مصرف دخانیات و آلودگی های محیطی چه بلایی سرتان می آورد

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با تأکید بر ضرورت پرهیز از مصرف دخانیات و دوری از آلودگی های محیطی، نقش این عوامل را در ایجاد بیماری های انسداد مزمن ریوی تعیین کننده دانست.

دکتر داود عطاران فوق تخصص بیماری‌های ریوی و استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه بیماری‌های مزمن انسدادی ریوی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های تنفسی است و سومین علت مرگ و میر در جهان به شمار می‌رود افزود: در حال حاضر حدود ۱۰ درصد از مردم کشور ما دچار این بیماری هستند. بیماری انسدادی ریوی به واسطه مزمن بودن و مراجعه ی مکرر بیماران به مراکز درمانی، بار اقتصادی و اجتماعی زیادی را بر دوش جامعه می‌گذارد و واضح است که افزایش دانش عمومی درباره آن می‌تواند از این بار مالی و اجتماعی بکاهد.
دکتر عطاران ادامه داد: بیماری‌ های مزمن انسدادی ریوی، یک بیماری پیشرونده با سیری آهسته است که در حالت مزمن قرار دارد و معمولاً با انسداد پیشرونده مجاری تنفسی که باعث محدودیت هوا در مسیر تنفس می‌شود همراه است، بر خلاف بیماری آسم که برگشت پذیر وقابل درمان است بیماری انسدادی ریوی، غیر قابل برگشت است، بنابراین هنر یک پزشک آن است که تلاش کند تا بیماران و عموم مردم وارد این فاز غیر قابل بازگشت نشوند.

وی با اشاره به شیوع مصرف دخانیات در کشور هم گفت:مصرف سیگار و دخانیات در کشور ما شیوع زیادی یافته و برخلاف گذشته که بیشتر آقایان مصرف کننده ی دخانیات بودند در حال حاضر در بین بانوان نیز مصرف دخانیات گسترش یافته و متأسفانه خانم‌ها برای ابتلا به بیماری‌های انسدادی ریوی مستعدتر هستند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: از دیگر عوامل ایجاد کننده بیماری مزمن انسدادی ریوی، استنشاق مواد مخدر است که مستقیماً ریه را تحت‌ تأثیر قرار می‌دهد، همچنین مشاغلی که آلودگی محیطی دارند و مواد آلاینده در هوای اطراف آن وجود دارد و نیز خانم‌هایی که با پخت و پز توسط هیزم سر و کار دارند، همگی می‌تواند زمینه های ابتلا به بیماری های ریوی را فراهم کند .

دکتر عطاران درخصوص علائم بیماری انسداد ریوی هم گفت: علائم این بیماری با سرفه‌های مزمن آغاز می‌شود و در ادامه فرد دفع خلط خواهد داشت، در سیگاری‌ها این علامت زیاد دیده می‌شود داروهای استنشاقی هم پاسخ مطلوب نخواهد داد. این بیماران هر از چندگاهی دچار تشدید علائم بالینی می‌شوند که مهمترین عامل های آن؛ عوامل عفونی، وایرال و باکتریال است و سبب مراجعات و بستری‌های مکرر فرد در مراکز درمانی می‌شود. سایر عوامل مثل آلودگی هوا نیز در ماه‌هایی مثل پاییز و زمستان که هوا آلوده‌تر است می‌تواند مورد تذکر باشد.

وی تصریح کرد؛ عوامل ذکر شده به تدریج بافت ریه را تخریب می‌کند و تبادل گازهای تنفسی در ریه دچار اشکال می‌شود، در این حالت بیمار دچار کاهش خون شریانی می‌شود و دی اکسید کربن خون به راحتی دفع نمی‌شود و مریض دچار احتباس co2در خون می‌شود که در این مرحله بیمار می‌تواند وارد فاز نارسایی تنفسی شود، با تشدید بیماری، فشار جریان ریوی افزایش می‌یابد و موجب اتساع بطن راست قلب می‌شود، بیمار در این حالت وارد فاز بیماری قلبی می‌شود.

دکتر عطاران تأکید کرد : این نوع بیماران را باید در همان مراحل اولیه کنترل کرد تا وارد فاز نارسایی ریوی تنفسی نشوند؛ مرحله ای که بیمار به تنفس مصنوعی وابسته خواهد بود و علائم تشدید کننده به مرور او را زمین گیر خواهد کرد.

وی اضافه کرد، با توجه به اینکه یکی از عوامل مهم در ایجاد و تشدید انسداد ریه عوامل ویروسی و باکتریایی است، افراد در معرض این بیماری می‌توانند با تزریق واکسن آنفلوانزا و پونوموکوک احتمال ابتلا به بیماری‌های انسدادی ریوی را کاهش دهند. همچنین استفاده از داروهای گشاد کننده برنش که به صورت فرم‌های استنشاقی در دسترس عموم است می‌تواند کمک کننده باشد.

دکتر عطاران پیوند ریه را آخرین راه علاج بیماران انسدادی ریوی در مراحل پیشرفته این بیماری دانست و افزود: فردی که وارد فاز نارسایی تنفسی شده باید برای پیوند ریه ارجاع داده شود که در واقع آخرین مرحله درمان به شمار می‌رود.

وی تأکید کرد: هر فردی که سرفه‌های مزمن و دفع خلط به همراه تنگی نفس دارد باید مورد بررسی قرار گیرد، همچنین افرادی که خود مصرف کننده دخانیات نیستند اما در معرض دود سیگار هستند این افراد هم می‌توانند مستعد بیماری باشند و نیز افرادی که آسم خود را به خوبی درمان نکنند به مرور روند درمان آنان غیر قابل بازگشت خواهد شد.