حوله‌ها را هر چند وقت یک‌بار باید بشوییم؟

نتایج نظرسنجی‌های مختلف نشان می‌دهد بیشتر مردم به اندازه کافی حوله‌های خود را نمی‌شویند و آن‌ها را به محیطی مناسب برای رشد میکروب‌ها تبدیل می‌کنند.

حوله‌هایی که برای خشک کردن بدنمان استفاده می‌کنیم، به‌طور مکرر استفاده می‌شوند و میکروب‌ها و آلودگی‌ها را جذب می‌کنند. سوالی که مطرح می‌شود این است که حوله‌های خود را باید چند وقت یک بار بشوییم؟

احتمالاً همین امروز هم بدنتان را با حوله‌ای خشک کرده‌اید، اما حوله‌ای که با آن خود را خشک کرده‌اید، چقدر تمیز بوده است؟

برخی افراد که به تمیزی حوله‌ها اهمیت می‌دهند، ممکن است هر هفته آن‌ها را در ماشین لباسشویی بیندازند؛ اما پژوهشی روی ۱۰۰ نفر نشان داد حدود یک‌سوم از افراد فقط ماهی یک‌بار حوله‌های خود را می‌شویند. طبق یک نظرسنجی در بریتانیا، برخی می‌گفتند فقط سالی یک‌بار حوله‌هایشان را می‌شویند.

گرچه ممکن است حوله‌های نرم و کرکی که استفاده می‌کنیم، کثیف به‌نظر نرسند، آن‌ها محیطی مناسب برای رشد میلیون‌ها میکروب هستند. پژوهش‌ها نشان داده است حوله‌ها می‌توانند به راحتی به باکتری‌هایی که معمولاً روی پوست ما هستند و حتی باکتری‌هایی که در دستگاه گوارش ما وجود دارند، آلوده شوند.

حتی بعد از شستشو، بدن ما هنوز پوشیده از میکروب‌ها است و وقتی خود را خشک می‌کنیم، برخی از این میکروب‌ها به حوله منتقل می‌شوند.

میکروب‌هایی که روی حوله‌ها هستند، فقط از بدن ما نمی‌آیند. قارچ‌ها و باکتری‌هایی که در هوا وجود دارند هم می‌توانند به الیاف حوله‌ها بچسبند. همچنین، برخی از باکتری‌ها ممکن است از آبی که برای شستن حوله‌ها استفاده کرده‌ایم، به حوله‌ها منتقل شوند.

در ژاپن، برخی از خانواده‌ها حتی از آب حمام باقی‌مانده برای شستن لباس‌ها در روز بعد استفاده می‌کنند. پژوهشگران دانشگاه توکوشیما متوجه شدند اگرچه این کار در صرفه‌جویی در آب مؤثر است، بسیاری از باکتری‌هایی که در آب حمام استفاده‌شده وجود داشتند، پس از شستن به حوله‌ها و لباس‌ها منتقل شدند.

اگر حوله‌های خود را در همان اتاقی که توالت قرار دارد، خشک کنید، ممکن است هر بار که توالت را شستشو می‌دهید، باکتری‌ها و ذرات فضولات بدن به حوله‌هایتان منتقل شوند. علت آن است که هنگام شستشوی توالت، باکتری‌ها و ذرات ریز از آن به هوا پخش می‌شوند و ممکن است روی حوله‌ها بنشینند.

با گذشت زمان، میکروب‌هایی که روی حوله‌ها هستند، می‌توانند زیست‌لایه‌ای را تشکیل دهند که ممکن است ظاهر حوله‌ها را تغییر دهد. حتی اگر حوله‌ها را مرتب بشویید، بعد از دو ماه، باکتری‌ها می‌توانند باعث کدر شدن حوله‌های پنبه‌ای شوند.

میزان و نوع باکتری‌هایی که روی حوله‌ها هستند، بستگی به نحوه شستن حوله‌ها در خانه دارد. سوال اصلی این است که باید چقدر نگران باکتری‌هایی باشیم که روی حوله‌هایمان وجود دارند؟ آیا این باکتری‌ها برای ما خطرناک هستند؟

شاید شستشوی حوله موضوع بی‌اهمیتی به‌نظر برسد، اما الیزابت اسکات، استاد زیست‌شناسی و مدیر مرکز بهداشت و بهداشت خانگی دانشگاه سیمونز در بوستون آمریکا که به موضوع شستشوی حوله و روش‌های انتشار میکروب‌ها در خانه علاقه‌مند است، می‌گوید: «هر چیزی که روی حوله وجود دارد و می‌تواند به ما آسیب بزند، احتمالا منشا انسانی دارد.»

روی پوست ما بیش از هزار نوع باکتری مختلف و همچنین ویروس‌ها و قارچ‌ها وجود دارند. بیشتر این میکروب‌ها برای بدن ما مفید هستند. مثلاً آن‌ها به ما کمک می‌کنند تا از عفونت‌های باکتری‌های مضر محافظت شویم، برخی از مواد شیمیایی روزمره را تجزیه می‌کنند و در رشد سیستم ایمنی بدن نقش دارند.

بیشتر باکتری‌هایی که روی حوله‌ها وجود دارند، از همان نوع باکتری‌هایی هستند که روی پوست ما نیز وجود دارند. علاوه‌بر‌این، این باکتری‌ها در محیط‌هایی که در آن زندگی می‌کنیم، مثل خانه یا محل کار، هم معمولا پیدا می‌شوند.

هرچه مدت زمان بیشتری از حوله‌ها استفاده کنیم و آن‌ها مدت طولانی‌تری مرطوب بمانند، شرایط برای رشد میکروب‌ها بهتر می‌شود

بعضی از باکتری‌هایی که روی حوله‌ها وجود دارند، شامل انواعی از باکتری‌های استافیلوکوکوس و اشریشیا کلی هستند که معمولاً در روده انسان پیدا می‌شوند. باکتری‌های سالمونلا و شیگلا نیز ممکن است در حوله‌ها وجود داشته باشند. این‌ باکتری‌ها معمولاً باعث بیماری‌های گوارشی مانند مسمومیت غذایی و اسهال می‌شوند.

برخی از باکتری‌ها به‌طور عادی بی‌ضرر هستند؛ اما در شرایط خاص می‌توانند آسیب بزنند. مثلاً چنان‌چه این باکتری‌ها وارد زخم شوند، می‌توانند توانایی تولید سم پیدا کنند یا اگر فردی سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد، ممکن است باعث بیماری وی شوند.

پوست ما سدی طبیعی در برابر عفونت‌ها است و اولین دفاع ما دربرابر باکتری‌ها و میکروب‌ها به‌شمار می‌آید. بنابراین، انتقال باکتری از حوله به پوست ما نباید خیلی نگران‌کننده باشد. با‌این‌حال، برخی تحقیقات نشان می‌دهند شستشو، مالش و خشک کردن بدن با حوله می‌تواند عملکرد محافظتی پوست را خراب کند و باعث آسیب به پوست شود.

بزرگ‌ترین مشکل زمانی رخ دهد که هنگام خشک کردن دست، میکروب‌های مضر حوله به دست‌های ما منتقل شوند و بعد وقتی به دهان، بینی یا چشم‌هایمان دست می‌زنیم، این میکروب‌ها وارد بدن شوند.

حوله‌هایی که بیشتر برای خشک کردن دست‌هایمان استفاده می‌کنیم، باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند. همچنین، حوله‌های آشپزخانه که برای خشک کردن ظروف، دست‌ها و سطوح مختلف استفاده می‌شوند، می‌توانند منبعی برای پخش میکروب‌هایی باشند که باعث بیماری‌های غذایی می‌شوند.

به‌گفته‌ی اسکات، عفونت‌های گوارشی ناشی از سالمونلا، نورویروس و اشریشیا کلی «همگی ازطریق حوله‌ها قابل انتقال هستند». تحقیقات همچنین نشان داده‌اند که ویروس‌هایی مانند کووید ۱۹ می‌توانند تا ۲۴ ساعت روی پارچه‌های پنبه‌ای زنده بمانند؛ هرچند انتقال ازطریق لمس سطوح آلوده به‌عنوان روش اصلی انتشار ویروس کرونا درنظر گرفته نمی‌شود.

ویروس‌های دیگر مانند ویروس ام‌پاکس (که ازطریق تماس منتقل می‌شود) ممکن است خطر بیشتری داشته باشند. به همین دلیل، مقامات بهداشتی توصیه می‌کنند حوله‌ها یا ملحفه‌های خود را با افرادی که به این ویروس آلوده هستند، به اشتراک نگذارید.

پژوهش‌ها همچنین نشان داده‌اند ویروس پاپیلومای انسانی که معمولاً باعث زگیل می‌شود، می‌تواند ازطریق تماس با حوله‌هایی که دیگران نیز از آن ها استفاده می‌کنند، منتقل شود.

خطر انتقال بیماری‌ها از حوله‌های دستی که می‌توانند دوباره استفاده شوند، یکی از دلایلی است که بیمارستان‌ها و دستشویی‌های عمومی از حوله‌های کاغذی یک‌بار مصرف و خشک‌کن‌های دست استفاده می‌کنند. با‌این‌حال، هنوز مشخص نیست کدام‌یک از این دو روش بهتر است.

هرچه بیشتر از حوله‌ها استفاده کنیم و آن‌ها مدت زمان بیشتری مرطوب بمانند، شرایط برای رشد میکروب‌ها بهتر می‌شود و احتمال اینکه میکروب‌های مضر روی حوله‌ها رشد کنند، افزایش می‌یابد.

رعایت بهداشت حوله‌ها می‌تواند به مقابله با یکی از مشکلات بزرگ بهداشتی کمک کند. این مشکل مربوط به باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک مانند استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی‌سیلین (MRSA) است. این نوع باکتری‌ها می‌توانند ازطریق تماس با اشیاء آلوده، مانند حوله‌ها، به دیگران منتقل شوند.

ژان-ایو مایارد، استاد میکروبیولوژی دارویی در دانشگاه کاردیف، معتقد است شستن منظم حوله‌ها می‌تواند به کاهش عفونت‌های باکتریایی کمک کند و باعث می‌شود کمتر به آنتی‌بیوتیک‌ها نیاز پیدا کنیم. او می‌گوید بهتر است با رعایت بهداشت از بروز مشکلات بهداشتی جلوگیری کنیم تا مجبور به درمان نباشیم.

مواد شوینده از چسبیدن باکتری‌ها به پارچه‌ها جلوگیری کرده و برخی از ویروس‌ها را نیز غیرفعال می‌کنند

پس بالاخره هر چند‌ وقت یک‌بار باید حوله‌هایمان را بشوییم؟ اسکات پیشنهاد می‌کند حوله‌ها را هفته‌ای یک‌بار شستشو دهیم. اما این توصیه، قانونی ثابت نیست و خود او هم معتقد است پیشنهاد شستن حوله‌ها هر هفته یک‌بار منطقی نیست. اسکات می‌گوید اگر کسی بیمار و دچار استفراغ و اسهال باشد، باید حوله مخصوص خود را داشته باشد و آن حوله‌ها هر روز شسته شوند. او به این کار «بهداشت هدفمند» می‌گوید.

بهداشت هدفمند روشی برای مدیریت خطرات بهداشتی است که توسط پژوهشگران درحال توسعه است. در این رویکرد، به جای توجه به بهداشت در تمام زمان‌ها، بیشتر بر زمان‌ها و مکان‌هایی تمرکز می‌شود که رعایت بهداشت در آن‌ها ضروری است.

طبق گفته اسکات، حوله‌ها برای شستشو به دمای بالاتر (بین ۴۰ تا ۶۰ درجه سانتی‌گراد) و زمان طولانی‌تر نیاز دارند و برای شسشتن آن‌ها بهتر است از مواد شوینده ضدمیکروب استفاده شود. مواد شوینده می‌توانند از چسبیدن باکتری‌ها به پارچه‌ها جلوگیری کنند و برخی از ویروس‌ها را غیرفعال کنند. البته شستشوی مکرر با دماهای بالا هزینه‌ای برای محیط‌زیست دارد.

اگر حوله‌ها را با آب سرد بشوییم، افزودن آنزیم‌ها یا سفیدکننده می‌تواند به از بین‌بردن میکروب‌ها کمک کند. در مطالعه‌ای در هند، ترکیب شستشو با مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده، به همراه شستن و خشک‌کردن حوله‌ها در آفتاب، مؤثرترین روش برای کاهش باکتری‌ها و قارچ‌های روی حوله‌ها بود.

اسکات به بهداشت خانه به‌عنوان نوعی «نوع‌دوستی» اشاره می‌کند. هر اقدام کوچکی که برای محافظت از خود انجام می‌دهید، در محافظت از اطرافیانتان نیز مفید خواهد بود. او می‌گوید: «این مدل را مدل پنیر سوئیسی می‌نامیم. تصور کنید هر بخش از اقدامات بهداشتی مانند برشی از پنیر سوئیسی باشد. هر برش بهداشت، یک حفره را می‌پوشاند و کمک می‌کند خطر انتقال بیماری‌ها و میکروب‌ها کاهش یابد.» درحقیقت، وقتی چندین اقدام بهداشتی مانند شستن دست‌ها، ضدعفونی کردن سطوح و غیره به طور همزمان اعمال می‌شوند، هر کدام بخشی از خطر را کاهش می‌دهند و در مجموع، حفاظت بیشتری فراهم می‌کنند. حوله‌ها از عوامل خطر نسبتا کوچک هستند؛ اما می‌توانند خطرات خاصی به همراه داشته باشند که کنترلشان کار سختی نیست.
جمع‌بندی

حوله‌ها به دلیل استفاده مکرر، محیط مناسبی برای جذب میکروب‌ها و آلودگی‌ها هستند. این میکروب‌ها نه تنها از پوست و بدن ما، بلکه از هوا و حتی آب مورد استفاده برای شستن حوله‌ها نیز به آن‌ها منتقل می‌شوند. به همین دلیل، شستشوی منظم حوله‌ها اهمیت زیادی دارد. میکروب‌های روی حوله‌های کثیف می‌توانند به راحتی از حوله‌ها به پوست یا دست‌ها منتقل شوند و مشکلات بهداشتی ایجاد کنند.

برای جلوگیری از رشد میکروب‌ها، پیشنهاد می‌شود که حوله‌ها هفته‌ای یک‌بار شسته شوند و در صورت بیماری یا آلودگی شدید، شستشوی روزانه انجام گیرد. برای شستشو، استفاده از دمای بالا و مواد شوینده ضدمیکروب مفید است. همچنین خشک کردن حوله‌ها در نور خورشید می‌تواند به کاهش تعداد میکروب‌ها کمک کند. رعایت بهداشت حوله‌ها بخشی از حفاظت از خود و اطرافیان در برابر بیماری‌ها است و شستشوی منظم آن‌ها می‌تواند از انتقال بیماری‌ها جلوگیری کند.