از دلایل سکسه تا نحوه‌ی فکر نوزادان؛ ۱۲ پرسش و پاسخ مهم درباره‌ی نوزاد

نوزادان موجودات شگفت‌انگیز و مرموزی هستند و شما اگر به‌تازگی صاحب فرزندی شده‌ باشید، احتمالا درباره او سؤالات بسیاری دارید. ممکن است درباره آنچه فرزندتان انجام می‌دهد، به آن فکر می‌کند و احساساتی که درون خود دارد، سؤالات بسیاری داشته باشید. احتمالا همیشه با خود می‌گویید که کاش فرزندم می‌توانست با من حرف بزند تا به پاسخ همه سؤالاتم برسم. در این صورت، نیازی به نگرانی نیست.

هیچ‌کس از قبل همه چیز را درباره نوزاد خود نمی‌داند. شما فرزندپروری را به مرور زمان و همراه با فرزندتان خواهید آموخت. بسیار طبیعی است که والدین درباره آنچه در ذهن فرزندشان می‌گذرد، خواب‌های او، صداهای عجیب و غریبی که از خود درمی‌آورد یا مراحل رشد سریع او سؤالاتی داشته باشند. در ادامه به ۱۲ سؤال از سؤالات جالبی که ممکن است درباره فرزند دلبندتان داشته باشید، پاسخ می‌دهیم.

۱. نوزادان درباره چه چیزهایی فکر می‌کنند؟

صدها سال پیش، روان‌شناسان معتقد بودند که مغز نوزادان موردی عجیب و گیج‌کننده است اما کارشناسان امروزی کمی خوش‌بین‌تر هستند. در حال حاضر، کارشناسان معتقدند که نوزادان همیشه در حال فکر کردن هستند و تلاش می‌کنند تا دنیای اطراف خود که با فضای رحم مادر تفاوت دارد را درک و کشف کنند.

سوزان هسپوس، متخصص روان‌شناس در دانشگاه نورث وسترن آمریکا، می‌گوید: «نوزادان آزمایشگران کوچکی هستند. آن‌ها اطلاعاتی درباره محیط اطراف خود جمع‌آوری می‌کنند و در الگوبرداری از محیط اطراف خود فوق‌العاده هستند.» پژوهشگرانی مانند دکتر هسپوس فرایندهای تفکر نوزادان را بر اساس مدت زمانی که به رویدادهای اطراف خود نگاه می‌کنند، می‌سنجند.

این پژوهشگران دریافته‌اند که اگر شما در اطراف نوزاد کاری غیرعادی یا غیرمنتظره انجام دهید، توجه او را برای مدتی طولانی به خود جلب خواهید کرد. به طور مثال، اگر جعبه‌ای را از یک رشته نخ آویزان کنید تا به طرزی جادویی بالای سر او شناور بماند، نظر نوزاد به‌شدت به آن جلب خواهد شد. در مقابل، اگر همین جعبه را درون قفسه‌ مخصوصش قرار بدهید، احتمالا نوزاد برای چند لحظه به آن نگاه می‌کند و بعد مشغول کار دیگری خواهد شد. به عقیده دکتر هسپوس، کودکان درباره سؤالات فلسفی حیرت‌آور فکر نمی‌کنند اما به چگونگی تعامل اشیاء یا یکدیگر بسیار فکر می‌کنند.

۲. آیا نوزدان پرستاران را از هم تشخیص می‌دهند؟

پل سی‌کوئین، دکترای روان‌شناسی در دانشگاه دلاور نیوآرک آمریکا در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «نوزادان ۳ماهه می‌توانند میان تصویر چهره مرد و زن بالغ تمایز قائل شوند.» مطالعات این دانشمند آمریکایی نشان می‌دهند که نوزادان ترجیح می‌دهند که به جای فردی کم‌ سن‌وسال، یک بزرگ‌سال از آن‌ها مراقبت کند. آنچه در تحقیقات این روان‌شناس جالب به نظر می‌رسد این است که نوزادان ترجیح می‌دهند زنان از آن‌ها مراقبت کنند تا مردان. علت هم این است که به تجربه آموخته‌اند زنان پرستاران بهتری هستند.

۳. چرا ناخن دست نوزاد این‌قدر سریع رشد می‌کند؟

واقعیت این است که تمام اعضا و جوارح بدن نوزادان به سرعت در حال رشد هستند. در ۵ ماهگی، وزن بیشتر نوزادان دو برابر وزن آن‌ها در هنگام تولد می‌شود. بدن آن‌ها با سرعت بسیاری در حال رشد است اما شما فقط رشد ناخن‌های آن‌ها را می‌بینید. مارگارت هاستتر، رئیس بخش اطفال دانشکده پزشکی ییل می‌گوید: «شما نمی‌توانید رشد اندام‌ها یا مغز نوزاد را ببینید اما کوتاه کردن ناخن دست‌های کوچک او به شما اطمینان می‌دهد که رشد خوب و سالمی دارد.

۴. آیا نوزاد من نام خود را می‌داند؟

زمانی که فرزندتان به ۵ یا ۶ ماهگی رسید، باید به شنیدن نام خود واکنش نشان دهد. تا آن زمان، ممکن است این‌طور به نظر برسد که با شنیدن نامش خوشحال می‌شود اما احتمالا نام خود را تشخیص نمی‌دهد.

در واقع، او به این دلیل از صدا زدن نامش خوشحال می‌شود که صدای صحبت کردن شما را می‌شنود. نوزاد در ۲ تا ۳ ماهگی به چهره و صدای شما واکنش نشان می‌دهد نه به کلماتی که می‌گویید. در ماه‌های پس از آن، او به سمت صدای شما خواهد رفت. در اواسط ۶ ماهگی نیز قادر خواهد بود هجاهای نام خود را تشخیص دهد اما معنای آن را نمی‌فهمد.

۵. نوزادان چه خواب‌هایی می‌بینند؟

ممکن است هیچ‌وقت به پاسخ این سؤال نرسیم. پژوهشگران خواب و رؤیا برای اینکه بدانند افراد چه زمانی چه خوابی می‌بینند، مجبورند که از آن‌ها سؤالاتی بپرسند اما نوزادان نمی‌توانند حرف بزنند.

بااین‌حال، می‌دانیم که خواب دیدن بزرگ‌سالان با حرکات سریع چشم (REM) اتفاق میفتد و نوزادان تنها نیمی از زمان خواب خود را به REM می‌گذرانند. این مدت زمان در مقایسه با مدت زمان REM بزرگ‌سالان حدود دو برابر بیشتر است. بنابراین، نتیجه منطقی از این واقعیات این خواهد بود که نوزادان واقعا خواب می‌بینند و این خواب دیدن به رشد مغز آن‌ها کمک می‌کند چون آن‌ها مدت زمان زیادی را در این مرحله از خواب می‌گذرانند.

با وجود این، تصور منظره دنیای رؤیایی فرزندتان کار ساده‌ای نیست. او زبان یا درک روشنی از افراد و چیزهای اطراف خود ندارد. بنابراین، نمی‌توان به‌سادگی تصور کرد که در عالم خواب او دقیقا چه اتفاقی میفتد. بااین‌حال، احتمال اینکه فرزندتان کابوس ببیند بسیار اندک است چون او هنوز معنای ترس را درک نمی‌کند. کارشناسان معتقدند که خواب‌های بد و کابوس‌ها در ۲ تا ۳ سالگی شروع می‌شوند. در این سنین مفهوم ترس را بهتر درک می‌کنیم و تخیلمان به اندازه‌ای فعال شده که می‌توانیم موجودات ترسناکی مانند هیولاها را در ذهن تصور کنیم.

۶. چرا نوزاد من اغلب سکسکه می‌کند؟

سکسکه زمانی اتفاق میفتد که دیافراگم یا همان عضله تنفسی در پایین قفسه سینه تحریک شده و دچار اسپاسم می‌شود. از آنجایی که شکم و تنه نوزاد کوچک است، پر شدن شکم از هوا و فشار آن به دیافراگم مدت زمان زیادی طول نخواهد کشید. پزشکان معتقدند که سکسکه گاه و بی‌گاه نوزادان نشانه خوبی از این است که آن‌ها تغذیه خوبی دارند.

۷. نوزادان به چه چیزهایی می‌خندند؟

احتمالا با مشاهده نوزادی که لبخند می‌زند، از خود می‌پرسید که او به چه چیزی می‌خندد؟ چه چیز بامزه‌ای باعث شده تا نوزادی که تازه متولد شده لبخند بزند؟ روان‌شناسان رشد بر پاسخ به این سؤال که آیا نوزادان مفهوم طنز را درک می‌کنند یا نه، اختلاف نظر دارند.

برخی از آن‌ها معتقدند که نوزادان با توانایی احساس کردن و ابراز احساسات اولیه‌ای مانند شادی به دنیا می‌آیند. در مقابل، عده‌ای معتقدند که نوزادان احساسات مختلف را از طریق ارتباط با انسان‌های دیگر یاد می‌گیرند، شناسایی می‌کنند و از طریق آن‌ها با اطرافیان خود ارتباط برقرار می‌کنند. بااین‌حال، همه دانشمندان بر یک موضوع اتفاق نظر دارند.

نوزاد تازه متولد شده شوخی‌های بامزه شما را درک نمی‌کند. در واقع، احتمالا نمی‌داند که چیزی که به او گفته‌اید یا کاری که انجام داده‌اید بامزه است. با وجود این، لبخند یا خنده‌های او ارزشمند هستند. این لبخندها نشان می‌دهند که او از وجود خود لذت می‌برد. اولین خنده کودک که معمولا پیش از ۴ ماهگی اتفاق میفتد نیز نشانه اجتماعی شدن اوست. این موضوع نشان می‌دهد که او مفهوم صداهای شاد شما و عباراتی که موقع خوشحالی بیان می‌کنید را درک می کند.

۸. آیا نوزاد عرق می‌کند؟

نوزادان با غدد عرق به دنیا می‌آیند و مانند بزرگ‌سالان وقتی هوا گرم می‌شود عرق می‌کنند تا دمای بدنشان پایین بیاید. بااین‌حال، تعریق نوزاد برخلاف تعریق بزرگ‌سالان بدبو نیست.

دی آنا گلیزر، معاوت بخش پوست دانشگاه سنت لوئیس آمریکا درباره این موضوع می‌گوید: «غده عرق آپوکرین که علت بوی بد بدن است و در زیر بغل، نوک سینه و کشاله ران قرار دارد، تا سنین بلوغ انسان فعال نمی‌شود.» بنابراین، هرچند نوزادان مانند بزرگ‌سالان عرق می‌کنند، عرق آن‌ها بوی بدی ندارد. به همین علت، معمولا این‌طور تصور می‌شود که نوزادان اصلا عرق نمی‌کنند.

۹. چرا نوزاد بدون باز کردن دهانش صداهای بامزه تولید می‌کند؟

نگران نباشید، قرار نیست نوزاد شما در آینده گوینده عروسک شود. نوزادان به طور خودکار صدای خود را آزمایش می‌کنند. در بزرگ‌سالان تارهای صوتی و لب‌ها در کنار یکدیگر کار می‌کنند تا کلمات ادا شوند اما نوزاد از این قاعده مستثنی است. نوزادان هنوز مهارت‌های حرکتی لازم برای هماهنگ کردن صدا با حرکت لب را یاد نگرفته‌اند.

در واقع، از نظر کارشناسان، تا پیش از ۶ ماهگی، یک نوزاد آمریکایی یا چینی همان صداهایی را تولید می‌کند که نوزاد ایرانی یا فرانسوی از خود تولید می‌کنند. بعد از ۶ ماهگی تقلید شروع می‌شود و نوزادان با ملیت‌های مختلف حرکت دهان و لب‌ها برای اداهای کلمات و واژگان خاص را شروع می‌کنند.

۱۰. آیا فرزندم بلافاصله پس از تولد مرا دوست دارد؟

ای کاش می توانستیم بگوییم که عشق شدید و ارزشمندی که نسبت به فرزندتان دارید، از همان ابتدا دوطرفه است اما این‌طور نیست. در عوض، او در هفته‌های اولیه زندگی شما را به عنوان بخش الحاقی و زیرمجموعه خود می‌بیند.

در واقع، نوزاد تازه متولد شده شما درک عاطفی، تجربه زندگی یا خودآگاهی شما را ندارد. بنابراین، بنا بر شرایطی که دارید، عشق برای هر یک از شما معنای متفاوتی خواهد داشت. در هفته‌ها و ماه‌های ابتدایی زندگی نوزاد نمی‌توانید عشق و محبت خود را در قالب کلمات به او ابراز کنید. در عوض، می‌توانید با کارهایی مثل بغل کردن یا غذا دادن به او مهر بورزید.

نشانه‌های ابراز محبت نوزاد از این نیز محدودتر است. او هنگام برقراری ارتباط با والدین نمی‌تواند احساسات خود را در قالب کلمات یا حتی رفتار بیان کند. بااین‌حال، دانشمندان به شما اطمینان می‌دهند که مرکز جهان نوزاد هستید. در حقیقت، دانشمندان معتقدند که نوزادان از همان اوایل زندگی، هنگام صحبت کردن پرستاران و سرپرستان خود سرشان را برمی‌گردانند.

آن‌ها این کار را حتی زمانی که چندین صدا در اطرافشان وجود دارد نیز انجام می‌دهند. نوزادان علاوه بر تشخیص صدای والدین خود می‌توانند بوی آن‌ها و روش‌های آرام کردن که والدین به کار می‌برند را تشخیص بدهند. بنابراین، اگر بخواهیم به ماجرا این‌طور نگاه کنیم، باید بگوییم که بله، نوزاد شما را دوست دارد و وابستگی او به شما با مرور زمان بیشتر خواهد شد.

۱۱. نوزاد چگونه چیزهای جدید یاد می‌گیرد؟

نوزادان برای یادگیری و شناخت جهان اطراف خود از دیدن، شنیدن، لمس کردن و حتی گاهی چشیدن استفاده می‌کنند. آن‌ها از روبه‌رو شدن با چیزهای جدید و مواجهه مکرر با آنچه قبلا اتفاق افتاده، درباره جهان آگاهی می‌یابند.

وقتی همه چیز بارها و بارها به یک شکل اتفاق میفتد، نوزاد پیش‌بینی و انتظار برای اتفاق بعدی را شروع می‌کند. این انتظارات پایه و اساس روابط اولیه نوزادان و والدین آن‌ها را تشکیل می‌دهند و این رابطه همان چیزی است که به نوزادان کمک می‌کند تا چیزهای جدید یاد بگیرند و پیشرفت کنند.

باید میان اتفاقات جدیدی که نوزاد با آن‌ها روبه‌رو می‌شود و اتفاقات روزمره نوعی تعادل برقرار شود. اگر همه چیز به یک شکل اتفاق بیفتد او چیز جدیدی یاد نمی‌گیرد. از سوی دیگر، اگر اتفاقات پیرامون نوزاد همیشه متفاوت باشند، او نمی‌داند که باید در انتظار چه اتفاقی باشد. عدم پیش‌بینی و تداوم اتفاقات نیز می‌توانند یادگیری را برای او دشوار کنند.

۱۲. مهم‌ترین کاری که می‌توانم برای نوزادم انجام بدهم چیست؟

طبیعی است که هر مادر و پدری به این موضوع فکر کند که بهترین کار برای نوزاد چیست؟ چگونه می‌توانیم برای او مفید باشیم؟ پاسخ به این سؤالات ساده‌تر از چیزی است که فکر می‌کنید. شما باید همیشه در اطراف نوزاد باشید.

وظایف ساده و روزمره والدین مانند از جا بلند کردن نوزاد هنگام بیدار شدن، تعویض پوشک، بازی با او، غذا دادن به او و آرام کردن او را صدها بار در سال اول زندگی نوزاد انجام می‌دهید. بااین‌حال، احتمالا نمی‌دانید که انجام دادن همین کارهای ساده به او چیزهای مختلفی می‌آموزد. نوزاد با مشاهده این فعالیت‌ها یاد می‌گیرد که از والدین خود چه انتظاراتی داشته باشد.

همین فعالیت‌های ساده روزمره به او یاد می‌دهند که چگونه با دیگران رابطه‌ای قوی و محکم برقرار کند و چگونه با دیگران و جهان پیرامون خود تعامل داشته باشد. این فعل و انفعالات همگی پایه و اساس رشد مغز نوزاد شما هستند.

دلیل اهمیت تعامل با نوزاد نیز همین است. هر تعامل باعث ایجاد ارتباطات در مغز نوزاد می‌شود و هر چه تجربه او بیشتر شود، ارتباطات مغزش قوی‌تر می‌شوند. مراقبت ساده روزانه از نوزاد معماری مغز او را شکل می‌دهند و او را برای مراحل بعدی زندگی آماده می‌کنند.

نوزادان اصول خودتنظیمی، نحوه آرام شدن در هنگام ناراحتی و چگونگی تعامل و واکنش به دنیای اطراف خود را از روابطی یاد می‌گیرند که با والدین و پرستاران خود دارند. بنابراین، دفعه بعدی که می‌خواهید فرزندتان را از جا بلند کنید یا به او شیر بدهید، دقت کنید چون چارچوب مغز او دقیقا از همان جا شکل می‌گیرد.