آش ترخینه لرستان نوع دیگری از آش های ترخینه است که در ایران و در لرستان تهیه می شود.این آش در شهرهای مختلفی همچون ایلام، کردستان و قم تهیه می شود اما هر کدام بنا به ذائقه خود طریقه پختشان متفاوت است.

به همین دلیل بنا بر این شد تا نوع دیگری از این آش را که در لرستان با سبزی آش تهیه می شود به شما عزیزان آموزش دهیم.در واقع قدمت اصلی این آش و ترخینه مربوط به استان لرستان است و این آش به نام این شهر در جهان به ثبت رسیده،اما همانطور که گفته شد مردم شهرهای دیگر نیز این آش را به طرق دیگر نیز تهیه می کنند همچون دوینه ترخینه استان کردستان ،آش ترخینه شیر استان قم و آش ترخینه ایلام .

در اینجا شما را با طرز تهیه خود ترخینه آشنا می کنیم هر چند نوع آماده آن در تمامی مغازه ها یافت می شود اما خوب است بدانید که ترخینه از چه موادی و به چه صورتی تهیه می شود.این غذا از خیس دادن بلغور گندم یا جو در دوغ ترش به مدت ۱۰ روز تهیه می‌شود. در روش دیگر بلغور را به مدت چند ساعت در دوغ می‌پزند. پس از این مدت قطعاتی از این مخلوط خمیر مانند را گلوله کرده و پس از افزودن گیاهان بومی مانند شلغم و پونه، آنرا زیر نور آفتاب خشک می‌نمایند یا در تنورهای مخصوص حرارت می‌دهند. تکه‌های خشک ترخینه را با افزودن حبوبات و سبزی و پیاز به‌عنوان آش آماده می‌کنند. ترخینه را می‌توان یکی از اولین غذاهای نیمه آماده شناخت. این غذا در استان لرستان و سایر مناطق غربی ایران، مانند ایلام و کرمانشاه و همدان جز غذاهای پر مصرف است و به علت داشتن آنتی‌بیوتیک طبیعی به عنوان داروی سرماخوردگی شناخته می‌شود.ترخینه جامد (ماده اولیه ترخینه که هنوز برای مصرف آماده نشده) به دلیل دوغ زیاد و گندم یا جو که در زیر حرارت خورشید خشک شده بسیار سخت است که معمولاً به اندازه یک همبرگر دست‌ساز یا کوچکتر از آن است. ترخینه جامد بعد از خیس خوردن در آب جوش کم‌کم به صورت یک سوپ در می‌آید وتقریباً نحوه درست کردن آن شبیه به سوپ‌های آماده امروزی است.

این آش در ایام ماه مبارک رمضان و همچنین برای شام به عنوان یک غذای کامل محسوب می شود.

مواد لازم جهت تهبه آش ترخینه یا سوپ ترخینه ساده برای سه نفر:

۱-ترخینه سنتی: سه یا چهار عدد (با توجه به متفاوت بودن اندازهٔ ترخینه‌ها باید حجم تقریبی آن را حدود یک کاسه -یعنی به اندازه یک سوم مقدار نهایی آش- انتخاب کرد

۲-عدس ریز: یک دوم لیوان دسته‌دار

۳- پیاز :سه عدد متوسط

۴- سبزی آش یا اسفناج خرد شده: یک لیوان دسته‌دار (یخ‌زده یا تازه)

۵- آب، روغن، نمک و زردچوبه: به میزان لازم

طرز تهیه:

ابتدا ترخینه‌ها را یک‌بار زیر شیر آب سرد می‌گیریم تا اگر گرد و خاکی در هنگام تهیه روی آن‌ها نشسته است تمیز شوند. آن‌ها را در یک ظرف لعابی یا مسی می‌ریزیم و روی آن به اندازه‌ای آب جوش می‌ریزیم که روی ترخینه‌ها را بگیرد.

عدس ریز را خوب پاک می‌کنیم و اگر برای نگه‌داری به آن نمک زده‌ایم خوب می‌شوییم تا نمکی باقی نماند. سپس عدس را به همراه نیمی از پیازها که خرد کرده‌ایم و مقدار کافی آب، در قابلمه می‌ریزیم و روی شعله متوسط می‌گذاریم تا تقریباً پخته شوند.لازم نیست عدس کاملاً بپزد چون قرار است با مواد ترخینه هم‌زمان زیادی روی شعله باشد تا جا بیفتد.

نکته: اگر پیاز ریز در دسترس‌تان بود زیباتر می‌شود که از آن‌ها به طور سالم در آش استفاده کنید. البته وجود قطعات درشت پیاز در آش ممکن است به مذاق برخی خوش نباشد، ایشان می‌توانند پیاز را نگینی خرد کنند که در فرایند پخت کاملاً له شود و در آش محو گردد.

در این مرحله ترخینه‌های خیس‌خورده را با گوشت‌کوب دستی له و یک‌دست می‌کنیم. دقت کنید که از گوشت‌کوب یا پوره‌کن برقی استفاده نکنید این یک فرایند کاملاً سنتی است.

سپس ترخینه و سبزی آش یا اسفناج را به مواد داخل قابلمه اضافه می‌کنیم.در صورت نیاز آب اضافه کنید و اگر رنگ آش خیلی سفید است اندکی زردچوبه اضافه نمایید.آش را هر یک ربع یک‌بار هم بزنید تا ته نگیرد.تقریباً باید یک ساعت دیگر بگذرد تا آش جا بیفتد. بقیه پیازها را خلالی خرد کنید و در کمی روغن سرخ کنید تا طلایی شود و آن را به آش اضافه کنید و شعله زیر قابلمه را خاموش کنید.