آیا قهوه برای کبد و کلیه مضر است؟

محبوبیت روزافزون قهوه در سراسر جهان، آن را به یکی از موضوعات مهم تحقیقات علمی تبدیل کرده است. در حقیقت، بحث در مورد خوب یا بد بودن قهوه از هزار سال پیش که این نوشیدنی احتمالا در اتیوپی کشف شد، تا به امروز ادامه داشته است و در این مدت محققان زیادی تأثیر آن را در پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف، از مشکلات قلبی گرفته تا سرطان، بررسی کرده‌اند.

کبد و کلیه دو عضو اصلی در بدن انسان هستند که برای بقا حیاتی محسوب می‌شوند و بدون آن‌ها نمی‌توان زندگی کرد. هر دوی این اندام‌ها به بدن در دفع مواد زائد و سموم کمک می‌کنند. در مقاله‌ی امروز دیجی‌کالا مگ تصمیم داریم به بررسی تأثیر قهوه روی آن‌ها بپردازیم. با ما همراه باشید.

آیا تحقیقات از مفید بودن قهوه برای کبد حمایت می‌کنند؟

کبد یکی از اندام‌های مهم بدن است که درست زیر قفسه‌ی سینه در سمت راست شکم قرار دارد. این اندام حیاتی به هضم غذا و پاکسازی بدن از مواد سمی کمک می‌کند. بیماری‌های کبدی می‌توانند ارثی (ژنتیکی) باشند یا در اثر عوامل محیطی مثل چاقی، مصرف الکل یا ویروس‌ها رخ دهند.

قهوه و کبد چرب

بر اساس تحقیقات، قهوه برای سلامت کبد مفید است و به‌خصوص می‌تواند از ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی پیشگیری کند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که مقدار زیادی چربی در سلول‌های کبد تجمع پیدا می‌کند. کبد چرب غیرالکلی بیشتر در افرادی مشاهده می‌شود که اضافه وزن دارند یا به دیابت و کلسترول بالا مبتلا هستند. با گذشت زمان، درمان نکردن این بیماری می‌تواند به سیروز کبدی و سرطان کبد یا نارسایی کبد منجر شود.

در تحقیقات مشخص شده است افرادی که زیاد قهو‌ه می‌نوشند کمتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی قرار دارند. همچنین به نظر می‌رسد که قهوه‌ می‌تواند از افراد مبتلا به سایر مشکلات کبدی محافظت کند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد قهوه برای افراد مبتلا به هپاتیت C (ویروسی که کبد را آلوده می‌کند و می‌تواند باعث سیروز و سرطان کبد شود)، مفید است.

نوشیدن منظم قهوه احتمال ابتلا به سیروز کبدی را در افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی کاهش می‌دهد. به‌علاوه، خطر مرگ ناشی از این بیماری در افرادی که در حال حاضر به سیروز مبتلا هستند و قهوه می‌نوشند، کمتر از بیمارانی است که قهوه مصرف نمی‌کنند.

تأثیر قهوه‌ی بدون کافئین روی کبد

بسیاری از اثرات مفید قهوه روی کبد از کافئین موجود در آن ناشی می‌شود. بنابراین، شما باید هر روز از قهوه معمولی یا کافئین‌دار استفاده کنید تا از مزایای آن بهره‌مند شوید. البته قهوه به غیر از کافئین مواد مفید دیگری هم دارد که می‌توانند برای سلامتی مفید باشند. قهوه حاوی آنتی اکسیدان‌هایی است که نقش مهمی در کاهش التهاب کبد ایفا می‌کنند.

تحقیقات در مورد تأثیر قهوه روی کلیه‌ها چه می‌گویند؟

مطالعات مختلف نشان داده‌اند که قهوه‌ از عملکرد کلیه‌ها محافظت می‌کند. در یک مطالعه‌ی کره‌ای روی بیش از ۲۶۰۰ زن، مصرف قهوه با کاهش خطر بیماری کلیوی همراه بود. این تأثیر مثبت روی زنان مبتلا به دیابت هم مشاهده شد. اما در مطالعه‌ی دیگری که روی گروهی از مردان انجام شد، هیچ ارتباطی بین نوشیدن قهوه و خطر بیماری کلیوی وجود نداشت. بر اساس یافته‌های این دو مطالعه می‌توان این گونه نتیجه گرفت که قهوه برای کلیه‌های مردان بی‌خطر و احتمالا برای کلیه‌های زنان مفید است.

دقیقا مشخص نیست که چرا قهوه می‌تواند برای کلیه‌ها مفید باشد و از سلامت آن‌ها محافظت کند، اما حدس و گمان‌ها از نقش آنتی اکسیدان‌های موجود در قهوه تا اثر ضد‌دیابتی آن را شامل می‌شود.

قهوه و بیماری ژنتیکی کلیه

در گذشته، بعضی از مطالعات نشان داده بودند که کافئین می‌تواند خطر رشد کیست‌های کلیه را در افراد مبتلا به بیماری کلیه‌ی پلی کیستیک اتوزومال غالب (PKD) افزایش دهد. اما در تحقیقات بعدی، مصرف قهوه‌ به‌عنوان یک عامل خطر برای پیشرفت PKD معرفی نشد. PKD یک بیماری ارثی است که باعث ایجاد کیسه‌های کوچک پر از مایع در داخل کلیه‌ها می‌شود و اگر یکی از والدین به آن مبتلا باشد، ۵۰ درصد احتمال دارد که این بیماری را به فرزندش منتقل کند.

قهوه و سنگ کلیه

سنگ‌های کلیوی رسوبات سختی هستند که از مواد معدنی و نمک تشکیل‌ شده‌اند و در داخل کلیه‌ها تجمع پیدا می‌کنند. رژیم غذایی، چاقی، بعضی از بیماری‌ها و تعدادی از داروها و مکمل‌ها در ابتلا به این بیماری نقش دارند. انواع مختلف سنگ کلیه وجود دارد که سنگ‌های اگزالاتی یکی از رایج‌ترین آن‌ها محسوب می‌شوند. اگزالات ماده‌ای است که هر روز توسط کبد ساخته می‌شود یا از طریق رژیم غذایی وارد بدن می‌‌گردد.

بعضی از میوه‌ها و سبزیجات، مغزهای خوراکی و شکلات دارای اگزالات بالایی هستند. قهوه و چای سیاه هم از منابع اصلی اگزالات در رژیم غذایی به شمار می‌روند. بنابراین، بیماران مبتلا به سنگ کلیه، به‌ویژه آن‌هایی که دارای سنگ اگزالات کلسیم هستند، باید قهوه‌ را به‌عنوان یک عامل خطر احتمالی در نظر بگیرند و در مصرف آن حد اعتدال را رعایت کنند.

قهوه و خطر ابتلا به سرطان کلیه

علت دقیق سرطان کلیه مشخص نیست، اما افزایش سن، چاقی، سیگار کشیدن و فشار خون بالا احتمال ابتلا به آن را افزایش می‌دهد. نتایج مطالعات در مورد ارتباط قهوه‌ و سرطان کلیه ضد و نقیض است، با این حال به‌طور کلی به نظر می‌رسد که این نوشیدنی پرطرفدار می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهد. ذکر این نکته ضروری است که این ارتباط فقط در مورد قهوه‌ی کافئین‌دار صدق می‌کند و مصرف قهوه‌ی بدون کافئین خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان کلیه را افزایش می‌دهد. محققان معتقدند که برای درک بهتر این ارتباط باید مطالعات بیشتری انجام شود.

قهوه، فشار خون بالا و بیماری کلیوی

بعد از دیابت، فشار خون بالا مهم‌ترین علت بیماری کلیوی است. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد نوشیدن قهوه‌ی کافئین‌دار می‌تواند در کوتاه‌مدت باعث افزایش فشار خون شود و این اثر در سالمندان، افرادی که سابقه‌ی پرفشاری خون دارند و کسانی که به‌طور منظم قهوه نمی‌نوشند، بیشتر دیده می‌شود.

با توجه به ارتباط بین مصرف قهوه و افزایش فشار خون، بعضی از افراد این نگرانی را مطرح می‌کنند که ممکن است نوشیدن قهوه به کلیه‌ها آسیب بزند. اما تحقیقات بیانگر چیز دیگری است. در حال حاضر، شواهد نشان می‌دهد که اگر مصرف قهوه از سه تا چهار فنجان در روز تجاوز نکند، خطر ابتلا به بیماری کلیوی در افراد جوان سالم افزایش نمی‌یابد.

تأثیر قهوه‌ی‌ بدون کافئین روی فشار خون

برخلاف تصور عموم مردم، مشخص شده است که قهوه مستقل از میزان کافئینی که دارد می‌تواند فعالیت سیستم عصبی و همچنین فشار خون را افزایش دهد. به عبارت دیگر، حتی با مصرف قهوه‌ی بدون کافئین هم فشار خون افزایش پیدا می‌کند. بنابراین، به نظر می‎رسد که چیزی غیر از کافئین در قهوه وجود دارد که می‌تواند روی فشار خون تأثیر بگذارد.

در طول روز چند فنجان قهوه بنوشیم؟

به گفته‌ی بعضی از محققان، باید هر روز حداقل سه فنجان قهوه بنوشید تا از بروز مشکلات کبدی پیشگیری شود. همچنین اگر در حال حاضر به هپاتیت یا بیماری کبد چرب مبتلا هستید، باید میزان مصرف خود را به چهار تا ۶ فنجان قهوه در روز برسانید. اما این میزان قهوه توسط بسیاری از افراد قابل تحمل نیست و ممکن است باعث سردرد، اختلال خواب، اضطراب و عصبانیت شود.

بزرگسالان سالم می‌توانند هر روز ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین دریافت کنند که تقریبا معادل چهار فنجان قهوه‌ است. اما اگر در دوران بارداری به‌سر می‌برید، باید میزان دریافت کافئین را به ۲۰۰ میلی‌گرم در روز (دو فنجان قهوه) محدود کنید. کودکان زیر ۱۲ سال نباید از غذاها و نوشیدنی‌های حاوی کافئین مثل قهو‌ه استفاده کنند. بعد از ۱۲ سالگی هم میزان دریافت کافئین نباید از ۱۰۰ میلی‌گرم در روز تجاوز کند.

ذکر این نکته ضروری است که اگر ضربان قلب‌تان نامنظم است یا به مشکلات قلبی مبتلا هستید، مصرف زیاد قهوه ممکن است خطرناک باشد. در صورت ابتلا به سرطان ریه هم احتمال دارد قهوه‌ برایتان مشکل‌ساز شود. بنابراین، توصیه می‌شود افرادی که به بیماری خاصی مبتلا هستند یا دارو مصرف می‌کنند، در مورد نوشیدن قهوه با پزشک خود مشورت کنند.

کلام پایانی

قهو‌ه از سلامت کلیه‌ها، به‌خصوص در زنان، محافظت می‌کند. اما افرادی که سنگ کلیه دارند و سنگ آن‌ها از نوع اگزالات کلسیم است باید از زیاده‌روی در مصرف آن بپرهیزند. قهو‌ه برای کبد هم مفید است و احتمال ابتلا به کبد چرب غیرالکلی را کاهش می‌دهد.

اگر می‌خواهید بیشترین بهره را از نوشیدن قهوه ببرید، از افزودن شکر یا خامه به آن بپرهیزید. این توصیه به‌ویژه برای افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی که غالبا از چاقی و دیابت رنج می‌برند، اهمیت زیادی دارد. اگر نمی‌توانید قهوه‌ی تلخ بنوشید، برای طعم‌دار کردن آن از شیرین‌کننده‌های مصنوعی (قندهای رژیمی)، شیر بدون چربی یا شیر گیاهی استفاده کنید.