استارلینک می‌تواند در ایران فعالیت کند؟

بحث فعالیت اینترنت ماهواره‌ای در جهان طی ماه‌های اخیر مورد توجه واقع شد و طی چند ماه گذشته با پیگیری‌های انجام‌شده توسط نهادهای مربوط، استارلینک برای فعالیت در کشور ملزم به رعایت قوانین سرزمینی ایران شد.

اینترنت ماهواره‌ای ایده اصلی میلیاردر علاقه‌مند به فضا یعنی ایلان ماسک و با هدف فراهم کردن پوشش گسترده اینترنت با پرتاپ هزاران ماهواره کوچک به مدار نزدیک زمین بود که در آن زمان گفته شده می‌تواند انقلابی در دسترسی به اینترنت پر سرعت در سراسر جهان ایجاد کند.

در دولت گذشته اعلام شده بود باید پذیرفت اینترنت ماهواره‌ای پدیده‌ای است که تمام کشورهای دنیا با آن مواجه می‌شوند. هدف اصلی منظومه‌های ماهواره‌ای این است که بستر استفاده از اینترنت اشیاء را در سراسر دنیا فراهم کند چون بسیاری از مناطق دور افتاده یا مزارع در دنیا نه از طریق شبکه موبایل نه از طریق شبکه ثابت قابلیت پوشش دهی ندارند و اینترنت ماهواره ای برای کمک به چنین مشکلاتی راه‌اندازی شده است.

در ایران هم چند سالی است که به این فناوری نوظهور توجه شده است اما موضوع همزمان با ایجاد محدودیت برای برخی از پلتفرم‌های خارجی در کشور و وعده فعال‌سازی و دسترسی کاربران به اینترنت، مورد توجه قرار گرفت.

از ابتدای مطرح شدن این موضوع در کشور مسئولان اعلام کردند از فعالیت اپراتورهای که اینترنت ماهواره‌ای در کشور استقبال می‌کنند اما درصورتی که قوانین کشور را بپذیرند. طبق قواعد بین المللی هر اپراتور اینترنت ماهواره‌ای که بخواهد در قلمروی یک کشور سرویس ارائه کند باید قواعد سرزمینی آن کشور را رعایت کند و آنگونه که مسئولان گفته‌اند این قواعد به همه این اپراتورها از جمله استارلینک ابلاغ شده و اگر این قواعد را بپذیرند، از فعالیت آنها استقبال می‌کنند چون ۳۰۰۰ روستا وجود دارد که هنوز به اینترنت متصل نیستند که با این اقدام می‌توان آن‌ها را به اینترنت متصل کرد.

اما نکته قابل توجه درباره این فناوری این است که اینترنت ماهواره‌ای نمی‌تواند سرعت و کیفیت ارتباط مبتنی بر فیبر نوری را فراهم کند، برای همین همه کشورهای پیشرفته با شتاب در حال اتصال ساختمان‌هایشان با فیبر نوری هستند.

با همه این تفاسیر مرکز ملی فضای مجازی در سال‌های گذشته، رویکرد خود را درباره منظومه‌های ماهواره‌ای اینگونه مطرح کرد که اپراتورهای ماهواره‌ای ملزم به فعالیت طبق معاهدات بین‌المللی در حوزه فضایی و اصول و مقررات سازمان ملل و اتحادیه‌های تخصصی مربوطه هستند و باید قوانین و مقررات ملی کشورها را برای حفظ استقلال و حاکمیت دولت‌ها در حوزه ارتباطات و صیانت از گذرگاه‌های رسمی تبادل اطلاعات را به منظور جلوگیری از هرج و مرج و مقابله با جرایم سایبری رعایت کنند.

در نهایت پس از اما و اگرهایی که طی چند ماه گذشته درباره فعالیت اینترنت ماهواره‌ای در کشور مطرح بود، با پیگیری‌های حقوقی بین المللی وزارت ارتباطات اعلام شد که «استارلینک» ملزم به رعایت قوانین سرزمینی جمهوری اسلامی ایران شده است. گفتنی است اخیرا شرکت اسپیس ایکس اعلام کرده است ۲۲ ماهواره اینترنتی خود را روز ۳۱ اوت به مدار زمین پرتاپ کرده و موشک را در اقیانوس اطلس فرود آورد.