زگیل تناسلی در زنان و مردان؛ از علت تا درمان

زگیل تناسلی یا کوندیلوما آکومیناتا (condylomata acuminata)، یکی از شایع‌ترین عفونت‌های مقاربتی است که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در اطراف ناحیه‌ی تناسلی یا مقعد ایجاد می‌شود. زگیل‌های تناسلی ممکن است به‌شکل برآمدگی‌های کوچک به نظر برسند یا شبیه‌ی گل‌کلم باشند. در بسیاری از موارد، آن‌ها‌ خیلی کوچک هستند و با چشم دیده نمی‌شوند. با درمان مناسب می‌توان زگیل‌ تناسلی را از بین برد، اما احتمال عود آن وجود دارد.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

علائم زگیل تناسلی
دلایل ابتلا به زگیل تناسلی
عوارض زگیل تناسلی
تشخیص زگیل تناسلی
راه‌ درمان زگیل تناسلی
راه‌های پیشگیری از زگیل تناسلی
علائم زگیل تناسلی

زگیل تناسلی، در زنان روی بخش خارجی دستگاه‌ی تناسلی، دیواره‌های واژن، ناحیه‌ی بین دستگاه‌ی تناسلی خارجی و مقعد، کانال مقعد و دهانه‌ی رحم و در مردان روی آلت تناسلی، کیسه بیضه یا مقعد رشد می‌کند. به‌علاوه، می‌تواند در دهان یا گلوی شخصی که با فرد مبتلا رابطه‌ی جنسی دهانی داشته است ایجاد شود.

علائم و نشانه‌های زگیل تناسلی عبارتند از:

برآمدگی‌های کوچک، به رنگ پوست، قهوه‌ای یا صورتی در ناحیه‌ی تناسلی
شکلی شبیه‌ی گل‌کلم که به‌دلیل وجود چند زگیل در نزدیکی یکدیگر ایجاد می‌شود
خارش یا ناراحتی در ناحیه‌ی تناسلی
تغییر در جریان ادرار
وجود خون در ادرار یا مدفوع
درد یا خونریزی هنگام رابطه‌ی جنسی

زگیل تناسلی می‌تواند آن‌قدر کوچک و مسطح باشد که با چشم دیده نشود. با این حال، به‌ندرت، در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، به خوشه‌های بزرگ تکثیر می‌شود.

دلایل ابتلا به زگیل تناسلی

زگیل تناسلی توسط ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV ایجاد می‌شود. شما می‌توانید ویروس را از طریق تماس پوست به پوست در حین رابطه‌ی جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی منتقل کنید.

انواع مختلفی از HPV وجود دارد که می‌توانند ناحیه‌ی تناسلی و مقعد را آلوده کنند. بعضی از این ویروس‌ها باعث ایجاد زگیل می‌شوند (شایع‌ترین آن‌ها HPV نوع ۶ و ۱۱ هستند). انواع دیگر HPV با سرطان، از جمله سرطان دهانه‌ی رحم و سرطان مقعد ارتباط دارند. آن دسته از ویروس‌های HPV که در بروز زگیل تناسلی نقش دارند، بعید است که باعث سرطان شوند.

زگیل تناسلی بسیاری مسری است و تقریبا همیشه از طریق رابطه‌ی جنسی منتقل می‌شود. زگیل‌ها معمولا در عرض سه ماه پس از برقراری رابطه‌ی جنسی ظاهر می‌شوند. برای سرایت عفونت لازم نیست زگیل شما قابل مشاهده باشد. اکثر افراد آلوده به HPV زگیل ندارند، بنابراین از وجود این ویروس در بدن خود مطلع نیستند.

اگر یک نوع HPV در بدن شما وجود داشته باشد، همچنان ممکن است به انواع دیگر این ویروس آلوده شوید.

عوامل خطر

ویروس پاپیلومای انسانی

اکثر افرادی که از نظر جنسی فعال هستند گاهی اوقات به HPV مبتلا می‌شوند. عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهند عبارتند از:

رابطه‌ی جنسی محافظت نشده
ابتلا به یک عفونت مقاربتی دیگر
شروع فعالیت جنسی در سنین پایین
ضعیف بودن سیستم ایمنی، برای مثال به‌دلیل ابتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) یا استفاده از داروهای پیوند عضو

عوارض زگیل تناسلی

عوارض عفونت HPV می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

۱. سرطان

معمولا زگیل تناسلی باعث سرطان نمی‌شود. چون گونه‌هایی از HPV که در ایجاد زگیل تناسلی نقش دارند، از نوع کم‌خطر هستند. با این حال، انواع خاصی از HPV می‌توانند احتمال بروز سرطان دستگاه‌ی تناسلی و سرطان دهان و گلو را در مردان و زنان افزایش دهند.

اگرچه عفونت HPV همیشه به سرطان منجر نمی‌شود، اما مهم است که زنان به‌طور منظم تست پاپ (پاپ اسمیر) را انجام دهند (به‌ویژه اگر به انواع پرخطر HPV آلوده شده‌اند).

۲. مشکلات دوران بارداری

به‌ندرت در دوران بارداری، زگیل‌ها بزرگ می‌شوند و ادرار کردن را دشوار می‌کنند. زگیل‌های روی دیواره‌ی واژن می‌توانند از کشش بافت‌های واژن در هنگام زایمان جلوگیری کند. به‌علاوه، زگیل‌های بزرگ روی بخش خارجی دستگاه‌ی تناسلی یا داخل واژن ممکن است در هنگام زایمان دچار خونریزی شوند.

در موارد نادر، اگر مادر در حین زایمان زگیل تناسلی داشته باشد، زگیل در گلوی نوزاد رشد می‌کند. در این شرایط ممکن است نوزاد برای جلوگیری از مسدود شدن راه‌ی هوایی به جراحی نیاز داشته باشد.

تشخیص زگیل تناسلی

زگیل تناسلی اغلب از روی ظاهر تشخیص داده می‌شود. گاهی اوقات، ممکن است بیوپسی لازم باشد.

۱. تست پاپ (پاپ ‌اسمیر)

برای زنان، معاینه‌ی منظم لگن و انجام تست پاپ مهم است تا تغییرات واژن و دهانه‌ی رحم که در اثر زگیل تناسلی ایجاد شده‌اند و همچنین علائم اولیه‌ی سرطان دهانه‌ی رحم کشف شوند.

در تست پاپ، پزشک از دستگاهی به نام اسپکولوم برای باز نگه داشتن واژن و بررسی مسیر بین واژن و رحم (دهانه‌ی رحم) استفاده می‌کند. سپس نمونه‌ی کوچکی از سلول‌های دهانه‌ی رحم را جمع‌آوری می‌کند تا زیر میکروسکوپ بررسی شود.

۲. تست HPV

فقط بعضی از انواع HPV با سرطان دهانه‌ی رحم مرتبط هستند. نمونه‌ای که با تست پاپ از سلول‌های دهانه‌ی رحم گرفته می‌شود، می‌تواند از نظر وجود گونه‌های سرطان‌‌زای HPV مورد آزمایش قرار گیرد. این آزمایش معمولا به زنان بالای ۳۰ سال اختصاص دارد؛ اما برای زنان جوان‌تر مفید نیست، چون معمولا HPV آن‌ها بدون درمان از بین می‌رود.

درمان زگیل تناسلی

اگر زگیل باعث ناراحتی شما نمی‌شود، ممکن است به درمان نیاز نداشته باشید. اما اگر از خارش، سوزش و درد رنج می‌برید یا نگران گسترش عفونت هستید، پزشک می‌تواند سریع ترین روش درمان زگیل تناسلی را به شما پیشنهاد دهد.

با این حال، زگیل‌ها اغلب پس از درمان برمی‌گردند. چون هیچ درمانی برای خود ویروس وجود ندارد. سیستم ایمنی بدن معمولا طی ۱ تا ۲ سال ویروس را از بین می‌برد، اما در بعضی از افراد ممکن است این اتفاق رخ ندهد.

۱. داروها

در بسیاری از موارد، می‌توان از پماد برای درمان زگیل تناسلی مردان و زنان استفاده کرد و داروهای زیر را مستقیما روی پوست قرار داد:

ایمی‌کیمود؛ این کرم توانایی سیستم ایمنی را برای مبارزه با زگیل تناسلی افزایش می‌دهد. تا زمانی که کرم روی پوست شما قرار دارد از برقراری رابطه‌ی جنسی خودداری کنید. کرم می‌تواند روی اثربخشی کاندوم و دیافراگم ضدبارداری تأثیر منفی بگذارد و پوست همسرتان را تحریک کند. از عوارض جانبی ایمی‌کیمود می‌توان به قرمزی پوست، تاول، بدن درد، سرفه، بثورات و خستگی اشاره کرد.
پودوفیلین و پودوفیلوکس؛ پپودوفیلین یک رزین گیاهی است که بافت زگیل تناسلی را از بین می‌برد. معمولا این دارو فقط توسط پزشک استفاده می‌شود. پودوفیلوکس ترکیب فعال مشابهی دارد، اما می‌توانید از آن در خانه استفاده کنید. هرگز از پودوفیلوکس در دوران بارداری یا برای نواحی داخلی بدن استفاده نکنید. عوارض جانبی این دارو عبارتند از: تحریک خفیف پوست، زخم یا درد.
تری‌کلرواستیک اسید؛ این درمان شیمیایی زگیل تناسلی را می‌سوزاند و می‌تواند برای زگیل‌های داخلی استفاده شود. تحریک خفیف پوست، زخم یا درد از عوارض جانبی تری‌کلرواستیک اسید هستند.
سینکاتچینز؛ این کرم برای درمان زگیل تناسلی خارجی و زگیلی که در داخل یا اطراف کانال مقعد ایجاد شده است، استفاده می‌شود. عوارض جانبی سینکاتچینز شامل قرمزی پوست، خارش یا سوزش و درد خفیف است.
تداخل دارویی چیست و کدام داروها و غذاها را نباید با هم مصرف کنید؟

۲. جراحی

درمان زگیل تناسلی با جراحی

گاهی اوقات، جراحی برای درمان زگیل تناسلی در زنان و مردان توصیه می‌شود. از این روش معمولا زمانی استفاده می‌شود که زگیل‌ها بزرگ هستند، به دارو پاسخ نمی‌دهند یا احتمال دارد نوزاد در هنگام زایمان با زگیل تماس پیدا کند. رایج‌ترین گزینه‌ها عبارتند از:

انجماد با نیتروژن مایع (کرایوتراپی)؛ انجماد باعث از بین رفتن زگیل‌ها می‌شود، اما ممکن است لازم باشد درمان را تکرار کنید. عوارض جانبی اصلی شامل درد و تورم است.
الکتروکوتر؛ در این روش، از جریان الکتریکی برای سوزاندن زگیل استفاده می‌شود. ممکن است بعد از جراحی کمی درد و تورم داشته باشید.
برداشتن زگیل؛ پزشک می‌تواند از ابزارهای خاصی برای برداشتن زگیل استفاده کند. در این روش، به بیهوشی موضعی یا عمومی نیاز دارید و ممکن است پس از آن درد داشته باشید.
لیزردرمانی؛ این روش پرهزینه است و معمولا برای درمان زگیل‌های وسیع و سرسخت به‌کار می‌رود. عوارض جانبی عبارتند از: زخم و درد.

سعی نکنید زگیل تناسلی را با داروهای بدون نسخه که مخصوص زگیل‌های سایر نواحی بدن هستند، درمان کنید. این داروها برای استفاده در ناحیه‌ی تناسلی طراحی نشده‌اند. استفاده از درمان‌های نادرست بیشتر از اینکه فایده داشته باشد، مضر است.
درمان زگیل تناسلی زنان

آزمایش‌های غربالگری روتین که روی دهانه‌ی رحم انجام می‌شوند (مثل تست پاپ، تست HPV و تست مشترک HPV/Pap) می‌توانند HPV و سلول‌های پیش‌سرطانی را در زنان تشخیص دهند.

در بعضی از افراد، زگیل تناسلی ناشی از HPV ممکن است طی چند ماه تا چند سال خودبه‌خود از بین برود. در سایر موارد، اگر زگیل برداشته نشود ممکن است باقی بماند و بزرگ‌تر شود.
درمان زگیل تناسلی مردان

در حال حاضر، هیچ راهی برای غربالگری HPV در مردان در دسترس نیست. با این حال، پزشک می‌تواند با بررسی زگیل‌هایی که ظاهر شده‌اند ابتلا به HPV را تشخیص دهد. اگر فرد دارای چند عامل خطر باشد، ممکن است پزشک سواب مقعدی (نمونه‌برداری از مقعد) را برای بررسی وجود HPV توصیه کند.

اگر فکر می‌کنید زگیل تناسلی دارید، نزد پزشک بروید. علاوه بر این، حتما با همسرتان صحبت کنید. این کار ممکن است دشوار به نظر برسد، اما از شریک زندگی شما در برابر عفونت HPV و زگیل تناسلی محافظت می‌کند.
راه‌های پیشگیری از زگیل تناسلی

کاندوم خطر ابتلا به HPV را کاهش می‌دهد، اما به‌طور کامل از انتشار ویروس جلوگیری نمی‌کند. با این حال، برای داشتن رابطه‌ی جنسی ایمن مهم است و می‌تواند خطر ابتلا به سایر عفونت‌های مقاربتی را کاهش دهد.

راهکار دیگری که توصیه می‌شود، واکسیناسیون است. واکسن از شما در برابر HPV نوع ۶ و ۱۱ که باعث ایجاد اکثر زگیل‌های تناسلی می‌شوند و همچنین بسیاری از انواع HPV که در بروز سرطان نقش دارند، محافظت می‌کند. با این حال، واکسن در برابر همه‌ی انواع HPV محافظت ایجاد نمی‌کند.

هرآنچه باید درباره‌ی ویروس HPV و راه‌های پیشگیری از آن بدانید

واکسیناسیون

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا (CDC) استفاده از واکسن HPV را برای دختران و پسران ۱۱ و ۱۲ ساله توصیه می‌کند، اگرچه می‌توان واکسیناسیون را از سن ۹ سالگی انجام داد. در گذشته، واکسن HPV در سه دوز تزریق می‌شد، اما اکنون CDC توصیه می‌کند که کودکان این واکسن را در ۲ دوز به فاصله‌ی حداقل ۶ ماه دریافت کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که تزریق ۲ دوز واکسن برای کودکان و نوجوانان زیر ۱۵ سال مؤثر است.

نوجوانان و جوانانی که در سنین ۱۵ تا ۲۶ سالگی واکسینه می‌شوند، باید به دریافت سه دوز واکسن ادامه دهند. CDC واکسیناسیون HPV را برای همه‌ی افراد تا سن ۲۶ سالگی توصیه می‌کند، اما اخیرا سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از واکسن گارداسیل (Gardasil 9) را برای مردان و زنان ۹ تا ۴۵ ساله تأیید کرده است. اگر سن شما ۲۷ تا ۴۵ سال است، با پزشک خود درباره‌ی ضرورت واکسیناسیون مشورت کنید. ایدئال این است که واکسن را قبل از شروع فعالیت جنسی دریافت کنید.

عوارض جانبی واکسن‌ معمولا خفیف است و شامل درد در محل تزریق، سردرد، تب خفیف یا علائم شبیه‌ی آنفولانزا می‌شود.

کلام پایانی

سالانه هزاران نفر به زگیل تناسلی مبتلا می‌شوند و هزاران نفر دیگر هم حامل ویروسی هستند که باعث ایجاد این مشکل می‌شود. زگیل تناسلی ممکن است تا ماه‌ها و حتی سال‌ها پس از عفونت ظاهر نشود. وقتی متوجه شدید که زگیل تناسلی و HPV دارید، حتما همسر خود را مطلع کنید. پزشک می‌تواند به درمان زگیل تناسلی کمک کند و راه‌های جلوگیری از انتشار آن را به شما بگوید.