‌تر به منابع دسترسی پیدا کنند و در قبال آن، منفعتی برای ایران ایجاد نشود. ای کاش این‌ها را توضیح دهند، زیرا در روی کاغذ ما چیزی را متوجه نمی‌شویم.
وی عنوان می‌کند: کشورهای دیگری هم دارند عضو بریکس می‌شوند. آیا این توافق منطقه‌ای باعث می‌شود که ما با هم معاملاتی داشته باشیم که در حالت عادی ارزان‌تر باشد یا یک‌سری امکاناتی را که قبلا می‌توانستیم بگیریم را داشته باشیم. ابعاد همه این مسایل باید باز و به اهل فن گفته شود، ولی بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد و شاهد ماجرا این است که در منابع ارزی بلوکه شده که در دست کشورها و شاید اعضای بریکس هم بود، تا اجازه آمریکا نباشد، اتفاقی نمی‌افتد، چون آمریکا قدرت اول دنیا در اقتصاد است و حجم معاملاتی که کشورها با آمریکا دارند و یا جرایمی که می‌شوند، با منافعی که با ایران دارند، قابل مقایسه نیست، بر این اساس ترجیح می‌دهند از تعامل با ما چشم‌پوشی کنند.
عضو اتاق بازرگانی ایران تصریح می‌کند: بریکس هم برای ما به همان ترتیب هست. ما باید ببینیم که آیا می‌توانیم به معاملات یا منافع جدیدی دست پیدا کنیم که به نظر می‌رسد این‌گونه نیست.
وی یادآور می‌شود: بر این اساس، نمی‌توانیم بگوییم حالا که عضو بریکس شده‌ایم، پس مشکلات ما حل خواهد شد. این درست نیست. لازم است که به دنیا برگردیم، ولی کافی نیست.
