بیش‌فعالی؛ اختلال یا مزیت تکاملی؟

«ای‌دی‌اچ‌دی» (ADHD)، بیماری رفتاری رایجی است که حدود ۱۱ درصد کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در حدود ۴ درصد افراد با نشانه‌هایی از جمله حواس‌پرتی، بی‌قراری، فراموشی، شتاب‌زدگی و بیش‌فعالی تا بزرگسالی ادامه دارد.

امروزه این نشانه‌ها ممکن است برای کودکان در مدرسه مشکلاتی ایجاد کند و موجب کاهش عزت نفس شود و یا برای بزرگسالان در روابط یا محل کار موانعی ایجاد کند.

کودکان مبتلا به ای‌دی‌اچ‌دی ممکن است در کلاس درس مدام بین منابع اطلاعات سردرگم شوند یا در خانه دنبال انواع انگیزه جدید بگردند.

با این حال نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که برخی از این ویژگی‌ها مانند شتاب‌زدگی ممکن است خوشه‌چینان اولیه در جوامع «شکارچی – گردآورنده» را واداشته باشد که به‌ سرعت از مناطقی با منابع رو به اتمام به سمت مناطق غنی‌تر بروند.

کارشناسان گمان می‌کنند که این رفتار کاوشگرانه در مبتلایان به ای‌دی‌اچ‌دی در جوامع نخستین ممکن است به آنها مزیت تکاملی داده باشد.

گمان می‌رود یافتن غذا در شرایط دشوار، یکی از محرک‌های اصلی هوش انسان است.

مثلا افراد هنگام گردآوری غذا باید تصمیم بگیرند که آیا به تکه زمینی که می‌شناسند بچسبند یا آن را رها کنند و دنبال مراتع جدیدی باشند.

پژوهشگران چنین پنداشتند که افراد مبتلا به ای‌دی‌اچ‌دی ممکن است تمایل داشته باشند منبع فعلی‌شان را رها کنند و به دنبال منبعی جدید بگردند.

مطالعه جدید با واداشتن شرکت‌کنندگان انسانی به جمع‌آوری منابع طی جست‌وجوی آنلاین و سپس تکمیل یک فرمِ ارزیابی غربالگری خوداظهاری ای‌دی‌اچ‌دی، این فرضیه را امتحان کرد.

حدود ۲۰۰ نفر از این ۴۵۷ نفر با ای‌دی‌اچ‌دی مثبت غربال شدند.

شرکت‌کنندگان می‌توانستند انتخاب کنند که به جمع‌آوری پاداش از بخشی از منابع رو به اتمام ادامه دهند یا آن بخش را دوباره پر کنند.

دانشمندان دریافتند آنهایی که در غربالگری ای‌دی‌اچ‌دی مثبت نشان دادند این منابع را زودتر ترک می‌کنند و نسبت به افرادی که غربالگری آنها منفی ارزیابی شد میزان پاداش بیشتری دریافت کردند.

در واقع این موضوع در جوامع کوچ‌نشین امروزی مانند قبیله «آریال» آفریقا که به اکتشاف علاقه‌مندند و با جهش‌های ژنتیکی دخیل در بروز ای‌دی‌اچ‌دی مشخص می‌شوند نیز ثبت شده است.

بر اساس این یافته‌های جدید، ویژگی‌های ای‌دی‌اچ‌دی مزایایی را حین گردآوری ارائه می‌کند که نشان می‌دهد این وضعیت سازگاری مفیدی برای کشف محسوب می‌شود.