اهمیت مصرف زینک برای افراد مبتلا به تالاسمی

افراد مبتلا به تالاسمی،‌ زینک کمتری در خون‌شان دارند و احتمالا دلیلش آن است که زینک بیشتری از طریق ادرار این بیماران دفع می‌شود.

زینک (روی)، مسئولیت عملکردهای بیولوژیکی مهمی را بر عهده دارد که هنوز کاملا شناخته نشده‌اند. در میان نقش‌های مهم زینک، این موارد از همه مهم‌تر هستند: موثر در رشد کودکان، بلوغ جنسی نوجوانان، سیستم ایمنی قوی و حفظ سلامت پوست. مطالعات متعددی نشان داده‌اند که افراد مبتلا به تالاسمی،‌ زینک کمتری در خون‌شان دارند و احتمالا دلیلش آن است که زینک بیشتری از طریق ادرار این بیماران دفع می‌شود.

داروخانه اینترنتی بتا دارو

در واقع، ترکیبات آهن‌زدا (مانند دسفرال و دفرپیرون) نه‌تنها به ترکیبات آهن آسیب می‌زنند، بلکه مقداری از زینک موجود در بدن را هم از طریق ادرار دفع می‌کنند. با توجه به این وضعیت، افراد مبتلا به تالاسمی باید از چه راه‌هایی برای به حداکثر رساندن میزان زینک در بدن و جلوگیری از کمبود آن کمک بگیرند؟

اولین نکته این است که برخلاف آهن، زینک در بدن ذخیره نمی‌شود. بنابراین، همه افراد (خصوصا افراد مبتلا به تالاسمی) به دریافت منظم زینک از طریق رژیم غذایی وابسته هستند. در ادامه با مهم‌ترین منابع غذایی حاوی زینک و شیوه‌های به حداکثر رساندن دریافت آن آشنا می‌شویم. توجه داشته باشید که مکمل‌های زینک بدون نسخه هم به فروش می‌رسند، اما استفاده از آن‌ها بدون توصیه پزشک یا متخصص تغذیه اصلا کار درستی نیست. زیاده‌روی در مصرف زینک می‌تواند با مواد مغذی دیگر مانند مِس تداخل ایجاد کند و حتی برای سیستم ایمنی بدن هم مضر باشد. منابع غذایی اصلی برای دریافت زینک، مواد غذایی حیوانی (گوشت‌ها و محصولات لبنی) و غلات سبوس‌دار هستند.

۱. مواد غذایی حیوانی:

گوشت گوساله،‌ گوسفند، ‌ماهی و مرغ حاوی مقدار زیادی از زینک هستند. البته زینک در قسمت‌های بدون چربی گوشت‌ها وجود دارد، نه قسمت‌های دارای چربی. بنابراین، افراد مبتلا به تالاسمی همواره باید برش‌های بدون چربی گوشت قرمز و تکه‌های بدون پوست مرغ را برای مصرف انتخاب کنند. در ضمن، با توجه به بالا بودن میزان آهن در گوشت‌های قرمز، بهتر است که این بیماران از ماهی یا مرغ استفاده کنند. شیر و محصولات لبنی هم از اهمیت ویژه‌ای در رژیم غذایی افراد مبتلا به تالاسمی برخوردار هستند: جلوگیری از جذب آهن، پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان، موثر در رشد کودکان و… .

۲. غلات:

زینک در قسمت بیرونی بسیاری از غلات وجود دارد. بنابراین، انواع گندم‌ها، ذرت‌ها و برنج‌های تصفیه‌نشده در گروه منابع حاوی زینک قرار می‌گیرند، درحالی که غلات تصفیه‌شده حاوی مقدار خیلی کمی از زینک هستند. به همین دلیل، ‌افراد مبتلا به تالاسمی باید از نان سبوس‌دار، آرد سبوس‌دار و برنج قهوه‌ای به‌جای انواع تصفیه‌شده استفاده کنند.

البته این مواد غذایی حاوی ماده‌ای به‌نام اسید فیتیک هستند که مانع از جذب زینک موجود در مواد غذایی می‌شود. خوش‌بختانه، مواد غذایی حیوانی (مواردی که در بالا ذکر شد) می‌توانند از این مشکل جلوگیری کنند. به همین دلیل، متخصصان به افراد مبتلا به تالاسمی توصیه می‌کنند که از مقداری مرغ یا ماهی بدون پوست، همراه با شیر و غلات سبوس‌دار استفاده کنند.

نکته مهم:

روش آماده‌سازی و پخت‌وپز مواد غذایی، یکی از مسائلی است که می‌تواند بر میزان زینک تاثیر بگذارد. زینک مانند بسیاری از مواد مغذی دیگر می‌تواند در طول این فرآیند به درون آب پخت‌وپز نفوذ کند. بنابراین، استفاده از آب کمتر برای آب‌پز کردن مواد غذایی و ترجیحا بخارپز کردن آن‌ها، ترفند مناسبی برای حفظ زینک است.