بیماری‌هایی که از ماهی به انسان منتقل می‌شوند

متخصص بهداشت و بیماری‌های آبزیان در چهارمحال و بختیاری گفت: انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و ماهی عمدتاً از طریق تماس مستقیم، تماس غیرمستقیم با حشرات ناقل و اجسام بی‌جان آلوده، بلع خوراکی یا استنشاق مواد آئروسل ایجاد می‌شود.

حسین مؤمنی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به بیماری‌های مشترک بین انسان و ماهیان، اظهار کرد: بیماری‌های مشترک بین انسان و ماهیان زینتی در درجه اول عفونت‌های باکتریایی از جمله مایکوباکتریوم، اریسیپلوتریکس، کمپیلوباکتر، آئروموناس، ویبریو، ادواردزیلا، اشریشیا، سالمونلا، کلبسیلا و استرپتوکوکوس اینیایی هستند.

این متخصص بهداشت و بیماری‌های آبزیان افزود: اغلب این عفونت‌ها باعث بیماری ماهی نمی‌شوند اما می‌توانند باعث بیماری جدی در انسان شوند.

وی ادامه داد: برخی افراد با شرایط خاص پزشکی مانند بیماری‌های مزمن، نقص ایمنی و افراد باردار ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری یا عوارض ناشی از بیماری مشترک بین انسان و ماهیان زینتی باشند و باید قبل از کار با این حیوانات با پزشک خود مشورت کنند.

مؤمنی گفت: علائم بالینی عفونت باکتریایی در ماهی معمولاً مختص عامل باکتریایی نیست. علائم در ماهی مریض ممکن است شامل بی اشتهایی، بی حالی، زخم یا قرمزی، خونریزی پوست، برآمدگی یا از دست دادن فلس‌ها، اتساع شکم، رفتار غیرعادی یا توانایی ضعیف شنا و برآمدگی چشم‌ها (اگزوفتالمی) باشد که در صورت مشاهده این علائم در ماهی باید مراقبت‎‌های لازم از ماهی و نیز احتیاط برای پیشگیری از انتقال بیماری به انسان صورت بگیرد.

وی در ادامه گفت: بررسی دقیق و جمع‌آوری نمونه با کشت، مورد نیاز است تا مشخص شود کدام عامل باکتریایی باعث بیماری می‌شود، برخی از ماهی‌ها ممکن است ناقلان آلوده باشند و هیچ علامتی از خود نشان ندهند.

این متخصص بهداشت و بیماری‌های آبزیان عنوان کرد: گونه‌های مختلف مایکوباکتریوم از جمله مایکوباکتریوم مارینوم و غیره را می‌توان در انواع متنوعی از گونه‌های ماهی یافت و بیشتر ماهی‌ها قبل از تشخیص بیماری بالینی ناقل طولانی مدت هستند.

وی بیان کرد: افراد آلوده به مایکوباکتریوز (توبرکلوز یا سل) ممکن است به “گرانولوم های ناشی از آکواریوم ماهی” مبتلا شوند که به صورت زخم‌های پوستی یا ندول‌هایی معمولاً روی دست‌ها ظاهر می‌شوند. افراد دچار سرکوب سیستم ایمنی ممکن است به لنفآدنیت و بیماری ریوی مشابه سل یا بیماری منتشر شدیدتر مبتلا شوند.

کارشناس شبکه دامپزشکی شهرستان شهرکرد تصریح کرد: استرپتوکوکوس اینیایی یک باکتری گرم مثبت است که توسط گونه‌های آب شیرین و دریایی حمل می‌شود و می‌تواند باعث سلولیت، آرتریت، اندوکاردیت، مننژیت یا مرگ در افراد آلوده شود. اکثر افراد از طریق یک زخم یا خراش موجود بر روی پوست در هنگام دست زدن به ماهی زنده یا مرده آلوده شده‌اند. همچنین یک پاتوژن مشترک خاک و آب اریزوپلوتریکس است که ممکن است از طریق تماس ماهی با زخم پوستی موجود یا تازه به دست آید.

وی تصریح کرد: افراد مبتلا به اریزیپلاز ممکن است دچار عفونت پوستی موضعی، عفونت پوستی گسترده یا عفونت سیستمیک شوند که می‌تواند به قلب و دریچه‌های قلب گسترش یابد. هر فردی که دچار هر نوع تخریش بافت پوست، زخم یا خراش‌های پوستی باز است، باید از تماس مستقیم با ماهی خودداری کند و نباید پوست دارای زخم با آب آکواریوم در تماس قرار گیرد یا آب به آن پاشیده شود. باید از دستکش و یا آستین محافظ استفاده کرد و در صورت امکان از برس، لوله یا وسایل دیگر برای تمیز کردن مخزن ماهی یا محل نگهداری به جای دست استفاده کرد.

این متخصص بهداشت و بیماری‌های آبزیان گفت: کمپیلوباکتر، آئروموناس، ویبریو، ادواردزیلا، اشریشیا، سالمونلا و کلبسیلا از دیگر عوامل بیماری‌زا هستند که ممکن است از طریق تماس با پوست یا زخم‌های ساییده شده یا بلع تصادفی آب آلوده یا مواد دیگر منتقل شوند. آئروموناس بیشتر در گونه‌های آب شیرین و ویبریو در گونه‌های آب شور دیده می‌شود. تماس ممکن است منجر به عفونت زخم شود و بلع می‌تواند منجر به گاستروانتریت همراه با استفراغ و اسهال شود. بیماری در افراد دچار سرکوب سیستم ایمنی به شکل حادتر و بالقوه تهدید کننده زندگی و رخ دادن “سپتی سمی” شود.

مؤمنی بیان کرد: انتقال بیماری‌های مشترک بین انسان و ماهی عمدتاً از طریق تماس مستقیم، تماس غیرمستقیم با حشرات ناقل و اجسام بی‌جان آلوده، بلع خوراکی یا استنشاق مواد آئروسل ایجاد می‌شود.

این کارشناس شبکه دامپزشکی شهرستان شهرکرد با اشاره به اینکه می‌توانیم با استفاده از روش‌های بهداشتی اولیه در برابر اکثر بیماری‌ها محافظت کنیم، خاطرنشان کرد: هنگام دست زدن به حیوانات یا در مناطق نگهداری حیوانات از خوردن، نوشیدن، آرایش کردن یا استفاده از محصولات تنباکو باید خودداری و در صورت لزوم از محافظ شیلد چشم و ماسک تنفسی استفاده شود.

وی گفت: پوست ساییده شده، بریدگی‌ها، خراش‌ها یا زخم ها را پوشانده و از تماس زخم با ماهی، مواد آلوده به ماهی یا آب آکواریوم خودداری شود.