بخت سفید طلای سیاه

جریان غالب بازار نفت صعود قیمت‌ها را پیش‌بینی می‌کند تا جایی که نفت بشکه‌ای ۱۲۰دلار در خوش‌بینانه‌ترین حالت‌ برآورد شده است. پیش‌بینی‌ها از دورنمای تقاضای چین بین ۱۵ تا ۲۰میلیون بشکه در روز متفاوت است تاجایی که از آن به‌عنوان «سوخت‌رسان رونق بازار نفت» یاد می‌کنند. برآورد‌ها حکایت از آن دارد که چین در نیمه دوم سال۲۰۲۳ نزدیک به ۴۰ تا ۵۰درصد از رشد عرضه جهانی را خواهد بلعید.

این در حالی است که سیاست‌های ضدتورمی بانک‌های مرکزی در کنار میزان ذخایر استراتژیک باعث شده است بازار نفت در برابر صعود شتابان قیمت‌ها با احتیاط عمل کند؛ اگرچه سیگنا‌ل‌های مثبت پکن در کنار احتمال کاهش تولید ۵۰۰هزار بشکه‌ای روسیه و ادامه سیاست کاهش تولیدی اوپک‌پلاس، از بازار برای صعود نرخ حمایت می‌کند. داده مثبتی که به عقیده عمده تحلیلگران بر سیاست‌‌های انقباضی بانک‌های مرکزی و استفاده از ذخایر استراتژیک می‌چربد و به صعود قیمت‌ها منتهی خواهد شد.

بازار نفت به یک پازل عجیب تبدیل شده‌‌‌‌‌است. سکان بازار در دست تقاضای نفت چین است اما سازمان‌های نظارتی بازار آمارهایی با اختلاف زیاد ارائه می‌دهند. جنگ روسیه و اوکراین و سلاحیزه‌کردن انرژی و تاثیر بیشتر مسائل ژئوپلیتیک بر بازار نفت باعث شده هر ناظری، متغیرهای متفاوتی برای پیش‌بینی و بررسی بازار نفت لحاظ کند که موجب نتایج متفاوتی شده‌‌‌‌‌است.

مجله فوربس در گزارشی به تفاوت آمارهای مختلف سازمان‌های بین‌المللی انرژی در بخش‌های عرضه، تقاضا و مازاد عرضه پرداخته‌‌‌‌‌است؛ گزارشی که اختلاف پیش‌بینی‌‌‌‌‌ها و چشم‌‌‌‌‌اندازهای مختلف بازار را برجسته‌‌‌‌‌تر کرده‌است. البته به اعتقاد همه این ناظران، چین به‌عنوان خوش‌‌‌‌‌اشتهاترین مشتری بازار بخش قابل‌‌‌‌‌توجهی از عرضه سال آینده را «خواهد بلعید.» این چشم‌‌‌‌‌اندازها به‌‌‌‌‌گونه‌‌‌‌‌ای است که سازمان‌های مختلف همگی معتقدند رشد تقاضای چین معادل حدود ۴۰درصد از رشد تقاضای جهانی را تشکیل خواهد داد. در همین حین بازار نفت همچنان بین افزایش نرخ بهره بانک‌های مرکزی و امیدها به بازگشت تقاضای چین در رفت‌وآمد است.

بازار چه خبر؟

بازار نفت پس از کاهش قیمت‌هایی که در هفته گذشته تجربه کرد، در روز گذشته روند صعودی داشت. دیروز سه‌‌‌‌‌شنبه هر بشکه نفت‌برنت ۲۰/ ۸۳دلار و هر بشکه نفت‌خام آمریکا ۰۸/ ۷۷دلار خریدوفروش شد که نشان از افزایش بیش از ۵/ ۱درصدی این دو شاخص دارد. همچنین در اشل هفتگی روند شاخص‌‌‌‌‌ها مثبت شد؛ درحالی‌که باوجود افزایش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های هفته گذشته روند نرخ این دو شاخص نفت همچنان منفی بود. انتظارات افزایش نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو آمریکا باعث شده بازیگران بازار با احتیاط بیشتری قدم بردارند که در کنار افزایش ذخایر استراتژیک عملا افسار قیمت‌ها مهار شد، با این‌وجود همچنان سیگنال‌های مثبت از چین در کنار کاهش ۵۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای در روز تولید نفت روسیه و برنامه‌‌‌‌‌های کاهش تولید اوپک‌‌‌‌‌، تبدیل به سوخت صعود بهای نفت شده‌‌‌‌‌اند. به گزارش سایت اینوستینگ، کریگ ارلام، تحلیلگر پلتفرم معاملات آنلاین OANDA معتقد است روند بازار نفت کاهشی است «زیرا ما همچنان شاهد شرایط نابسامان معاملات هستیم. هفته‌‌‌‌‌های زیادی است که شاهد تثبیت قیمت‌های نفت بوده‌‌‌‌‌ایم، اما با سرعت کمی در حال وقوع است.هر نشانه‌‌‌‌‌ای مبنی اینکه چین برای بازگشایی اقتصادی با مشکلاتی مواجه است می‌تواند یک ریسک منفی باشد.»

بسیاری بر این باورند که چین در سال ۲۰۲۳ رکورد تازه‌‌‌‌‌ای در واردات نفت ثبت خواهد کرد چراکه این کشور تلاش می‌کند اقتصاد خود را از سه سال کاهش رشد اقتصادی ناشی از ویروس‌کرونا نجات دهد. در ۶ماه گذشته با سیاست‌های ضدتورمی بانک مرکزی، ترس رکود در زمین بازی اقتصاد آمریکا و اروپا چیره شد که در کنار کاهش فعالیت اقتصادی چین عملا بر کفه تقاضا تاثیر مستقیم گذاشت. بازیگران بازار انرژی در سپتامبر پیش‌بینی کرده بودند بازار در سال ۲۰۲۳ شاهد افزایش تقاضای روزانه ۲/ ۲میلیون بشکه‌‌‌‌‌ای باشد اما عدد در بررسی فوریه به ۵۰۰هزار بشکه رسید. همچنین آمارها از ناترازی در ذخایر استراتژیک و عرضه خبر می‌دهند که با برنامه‌‌‌‌‌های کاهش تولید اوپک، بستر بازار برای صعود بهای نفت فراهم می‌شود.

پیش‌بینی‌‌‌‌‌های تقاضا

باتوجه به شرایط کنونی سکان بازار نفت در دست چین است. براساس آخرین برآورد‌ها اشتهای بزرگ‌ترین مشتری نفت جهان در سال میلادی جاری بین ۶۰۰ تا ۹۰۰‌هزار بشکه افزایش می‌‌‌‌‌یابد. چین بخش قابل‌‌‌‌‌توجهی از تقاضای نفت جهان را تشکیل می‌دهد؛ به‌‌‌‌‌گونه‌‌‌‌‌ای که به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی نزدیک به نیمی از رشد تقاضای نفت در سال ۲۰۲۳ «به‌‌‌‌‌وسیله چین بلعیده خواهد شد.» به گزارش این آژانس تقاضای چین با افزایش ۹۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای به ۹/ ۱۵میلیون بشکه در روز خواهد رسید؛ یعنی ۴۵درصد از رشد تقاضای جهانی. اما بررسی تحلیلگران مجله فوربس نشان می‌دهد تقاضای چین در سال‌‌‌‌‌ گذشته عملا سرکوب شده‌است زیرا بازار مسکن بسیار شکننده و بخش تولید و خدمات در رکود به‌‌‌‌‌سر می‌‌‌‌‌برند، بااین‌حال با افزایش ۶۵۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای در روز تقاضای این کشور به ۷/ ۱۴میلیون بشکه در روز خواهد رسید که شامل ۴۰درصد از رشد تقاضای جهانی است.

اوپک پیش‌بینی کرده چین در سال ۲۰۲۳ با افزایش تقاضای۶۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای مواجه خواهد بودکه معادل یک چهارم از رشد تقاضای ۳/ ۲میلیون بشکه‌ای جهانی پیش‌بینی شده است. سازمان اطلاعات انرژی آمریکا هم معتقد است تقاضای چین با افزایش ۷۳۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای به ۹/ ۱۵میلیون بشکه در روز می‌رسد؛ یعنی ۶۵درصد از رشد تقاضای کل بازار که عدد عجیبی است. درحالی آژانس بین‌المللی انرژی و سازمان اطلاعات انرژی آمریکا روی افزایش مصرف چین توافق دارند که گروه دیگری از تحلیلگران به افزایش ۲۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای و تقاضای روزانه ۶/ ۲۰میلیون بشکه‌‌‌‌‌ای معتقد هستند.

فضای آرام عرضه

در کفه عرضه جهانی اجماع بیشتری نسبت به کفه تقاضا وجود دارد. برخی از تحلیلگران پیش‌بینی کردند عرضه در سال ۲۰۲۳ بین ۲/ ۱ تا ۵/ ۱میلیون بشکه در روز افزایش یابد: «پیش‌بینی ما از عرضه مایعات هیدروکربنی بین ۳/ ۱ تا ۵/ ۱میلیون بشکه افزایش پیدا خواهد کرد.» این درحالی است که آژانس بین‌المللی انرژی و سازمان اطلاعات انرژی آمریکا رشد ۲/ ۱میلیون بشکه‌‌‌‌‌ای را پیش‌بینی کرده‌است. اوپک هیچ پیش‌بینی برای عرضه نکرده‌‌‌‌‌است اما پیش‌بینی کرده که چه میزان تولید اضافه از این کشورهای صادرکننده نفت برای عرضه باقی می‌ماند. براساس گزارش فوریه اوپک: «۸۳۰هزار بشکه در روز عرضه اوپک نسبت به ۲۰۲۲بیشتر است که به‌معنای تولید ۴/ ۲۹میلیون بشکه‌‌‌‌‌ای در روز است.» جالب است این پیش‌بینی در آخرین گزارش نسبت به ژانویه ۲۰۰هزار بشکه بیشتر شده‌‌‌‌‌است. البته آخرین گزارش ماهانه اوپک با چند روز اختلاف از خبر کاهش تولید ۵۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای روسیه منتشر شد و آن را در گزارش لحاظ نکرد، بنابراین احتمالا در گزارش بعدی تغییرات عمده خواهد بود.

بازار همچنان مازاد عرضه دارد

داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بازار حاکی از کاهش مازاد عرضه در نیمه ابتدای سال ۲۰۲۳ است و مازاد عرضه در نیمه دوم را هم تایید کرده‌است. آمارها حاکی از رشد موجودی انبارها به میزان یک‌میلیون بشکه در روز در بازه ژانویه تا ژوئن است؛ درحالی‌که در بازه ژوئیه تا دسامبر کاهش ذخایر به ۲/ ۱میلیون بشکه در روز می‌رسد. در مقابل آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده در نیمه اول سال ذخایر با افزایش ۴۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای در روز مواجه خواهد بود ولی در نیمه دوم با کاهش شدید ۶/ ۱میلیون بشکه‌‌‌‌‌ای در روز روبه‌‌‌‌‌رو خواهد شد. باید توجه داشت که اوپک تولید خود را پیش‌بینی نمی‌کند و براساس تقاضا، عرضه را برنامه‌‌‌‌‌ریزی می‌کند. سازمان اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی‌‌‌‌‌ کرده‌‌‌‌‌است در هرچهار فصل ۲۰۲۳ بازار شاهد روزانه ۶۳۰هزار بشکه افزایش موجودی انبارها خواهد بود که به عقیده ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۲۴-۲۰۲۳ موجب کاهش بهای نفت خواهد شد. نکته قابل‌‌‌‌‌توجه اینکه موسسه مطالعات آکسفورد که با سازمان اطلاعات انرژی آمریکا ارتباطات زیاد و همبستگی دارند مازاد عرضه جهانی را ۳۰۰هزار بشکه در روز پیش‌بینی کرده‌است.