خواص چای سبز؛ همه ویژگی‌های شگفت‌آور یک دمنوش جادویی

چای سبز یکی از معروف‌ترین نوشیدنی‌های سالم در جهان به شمار می‌رود. این چای حاوی ترکیبی به نام کاتچین است که فواید ثابت شده‌ای برای سلامتی بدن دارد. بیشتر این چای مفید را به فوایدی می‌شناسیم که در کاهش وزن و چربی‌سوزی دارد، اما خواص چای سبز به این‌ها محدود نمی‌شود.

۱. وجود ترکیبات بیواکتیو از خواص چای سبز است

آبرسانی و چربی‌سوزی تنها خواص چای سبز نیستند. گیاه چای سبز حاوی طیف وسیعی از ترکیبات سالم است. این چای سرشار از پلی‌فنول‌ها است که از ترکیبات طبیعی هستند و فواید زیادی برای سلامتی بدن دارند. کاهش التهاب و کمک به مبارزه با سرطان از جمله‌ی این فواید محسوب می‌شوند.

چای سبز حاوی نوعی کاتچین به نام اپی‌گالوکاتچین است. کاتچین‌ها آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی هستند که از آسیب سلولی جلوگیری می‌کنند و فواید دیگری هم دارند. این ترکیبات می‌توانند شکل‌گیری رادیکال‌های آزاد در بدن را کاهش دهند و از سلول‌ها و مولکول‌ها در برابر آسیب دیدن محافظت کنند. رادیکال‌های آزاد نقش مهمی در پیری و بروز بسیاری از انواع بیماری‌ها دارند.

اپی‌گالوکاتچین یکی از قدرتمندترین ترکیبات موجود در چای سبز است. تحقیقات مختلف به بررسی توانایی این ترکیب در درمان بیماری‌ها پرداخته‌اند. نتایج تحقیقات نشان داده‌اند که این ترکیب یکی از ترکیبات اصلی است که به چای سبز خواص درمانی می‌دهد. علاوه بر این چای سبز مقداری مواد معدنی دارد که به سلامتی بدن فایده می‌رسانند. چای سبز باکیفیت‌ بخرید، چون بعضی از چای سبز‌هایی که کیفیت پایین‌تری دارند، می‌توانند حاوی مقدار زیادی فلوراید باشند.
۲. به کاهش وزن کمک می‌کند

به سراغ یکی از شناخته‌ شده‌ترین خواص چای سبز، یعنی لاغری و کاهش وزن برویم. متأسفانه باید اعلام کنیم که یک‌ سوم جمعیت جهان دچار اضافه وزن هستند. چای سبز به دلیل اینکه حاوی اپی‌گالوکاتچین است، به کاهش چربی بدن، لاغری و کاهش سایز دور کمر کمک می‌کند. در ادامه به نحوه‌ی اثرگذاری چای سبز در کاهش وزن اشاره می‌کنیم.

۱.سوخت‌وساز و اکسیداسیون چربی را بهبود می‌بخشد

کاتچین و کافئین موجود در چای سبز سرعت سوخت‌وساز بدن را افزایش می‌دهند و اکسیداسیون چربی را تحریک می‌کنند. یک مطالعه به این نتیجه رسید که عصاره‌ی چای سبز اپی‌گالوکاتچین زیادی دارد که ژن‌هایی را تحریک می‌کند که در تجزیه‌ی چربی نقش دارند. نتایج یک مطالعه‌ی دیگر نشان داد که اپی‌گالوکاتچین چای سبز از طریق کاهش جذب لیپید، چربی شکم را تا ۳۷ درصد کاهش داد.

۲. ترموژنزیس را تحریک می‌کند

عصاره‌ی چای سبز تولید گرمای طبیعی بدن (ترموژنسیس) را تحریک می‌کند که این موضوع در کاهش وزن مفید است‌. کافئین و کاتچین موجود در این نوع چای هم در این زمینه اثرگذار تلقی می‌شوند.
۳. گرسنگی را کاهش می‌دهد

اپی‌گالوکاتچین و کافئین چای سبز از طریق تنظیم ژن‌ها و هورمون‌های گرسنگی به کم کردن اشتها کمک می‌کنند.

دانشمندان در مطالعه‌‌ی حیوانی انجام شده روی موش‌های صحرایی به این نتیجه رسیدند که اپی‌گالوکاتچین میزان هورمون سیری به نام لپتین را در بدن افزایش داد. این موضوع منجر به کاهش ۶۱ درصدی مصرف غذا و کم شدن ۲۱ درصدی وزن بدن شد.
۴‌. عملکرد فیزیکی بدن را کاهش می‌دهد

اپی‌گالوکاتچین چای سبز یا عصاره‌ی آن به کاهش احساس خستگی در ورزشکاران کمک می‌کنند. این موضوع باعث بهبود فعالیت فیزیکی و افزایش سرعت فرآیند ریکاوری می‌شود.
۵. کالری آن صفر است

چای سبز کالری ندارد. افرادی که قصد کاهش وزن دارند و رژیم هستند، می‌‌توانند با خیال راحت و بدون اینکه نگران کالری مصرفی خود باشند، دو تا سه لیوان چای سبز در روز مصرف کنند.
۳. ممکن است عملکرد مغز را بهبود ببخشد

چای سبز برای چی خوبه

چای سبز علاوه بر اینکه به افزایش هوشیاری کمک می‌کند، ممکن است در بهبود عملکرد مغز هم مفید باشد. ترکیب فعال چای سبز کافئین است که به‌عنوان یک محرک شناخته می‌شود. البته چای سبز به اندازه‌ی قهوه کافئین ندارد، اما با این حال به‌اندازه‌ای کافئین دارد که برای بالا بردن هوشیاری کافی باشد.

تحقیقات نشان داده‌اند که کافئین می‌تواند جنبه‌های مختلف عملکرد مغز مثل خلق‌وخو، زمان واکنش و حافظه را بهبود ببخشد. کافئین تنها ترکیب چای سبز نیست که برای مغز مفید است. این چای اسیدآمینه‌ی ال_تیانین هم دارد که سطح دوپامین و تولید پرتوی آلفا را در مغز افزایش می‌دهد.

نتایج مطالعات مختلف نشان می‌دهند که کافئین و ال‌_تیانین هر دو می‌توانند اثرات قدرتمندی در بهبود عملکرد مغز داشته باشند. بسیاری از افراد گزارش کرده‌اند زمانی که چای سبز می‌نوشند، در مقایسه با وقتی که قهوه مصرف می‌کنند، عملکرد بهتری دارند و سطح ثابت‌تری از انرژی را تجربه می‌کنند.
۴. آنتی‌اکسیدان‌های آن ممکن است به مبارزه با بعضی سرطان‌ها کمک کنند

تقسیم‌ سلولی کنترل نشده و گسترش سلول‌های غیرطبیعی باعث سرطان می‌شوند. سرطان یکی از دلایل رایج مرگ‌ومیر در جهان به شمار می‌رود. آنتی‌اکسیدان‌های قدرتمند موجود در چای سبز ممکن است از طریق از بین بردن رادیکال‌های آزاد که منجر به آسیب‌اکسیداتیو به سلول‌ها و DNA می‌شوند، به مبارزه با سرطان کمک کند. در ادامه خواص چای سبز در درمان بعضی از سرطان‌ها آورده شده است.
۱. سرطان سینه

یکی از خواص چای سبز برای زنان خود را در این بخش نمایان می‌کند. در یک مطالعه نشان داده شد که اپی‌گالوکاتچین خطر ابتلا به سرطان سینه را تا ۱۹ درصد و احتمال بروز دوباره‌ی آن را تا ۲۷ درصد کاهش داد. خواص ضدسرطانی چای سبز ممکن است به کاهش گسترش سرطان سینه و سطح گونه‌‌های فعال اکسیژن کمک کند. اپی‌گالوکاتچین فعالیت ژن‌های سرطان و تکثیر سلول‌های سرطانی را کاهش می‌دهد.
۲. سرطان روده‌ی بزرگ

چای سبز همچنین در کاهش احتمال ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ در افراد غیرسیگاری اثرگذار است. در یک مطالعه نشان داده شد که افزایش ۲ گرمی مصرف چای سبز باعث کاهش خطر ۱۲ درصدی ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ شد. محققان در یک مطالعه‌ی دیگر به این نتیجه رسیدند افرادی که به مدت شش ماه چای سبز نوشیدند، ۱۷ درصد کمتر در معرض سرطان‌ دستگاه گوارش قرار داشتند.
۳. سرطان ریه

نوشیدن دست‌کم سه فنجان دمنوش چای سبز در روز ممکن است خطر ابتلا به سرطان ریه را در افراد سیگاری کاهش دهد. اپی‌گالوکاتچین به متوقف شدن تکثیر سلول‌های سرطانی کمک کرده و سموم محیطی و عوامل سرطان‌زا را پاکسازی می‌کند.
۴. سرطان پروستات

یک مطالعه نشان داد مردانی که چای سبز می‌نوشیدند، کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات قرار گرفتند.

۵. افزایش چربی‌سوزی از دیگر خواص چای سبز است

چایی سبز

اگر به مواد تشکیل‌دهنده‌ی مکمل‌های چربی‌سوز نگاه کنید، به احتمال زیاد نام چای سبز را خواهید دید. تحقیقات علت این موضوع را توضیح داده‌اند. بر اساس نتایج تحقیقات مختلف، چای سبز چربی‌سوزی را افزایش می‌دهد و سرعت سوخت‌وساز بدن را بالا می‌برد. در یک مطالعه روی ۱۰ مرد سالم نشان داده شد مصرف عصاره‌ی چای سبز، چربی‌سوزی را تا ۴ درصد افزایش داد.

یک مطالعه‌ی دیگر روی ۱۲ مرد سالم به این نتیجه رسید گروهی که چای سبز نوشیدند، در مقایسه با گروهی که پلاسبو مصرف کردند، ۱۷ درصد بیشتر اکسیداسیون چربی را تجربه کردند. البته بعضی از مطالعات افزایش سوخت‌وساز بدن توسط چای سبز را نشان نمی‌دهند.

پس این خاصیت چای سبز ممکن است به وضعیت سلامتی افراد بستگی داشته باشد. کافئین هم ممکن است از طریق متابولیسم اسیدهای چرب بافت‌ چربی و قابل‌استفاده کردن آن‌ها برای انرژی، عملکرد فیزیکی را بهبود ببخشد.
۶. مقاومت به انسولین و احتمال ابتلا به دیابت را کاهش می‌دهد

دیابت یکی از بیماری‌های رایج است که افراد را در هر سنی درگیر می‌کند. تخمین زده شده که تا سال ۲۰۴۵، تقریبا ۶۲۹ میلیون نفر تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند. افرادی که دچار بیماری دیابت هستند، قند خون بالاتری دارند، چون یا بدنشان نمی‌تواند انسولین کافی تولید کند (دیابت نوع ۱) یا دچار مقاومت به انسولین (دیابت نوع ۲) می‌شود.

اپی‌‌گالوکاتچین چای سبز احساس سیری را افزایش می‌دهد، به کاهش وزن کمک می‌کند، مقاومت به انسولین را بالا می‌برد و سطح قند خون را تنظیم می‌کند. بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده، مصرف سه فنجان چای سبز در روز می‌تواند احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را تا ۴ درصد کاهش دهد.
۷. ممکن است سلامت قلبی‌وعروقی را بهبود ببخشد

سلامت قلبی‌وعروقی از جمله خواص چایی سبز

بیماری‌های قلبی‌وعروقی مانند بیماری قلبی و سکته بیشترین میزان مرگ‌ومیر را به خود اختصاص می‌دهند. علت این بیماری‌ها سطح بالای کلسترول بد (LDL) و تری‌گلیسیرید، چاقی و فشار خون بالا است. چای سبز به روش‌های زیر در بهبود سلامت قلبی‌وعروقی نقش دارد.

ممکن است سطح کلسترول بد را کاهش دهد‌. در یک مطالعه نشان داده شد که اپی‌گالوکاتچین میزان کلسترول بد را پایین آورد‌. جمع شدن کلسترول در دیواره‌ی سرخرگ جریان خون را مسدود می‌کند.
نوشیدن دمنوش چای سبز چربی احشایی را تا ۱۷٫۸ درصد کاهش می‌دهد. همچنین در کاهش جذب کلسترول و اکسیداسیون LDL و کاهش فشار خون مفید است.
دوز پایین چای سبز از فیبریلاسیون دهلیزی جلوگیری می‌کند و سلامت قلب را بهبود می‌بخشد.

۸. برای پوست و مو عالی است

چای سبز به دلیل اینکه حاوی اپی‌گالوکاتچین است، برای پوست و مو مفید تلقی می‌شود. خواص چای سبز برای پوست و مو به شرح زیر است.
۱. بروز علائم پیری را به تأخیر میاندازد

آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز از پوست در برابر اشعه‌های مضر فرابنفش خورشید، استرس اکسیداتیو، آسیب پوست در اثر نور خورشید و سرطان پوست محافظت می‌کنند. این آنتی‌اکسیدان‌ها همچنین پیر شدن کلاژن پوست را به تأخیر میاندازند و پوست را جوان نگه می‌دارند.
۲. التهاب پوست را کاهش می‌دهد

خواص چای سبز در مبارزه با التهاب، از پوست در برابر واکنش‌های التهابی و مشکلات پوستی مثل آکنه، درماتیت آتوپیک، کلوئید و… محافظت می‌کند.
۳. از ریزش مو جلوگیری می‌کند

مطالعه‌ی منتشر شده نشان داد که مصرف موضعی عصاره‌ی چای سبز روی کف سر به کاهش چربی آن کمک کرد. چای سبز همچنین در کاهش احتمال ابتلا به ریزش مو با الگوی مردانه (آلوپسی آندروژنیک) یا ریزش مو مفید واقع شد.
۴. مو را لطیف و درخشان می‌کند

چای سبز ممکن است رشد مو را تحریک کرده و آن را نرم و لطیف کند. این نوع چای حاوی ترکیباتی مانند پلی‌فنول‌ها و ویتامین سی است که مو را درخشان می‌کنند.
۹. ممکن است فشار خون را کاهش دهد

احتمال کاهش فشار خون بالا از فواید چایی سبز

دنبال کردن رژیم غذایی نامناسب، تحرک نداشتن، سن، ژن و جنسیت از جمله عواملی هستند که ممکن است منجر به فشار خون بالا شوند. چای سبز در کاهش فشار خون و شل کردن عضلات اثرگذار است. محققان در یک مطالعه متوجه شدند که چای سبز یا عصاره‌ی آن می‌تواند فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را در افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقی کاهش دهد.

یک مطالعه‌ی دیگر هم این موضوع را تأیید کرد. یکی دیگر از خواص چای سبز، ریلکس کردن عضلات است. علاوه بر این به کاهش سطح التهاب بدن و استرس اکسیداتیو کمک می‌کند.
۱۰. احتمال کاهش التهاب و آرتریت از خواص چای سبز است

التهاب اولین واکنش بدن به جراحت، عفونت یا بیماری‌های خودایمنی است و راه را برای درمان هموار می‌کند. اما التهاب مزمن یا مداوم ممکن است منجر به اضافه وزن، آلرژی، دیابت، آرتریت، بیماری‌های قلبی‌وعروقی و… شود. خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی چای سبز به کاهش نشانگرهای التهاب در بیماری التهابی روده (IBD)، آرتریت، افزایش وزن ناشی از التهاب و اختلالات نورودژنراتیو کمک می‌کند.

بر اساس گزارش‌های انجمن آرتریت، فعالیت آنتی‌اکسیدانی اپی‌گالوکاتچین موجود در چای سبز ۱۰۰ برابر قدرتمندتر از ویتامین‌های سی و ای است. مصرف چهار تا شش فنجان چای سبز ممکن است ورم مفاصل را در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید تسکین دهد. اپی‌گالوکاتچین مانع از مولکول‌های پیش‌التهابی می‌شود که التهاب و آرتریت را به دنبال دارند.
۱۱. ممکن است افسردگی و اضطراب را کاهش دهد

بیش از ۳۰۰ میلیون نفر از مردم جهان دچار افسردگی هستند. اضطراب هم ۴۰ میلیون از مردم جهان را تحت تأثیر قرار داده است. تحقیقات مختلف خواص چای سبز در بهبود خلق‌وخو را تأیید کرده‌اند.

مطالعات نشان می‌دهند که کاتچین موجود در چای سبز به کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک می‌کند. آنتی‌اکسیدان‌های این چای هم در کاهش افسردگی در افرادی مفید هستند که قبلا سکته را تجربه کرده‌اند. چای سبز سطح هورمون استرس به نام کورتیزول را در بدن کاهش ‌می‌دهد که معمولا با افسردگی و اضطراب در ارتباط است.
۱۲. می‌تواند با باکتری، عفونت و ویروس مبارزه کند

میکروارگانیزم‌های بیماری‌زا مانند بعضی باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها منجر به عفونت می‌شوند. اپی‌گالوکاتچین یک آنتی‌بیوتیک طبیعی است. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که این ترکیب می‌تواند از ریه در برابر عفونت‌های باکتریایی محافظت کند.

خواص ضدمیکروبی چای سبز به مبارزه با باکتری‌های دهان و عفونت دستگاه ادراری کمک می‌کند. مطالعات همچنین تأیید می‌کنند که چای سبز در مبارزه با عفونت‌های قارچی و ویروسی اثرگذار است.