‍ سیاه‌چاله‌ای کلان‌جرم فواره‌ای پرانرژی را به سمت زمین منتشر کرده است

کی از فضاپیماهای ناسا، سیاه‌چاله‌ای کلان‌جرم را در حال انتشار جریان‌های پرانرژی به سمت زمین رصد کرده است. بااین‌حال جای نگرانی نیست؛ زیرا این رویداد هرچقدر هم که ترسناک باشد، در فاصله‌ی بسیار امن ۴۰۰ میلیون سال نوری از ما قرار دارد.

سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم که فعالانه تغذیه می‌کنند، ازجمله نمونه‌ی مورد بحث در احاطه‌ی توده‌هایی چرخان از ماده به نام قرص‌های برافزایشی قرار دارند که درطول زمان آن‌ها را تغذیه می‌کنند. بخشی از موادی که بلعیده نمی‌شوند، به سمت قطب‌های سیاه‌چاله روانه و از آن‌جا با سرعت نزدیک به نور یا نسبیتی در فضا منتشر می‌شوند.

این پدیده تابش‌های الکترومغناطیسی بسیار پرانرژی و درخشان را پدید می‌آورد و در برخی موارد مثل هدف اخیر ناسا، آن فواره مستقیم به سمت زمین نشانه می‌رود. به این رویدادها بلیزر گفته می‌شود. بلیزر یادشده که مارکاریان ۴۲۱ نام‌گذاری شده و در صورت فلکی دب اکبر قرار دارد، با کاوشگر قطب‌سنجی پرتو ایکس ناسا (IXPE) که در دسامبر ۲۰۲۱ پرتاب شد، در دید پژوهشگران قرار گرفت.

IXPE خاصیتی از میدان‌های مغناطیسی به نام قطبیدگی یا پُلاریزاسیون را که به جهت‌گیری میدان‌‌ها اشاره دارد، رصد می‌کند. قطبیدگی فواره‌ی منتشر شده از مارکاریان ۴۲۱، شگفتی بزرگی برای ستاره‌شناسان است؛ زیرا نشان می‌دهد بخشی از فواره که ذرات در آن شتاب می‌گیرند، خاستگاه میدانی مغناطیسی با ساختاری مارپیچی است.

فواره‌های بلیزر می‌توانند تا میلیون‌ها سال نوری در فضا کشیده شوند، اما مکانیزم‌های فعال‌کننده‌ی آن‌ها هنوز به خوبی درک نشده‌اند. با این‌حال، اکتشافاتی مثل فواره‌ی مارکاریان ۴۲۱ می‌توانند دیدگاه‌های جدیدی را درباره‌ی این پدیده‌ی کیهانی شگفت‌انگیز فراهم کنند.