آکنه‌ی ولگاریس، شایع‌ترین مشکل پوستی بین نوجوانان

آکنه‌ی ولگاریس (Vulgaris acne) یک بیماری شایع پوستی است. این اختلال زمانی رخ می‌دهد که فولیکول‌های مو با سلول‌های مرده، باکتری‌ها و روغن پوست (سبوم) مسدود می‌شوند و ضایعات التهابی یا غیرالتهابی ایجاد می‌کنند.

آکنه‌ی ولگاریس ارتباط نزدیکی با تغییرات هورمونی، سبک زندگی و عوامل ژنتیکی دارد. اگر می‌خواهید درباره‌ی علل دقیق این بیماری و راه‌های درمان آن اطلاعات بیشتری داشته باشید و از پوست خود در برابر آسیب‌های احتمالی محافظت کنید، ادامه‌ی مطلب را بخوانید.
آنچه در ادامه می‌خوانید:

آکنه‌ی ولگاریس چیست؟
انواع آکنه‌ی ولگاریس
علائم آکنه‌ی ولگاریس
علل ایجاد آکنه‌ی ولگاریس
عوارض آکنه‌ی ولگاریس
راه‌های تشخیص آکنه‌ی ولگاریس
درمان آکنه‌ی ولگاریس
روش‌های پیشگیری از آکنه‌ی ولگاریس

آکنه‌ی ولگاریس چیست؟

آکنه‌ی ولگاریس یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی در سراسر جهان است که بیشتر در دوران نوجوانی و جوانی ظاهر می‌شود، اما می‌تواند در بزرگسالی هم ادامه داشته باشد. این عارضه که به‌صورت جوش‌های سرسفید، سرسیاه و گاهی‌اوقات ضایعات التهابی و دردناک روی پوست دیده می‌شود، نه‌تنها روی ظاهر شما تاثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند پیامدهای روانی مانند کاهش اعتمادبه‌نفس به همراه داشته باشد.

انواع آکنه‌ی ولگاریس

انواع جوش صورت وجود دارد که اگرچه دلایل مشابهی دارند، اما از نظر ظاهر و شدت با هم متفاوت هستند. انواع مختلف آکنه شامل موارد زیر می‌شوند:

جوش‌ سرسفید: این ضایعات غیرالتهابی که به آن‌ها کومدون بسته هم می‌گویند، برجستگی‌های کوچکی هستند که سفید یا هم‌رنگ پوست به نظر می‌رسند. آن‌ها زمانی رخ می‌دهند که چربی و سلول‌های پوست منافذ را مسدود می‌کنند، اما در زیر پوست باقی می‌مانند.
جوش‌ سرسیاه: این ضایعات غیرالتهابی که کومدون باز نام دارند، به‌دلیل مسدود شدن منافذ پوست با چربی و سلول‌های مرده ایجاد می‌شوند. آن‌ها زمانی تشکیل می‌شوند که توده‌ای از سلول‌های مرده و چربی‌های پوست از طریق یک منفذ به سطح پوست می‌آیند. قرار گرفتن این توده در معرض اکسیژن باعث اکسیداسیون آن می‌شود و به همین دلیل رنگ آن به قهوه‌ای تیره یا سیاه تغییر می‌کند.
پوسچول: زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها در داخل منافذ مسدود‌شده باعث عفونت می‌شوند و چرک و التهاب ایجاد می‌کنند.
پاپول‌: این نوع آکنه زمانی به وجود می‌آید که انسداد باعث ایجاد برآمدگی ملتهب فاقد چرک می‌‌شود. پاپول‌ها اغلب می‌توانند به پوسچول تبدیل شوند.
آکنه‌ی ندولار: این آکنه‌ی شدید باعث ایجاد برجستگی‌های بزرگی (ندول) می‌شود که در لمس سخت، ملتهب و دردناک هستند. همچنین دارای یک کیسه‌ی پر از چرک است که به سطح پوست نزدیک نیست و به همین دلیل اغلب به‌سختی درمان می‌شود.
آکنه‌ی کیستیک: این اصطلاح در گذشته برای اشاره به یک نوع آکنه‌ی ندولار استفاده می‌شد که در آن ندول‌ها نه‌تنها بزرگ‌تر، بلکه نرم‌تر بودند. چون چرک با نزدیک شدن به سطح پوست باعث افزایش نرمی ندول می‌شد. امروزه اصطلاح آکنه‌ی ندولار شدید به‌جای آکنه‌ی کیستیک ترجیح داده می‌شود.

انواع آکنه‌ی ولگاریس

در صورت ابتلا به این مشکل احتمالا یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه می‌کنید:

جوش‌های سرسفید
جوش‌های سرسیاه
برجستگی‌های قرمز حساس به لمس به‌نام پاپول
برجستگی‌های حاوی چرک که پوسچول نام دارند
توده‌های دردناک در زیر پوست به‌نام ندول و ضایعات کیستیک

آکنه‌ی ولگاریس ممکن است محدود به صورت نباشد و سایر نواحی بدن از جمله پشت، شانه‌ها، گردن و قفسه‌ی سینه را هم تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری را می‌توان بسته به علائم آن به سه دسته‌ تقسیم کرد:

آکنه‌ی خفیف: کمتر از ۲۰ جوش سرسیاه یا سرسفید و کمتر از ۱۵ پاپول و پوسچول ملتهب دارید.
آکنه‌ی متوسط: ۲۰ تا ۱۰۰ جوش سرسیاه یا سرسفید و ۱۵ تا ۵۰ پاپول و پوسچول ملتهب دارید. همچنین ممکن است حداکثر پنج ندول آکنه روی پوست شما وجود داشته باشد.
آکنه‌ی شدید: بیش از ۱۰۰ جوش سرسیاه یا سرسفید، بیش از ۵۰ پاپول و پوسچول ملتهب و بیش از پنج ندول آکنه دارید. همچنین ممکن است اسکار یا جای زخم قابل‌توجهی روی پوست‌تان وجود داشته باشد.

علل ایجاد آکنه‌ی ولگاریس

آکنه‌ی ولگاریس با تغییرات هورمونی و سبک زندگی مرتبط است.

۱. هورمون‌ها

در دوران بلوغ، هورمون‌های جنسی مردانه به‌نام آندروژن‌ها افزایش می‌یابند و تغییراتی را در بدن نوجوانان ایجاد می‌کنند. یکی از این تغییرات، افزایش فعالیت غدد چربی (غدد سباسه) است که مقدار زیادی سبوم تولید می‌کنند. این چربی‌ها می‌توانند سلول‌های مرده را در سطح پوست به دام بیندازند و منافذ را مسدود کنند. هر چقدر میزان تولید سبوم بیشتر باشد، خطر بروز آکنه هم بالاتر خواهد بود.

در اوایل بزرگسالی معمولا سطح آندروژن‌ها کاهش می‌یابد و به همین دلیل آکنه کمتر می‌شود و در نهایت ممکن است به‌طور کامل از بین برود. با این حال، تقریبا در ۴۰ درصد زنان، آکنه به‌دلیل تغییرات هورمونی مرتبط با قاعدگی، بارداری، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و مصرف داروهای تیروئید یا ضدبارداری تا اوایل دهه‌ی ۴۰ زندگی ادامه پیدا می‌کند.

۲. رژیم غذایی

در مورد نقش رژیم غذایی در بروز آکنه بین محققان اختلاف‌نظر وجود دارد. با این حال، بعضی از آن‌ها معتقدند که غذاها می‌توانند روی خطر بروز آکنه تاثیر داشته باشند. به‌عنوان مثال، مصرف منظم غذا با شاخص گلیسمی (GI) بالا مانند نان سفید، سیب‌زمینی و برنج سفید می‌تواند خطر ابتلا به آکنه را افزایش ‌دهد. این غذاها سطح قند خون را بالا می‌برند و به التهاب و تولید بیشتر سبوم منجر می‌شوند.

۳. مراقبت از پوست

بعضی از محصولات مراقبت از پوست با مسدود کردن منافذ یا از بین بردن روغن‌هایی که مانع ورود باکتری‌ها به فولیکول‌ها می‌شوند، در ایجاد آکنه نقش دارند. این محصولات عبارتند از: تونرهای بر پایه‌ی الکل، لوازم آرایشی که بر پایه‌ی روغن هستند، کرم‌ها و مرطوب‌کننده‌های غلیظ و صابون‌ها یا شوینده‌های خشن.

تاثیر محصولات آرایشی و بهداشتی در بروز آکنه

۴. سابقه‌ی خانوادگی

داشتن یک خویشاوند درجه‌ی یک مبتلا به آکنه مانند پدر، مادر، خواهر یا برادر می‌تواند شما را در دوران بزرگسالی مستعد ابتلا به این عارضه کند.

بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که جهش‌های ژنتیکی خاصی که از والدین به فرزندان منتقل می‌شوند، با فعالیت بیش‌ازحد غدد سباسه مرتبط هستند. این موضوع به‌ویژه در مورد خانواده‌هایی صدق می‌کند که یک یا هر ۲ والد آکنه‌ی شدید و اسکار دارند.

۵. داروها

بسیاری از داروها می‌توانند روی هورمون‌های مرتبط با تولید سبوم تاثیر بگذارند. بعضی از داروها هم هنگامی که درمان متوقف می‌شود و تعادل هورمون‌ها به‌طور ناگهانی برهم می‌خورد، باعث آکنه می‌شوند. این داروها شامل موارد زیر هستند:

کورتیکواستروئیدهای خوراکی
داروهای ضدبارداری خوراکی
ضدبارداری‌های تزریقی (Depo-Provera)
وسایل پیشگیری از بارداری مانند IUD میرنا
تستوسترون
استروئیدهای آنابولیک
داروهای ضدصرع
داروهای ضدسل
لیتیوم
داروهای سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی مانند سیکلوسپورین

عوارض آکنه‌ی ولگاریس

آکنه‌ی شدید یا درمان‌نشده می‌تواند عوارض متعددی ایجاد کند که عبارتند از:

اسکار: آکنه ممکن است پس از بهبود ضایعات پوستی، اسکارهای دائمی به‌جا بگذارد. این مشکل به‌خصوص زمانی رخ می‌دهد که کیست یا ندول عمیق داشته باشید.
هایپرپیگمانتاسیون: آکنه باعث ایجاد لکه‌های تیره روی پوست می‌شود. هایپرپیگمانتاسیون معمولا موقتی است، اما ممکن است چند ماه یا چند سال طول بکشد تا کاملا محو شود.
عفونت: ترکاندن یا لمس ضایعات آکنه باعث باز شدن پوست و ورود باکتری‌ها به آن می‌شود که این موضوع خطر عفونت را افزایش می‌دهد.
مشکلات عاطفی: آکنه می‌تواند مشکلات عاطفی زیادی مانند اعتمادبه‌نفس پایین و اضطراب ایجاد کند. درمان این عارضه به بهبود ظاهر پوست و حفظ سلامت روان کمک می‌کند.

راه‌های تشخیص آکنه‌ی ولگاریس

آکنه در بیشتر موارد با معاینه‌ی بصری تشخیص داده می‌شود. علاوه بر این، پزشک ممکن است در مورد سابقه‌ی خانوادگی آکنه، چرخه‌ی قاعدگی و زمان بروز جوش‌ها و داروهایی که مصرف می‌کنید، سوال بپرسد.

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص آکنه وجود ندارد. اما گاهی‌اوقات ممکن است برای شناسایی بیماری‌های زمینه‌ای که باعث آکنه می‌شوند یا شبیه آکنه به نظر می‌رسند، به آزمایش نیاز داشته باشید.

تشخیص آکنه‌ی ولگاریس توسط پزشک
درمان آکنه‌ی ولگاریس

بهبود ضایعات پوستی فعلی و جلوگیری از ایجاد جوش‌ جدید یا اسکار، هدف اصلی درمان است. درمان آکنه‌ی ولگاریس به شدت آن بستگی دارد و شامل موارد زیر می‌شود:

۱. داروها و محصولات بدون نسخه

اولین راه‌حلی که باید در نظر گرفت، درمان آکنه در خانه با استفاده از محصولات بدون نسخه (OTC) است. این راهکار به احتمال زیاد فقط برای آکنه‌ی بسیار خفیف مناسب است. در ادامه به تعدادی از رایج‌ترین محصولات بدون نسخه اشاره می‌کنیم.
بنزوئیل پراکسید

بنزوئیل پراکسید یک محصول شناخته‌شده برای درمان آکنه است. این محصول مزایای زیادی دارد که عبارتند از:

به مقاومت باکتریایی منجر نمی‌شود.
استفاده از آن در کنار آنتی‌بیوتیک ممکن است خطر مقاومت باکتریایی را کاهش دهد.
در انواع محصولات از جمله ژل‌ها، شوینده‌ها و… با غلظت‌های مختلف یافت می‌شود.
مقرون‌به‌صرفه است و به‌راحتی در بسیاری از داروخانه‌ها عرضه می‌شود.
باعث از بین رفتن باکتری‌ها می‌شود و منافذ پوست را باز می‌کند.
برای درمان آکنه‌های التهابی گزینه‌ی خوبی است.

با این حال، بنزوئیل پراکسید معایبی هم دارد که باید از آن‌ها آگاه باشید. برای مثال:

برای جوش‌های سرسیاه و سرسفید انتخاب چندان خوبی محسوب نمی‌شود.
برای درمان آکنه‌ی ندولوکیستیک (جدی‌ترین نوع آکنه) موثر نیست. آکنه‌ی ندولوکیستیک به درمان تخصصی توسط متخصص پوست نیاز دارد.
می‌تواند باعث سفید شدن لباس‌ها‌ شود.

سایر محصولات OTC

رتینوئیدهای موضعی مانند آداپالن یا دیفرین از محصولات مهمی هستند که برای جلوگیری از انواع ضایعات آکنه استفاده می‌شوند. سالیسیلیک اسید هم ممکن است به درمان آکنه‌ی خفیف کمک کند.

۲. داروها و محصولات تجویزی

موارد شدیدتر آکنه به کمک پزشک نیاز دارند. محصولاتی که توسط متخصص پوست و مو تجویز می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

رتینوئیدهای موضعی قوی مثل رتین-آ و تازوراک قاتل جوش صورت هستند.
آزلائیک اسید می‌تواند رنگ پوست را پس از کاهش التهاب و رفع ضایعات بهبود بخشد.
آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی به درمان‌ آکنه‌های شدید و گسترده کمک می‌کنند.
ایزوترتینوئین خوراکی (آکوتان) برای کنترل ندول‌ها و کیست‌های شدید، اسکار آکنه و آکنه‌ای که به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهد، مناسب است. به گفته‌ی آکادمی درماتولوژی آمریکا، تقریبا ۸۵ درصد افرادی که یک دوره از این دارو استفاده می‌کنند، برای همیشه بهبود می‌یابند.
قرص‌های ضدبارداری ممکن است همراه با یک آنتی‌بیوتیک یا دارویی به‌نام اسپیرونولاکتون برای زنان مبتلا به آکنه تجویز شوند.
استروئیدهای خوراکی مانند پردنیزون را می توان هنگام شروع سایر درمان‌ها از جمله ایزوترتینوئین خوراکی یا در زمان شعله‌ور شدن بسیار شدید بیماری استفاده کرد.

بعد از درمان آکنه می‌توانید برای از بین بردن جای جوش اقدام کنید. متخصص پوست تنها فردی است که می‌تواند بهترین پماد برای جای جوش صورت یا سایر اقدامات درمانی موثر را به شما پیشنهاد ‌دهد.

ایزوترتینوئین خوراکی

۳. تغییر سبک زندگی

برای اینکه آکنه‌ی ولگاریس به‌سرعت درمان شود باید تغییرات زیر را در سبک زندگی خود اعمال کنید:

از خود در برابر نور آفتاب محافظت کنید. بسیاری از داروهای ضدآکنه حساسیت شما را به نور خورشید افزایش می‌دهند و ممکن است به آفتاب‌سوختگی منجر شوند.
ضایعات آکنه را دستکاری نکنید. این کار می‌تواند باعث اسکار شود.
ورزش کنید. ورزش یک راه عالی برای کنترل استرس و درمان آکنه است.
از مصرف غذاهایی که احتمال دارد آکنه را تشدید کنند، بپرهیزید. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد خوردن غذاهای چرب یا غذاها و نوشیدنی‌های شیرین ممکن است با آکنه مرتبط باشد.
از داروها به‌درستی استفاده کنید. از هر روش درمانی به‌مدت چهار تا ۶ هفته استفاده کنید و اگر موثر نبود، به‌سراغ روش دیگری بروید. محصولات موضعی را علاوه بر جوش‌های فعلی، روی تمام نواحی مستعد آکنه بمالید.
از محصولات آرایشی و بهداشتی که ممکن است پوست را تحریک کنند، استفاده نکنید. محصولاتی را انتخاب کنید که عبارت «غیرکومدوژنیک» یا «فاقد چربی» روی آن‌ها درج شده است. برای پیدا کردن بهترین گزینه از متخصص پوست یا داروساز کمک بگیرید.

روش‌های پیشگیری از آکنه‌ی ولگاریس

ممکن است نتوانید به‌طور کامل از آکنه جلوگیری کنید، اما رعایت نکات زیر به شما کمک می‌کند که احتمال ابتلا به این بیماری را به حداقل برسانید یا شدت آن را کاهش دهید:

صورت خود را ۲ بار در روز با یک پاک‌کننده‌ی ملایم بشویید. از شست‌وشوی بیش‌از‌حد پوست یا مالش شدید آن خودداری کنید. چون این کار ممکن است پوست شما را تحریک کند و باعث ایجاد آکنه شود.
از محصولات مراقبت از پوست غیرکومدوژنیک و فاقد چربی استفاده کنید. این محصولات جلوی مسدود شدن منافذ را می‌گیرند.
برای جلوگیری از انتشار باکتری و چربی، از دست زدن به صورت خود در طول روز خودداری کنید.
یک رژیم غذایی متنوع و متعادل با مقدار زیادی غلات کامل، میوه، سبزی و چربی سالم داشته باشید.
تکنیک‌های مختلف مانند ورزش، حرکات کششی، یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق و… را برای کنترل استرس امتحان کنید. استرس می‌تواند در بروز آکنه نقش داشته باشد.
اگر موهای چربی دارید، آن‌ها را به‌طور منظم با شامپو بشویید.
موهایتان را از صورت خود دور نگه دارید.

کلام پایانی

آکنه‌ی ولگاریس اغلب نوجوانان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما افراد در هر سنی می‌توانند آن را تجربه کنند. این عارضه تحت تاثیر تغییرات هورمونی، رژیم غذایی، داروها، مراقبت نادرست از پوست و ژنتیک قرار دارد.

آکنه معمولا با معاینه‌ی فیزیکی قابل تشخیص است و بسته به شدت ممکن است با تغییر رژیم غذایی یا سبک زندگی، داروهای موضعی یا خوراکی و سایر راهکارهای تخصصی مانند لایه‌برداری شیمیایی یا تزریق استروئید درمان شود.