ابعاد بزرگترین سیاره‌های منظومه شمسی اعلام شد

در جهانی به این بزرگی کره زمین سیاره کوچکی است. در منظومه شمسی غول‌هایی چون مشتری و زحل بسیار بزرگتر از زمین هستند اما فراتر از منظومه شمسی در کیهان نامتناهی چطور؟ بزرگترین سیاره‌های کدامند؟

در فاصله ۴۶۰ سال نوری از زمین سیاره‌ای غول‌پیکر به نام «ROXs 42Bb» قرار گرفته است که ۹ برابر مشتری جرم دارد و قطرش ۲.۵ برابر بزرگترین سیاره منظومه شمسی است.

تاین کوری اخترفیزیکدان دانشگاه تگزاس دانشمندی است که این سیاره را با تحلیل داده‌های تلسکوپ کک پیدا کرد. کوری به درستی اشاره می‌کند که احتمالا این سیاره غول‌پیکر بزرگترین سیاره جهان نیست و سیارات فرامنظومه در این اندازه و حتی بزرگتر از آن وجود دارند.

به گفته کوری سیارات فرامنظومه بزرگ‌تر از این وجود دارند اما نمی‌توان با قاطعیت‌ رکورد را به آن‌ها داد چرا که هنوز در مرحله شکل‌گیری هستند. دو نمونه از این سیارات که دور ستاره «PDS 70» در فاصله ۳۷۰ سال نوری زمین می‌گردند قطری بین ۲ تا ۴ برابر مشتری دارند.

یکی دیگر از نامزدهای این عنوان سیاره‌ای است با نام «HAT-P-67 b» که آن‌ هم قطری ۲ برابر مشتری دارد و از این منظر شبیه به سیاره «ROXs 42Bb»‌ است.
چرا با قطعیت نمی‌توان گفت کدامیک از این سیارات بزرگ است؟

اندازه گیری قطر و جرم سیاره‌ای در فواصل نجومی کار بسیار دشواری است و دانشمندان شیوه‌های متفاوتی برای این کار دارند. برای نمونه در مورد «ROXs 42Bb» از تصویری مستقیمی که توسط تلسکوپ کک گرفته شده بود برای اندازه‌گیری استفاده شد. در مورد سیاره‌ای که دور ستاره «PDS 70» می‌چرخد هیچ تصویر مستقیمی در دست دانشمندان نیست. برای همین دانشمندان اندازه آن را با استفاده از معیارهایی چون درخشش و الگوهای بازتاب نور اندازه سیاره نزدیک به ستاره را تخمین می‌زنند که همیشه ۱۰۰ درصد دقیق و درست نیست.

عدم اطمینان دیگر از معیار تعریف سیارات نشات می‌گیرد. در حالی که می‌دانیم ستاره‌ها بسیار بزرگ و سیارات کوچک هستند،‌ میانه‌ای هم وجود دارد. اجرام آسمانی که «کوتوله»‌ نامیده شده‌اند. کوتوله‌ها آنقدر بزرگ نیستند که ستاره باشند در عین حال بسیار بزرگ‌تر از سیاره‌های شناخته شده هستند.

هسته کوتوله‌های قهوه‌ای به اندازه کافی داغ نیست که باعث همجوشی هسته‌ای هیدروژن معمولی شود اما می‌تواند واکنش همجوشی هسته‌ای یک شکل خاص از هیدروژن به نام دوتریوم به سرانجام برساند.

دانشمندان بر این اصل که کوتوله‌ها سیاره نیستند توافق دارند اما راه‌حلی قطعی برای تشخیص دقیق آن‌ها از سیارات ندارند.

کوری می‌گوید: «برخی دانشمندان اجرام آسمانی که ۱۳ برابر یا بیشتر از مشتری جرم دارند، کوتوله قهوه‌ای و هر چیز با جرمی کمتر از این را سیاره در نظر می‌گیرند.»

در این میان پژوهش‌های جدید نشان داده است که کیهان چندان با این معیارها موافق نیست. کوری و همکارانش نشان داده‌اند که ممکن است سیاراتی با حتی ۲۵ برابر یا بیشتر از جرم مشتری وجود داشته باشند.