کتاب «بازار خودفروشی» اثر ویلیام تکری؛ رمان انگلیسی برتر جهان با چاشنی طنز و نقد اجتماعی

کتاب «بازار خودفروشی» نوشته ویلیام تکری یک رمان طنز برجسته، نقطه اوج کارنامه کاری نویسنده‌اش و البته کتابی است متفاوت که به سختی می‌توان آن را درون دسته‌بندی‌های رایج آثار ادبی قرار داد. با شروع کتاب «بازار خودفروشی»، راوی ناشناس، دو شخصیت اصلی را به مخاطب معرفی می‌کند: بکی شارپ، قهرمان داستان که زنی جوان، فقیر، اما باهوش است و دوستش، آملیا سدلی، دختری شیرین و ساده‌لوح از خانواده‌ای متوسط.

بکی و آملیا تحصیلات خود را به پایان رسانده‌اند. آن‌ دو به خانه آملیا در لندن می‌روند و پس از آن بکی شغل خود را به عنوان یک معلم سرخانه آغاز می‌کند. بکی با جورج نامزد آملیا، دوست ارتشی‌اش ویلیام دابین و برادر آملیا جوس ملاقات می‌کند که در آستانه خواستگاری از بکی است تا اینکه جورج او را از این کار منصرف می‌کند. بکی به کار خود در ملکی که به سر پیت کرولی، یک اشراف‌زاده‌ی بداخلاق اما ثروتمند تعلق دارد، ادامه می‌دهد. او به سرعت هر کسی را که ملاقات می‌کند مجذوب خود می‌کند از جمله سر پیت، پسر دومش راودون و خواهر ناتنی ثروتمندش، خانم کرولی. وقتی بکی برای ملاقات خانم کرولی بیمار به لندن می‌رود، سر پیت یک ملاقات غافلگیرکننده برای خواستگاری انجام می‌دهد. با این حال، بکی باید امتناع کند زیرا او قبلاً به طور مخفیانه با رادون ازدواج کرده است. دوشیزه کرولی از ازدواج رادون و بکی (برادرزاده‌اش با این خانم) مطلع می‌شود و به رادون می‌گوید که او را از ارث محروم خواهد کرد.

در همین حال، پدر آملیا ورشکست شده است و همین مسأله باعث شد پدر جورج، آقای آزبورن، نامزدی‌شان را به هم بزند. دابین که آملیا را از اولین ملاقاتشان دوست داشته است، پیانوی فروخته‌شده‌ی آملیا را از حراجی پس می‌گیرد، به این امید که او را خوشحال کند. آملیا فکر می‌کند پیانو هدیه‌ای از جورج است. دابین متوجه می‌شود که آملیا بدون جورج بدبخت خواهد شد، بنابراین به آن‌ها کمک می‌کند که فرار کنند، که منجر به طرد شدن جورج می‌شود. در میان این ازدواج‌ها و تلاش‌ها برای آشتی، جنگ شروع می‌شود و دابین، جورج و رادون همگی به بلژیک فرستاده می‌شوند. در هفته‌های قبل از ورود هنگ‌ها به نبرد، بکی جورج را اسیر خود می‌کند و او یک یادداشت مخفی به او می‌دهد. وقتی آملیای خوش‌اخلاق این معاشقه را می‌بیند، بکی را متهم به دزدیدن شوهرش می‌کند. جورج در نبرد می‌میرد و آملیا به همراه نوزادش، جورجی، به انگلستان بازمی‌گردد و در آنجا به شوهر مرده‌اش وفادار می‌ماند. دابین مخفیانه از آملیا حمایت می‌کند، اما وقتی می‌بیند که هیچ شانسی برای جلب محبت او ندارد، به هند نقل‌مکان می‌کند.

کتاب «بازار خودفروشی»

بکی و رادون در پاریس زندگی می‌کنند تا اینکه متوجه می‌شوند خانم کرولی در حال مرگ است. آن‌ها با پسرشان راودی به لندن باز می‌گردند. اگرچه دوشیزه کرولی ثروت خود را برای رادون نمی‌گذارد، آن‌ها هنوز از نام او برای تهیه خانه و هر آنچه که به صورت اعتباری نیاز دارند استفاده می‌کنند. بکی مجالسی را برای افراد ثروتمند برگزار می‌کند و دوست صمیمی لرد استاین می‌شود. او همچنین با برادر شوهرش، پیت کرولی، که دارایی و عنوان پدرش را به ارث برده است، صمیمی می‌شود. همسر پیت، لیدی جین، دلبری‌های بکی را می‌بیند. بکی وقت خود را صرف معاشرت و بالا رفتن از نردبان اجتماعی می‌کند و شوهر و پسرش را نادیده می‌گیرد. او همچنین از لرد استاین پول قرض می‌کند اما به او دروغ می‌گوید که از آن برای پرداخت بدهی خانواده استفاده می‌کند. رادون به خاطر بدهی دستگیر می‌شود، اما وقتی بکی موفق نمی‌شود او را از زندان نجات دهد، به لیدی جین روی می‌آورد. پس از بازگشت غیرمنتظره رادون به خانه، او بکی و لرد آستین را در یک شام صمیمی می‌یابد. با فرض اینکه آن‌ها با هم رابطه دارند، رادون به لرد آستین حمله می‌کند. اگرچه به نظر می‌رسد که این دو مرد قرار است با هم دوئل کنند، لرد استاین در جزیره‌ای دور کاری را برای رادون پیدا می‌کند و رادون پسرش را به سرپرستی پیت و لیدی جین می‌گذارد. شهرت بکی برای ماندن در لندن بسیار خدشه دار شده است و او انگلیس را ترک می‌کند.

در تمام این مدت، آملیا با والدین و پسرش در فقر زندگی می‌کند. او روی جورجی تمرکز می‌کند و محبتش را نثار او می‌کند. با این حال، وقتی خانواده با مشکلات مالی مواجه می‌شوند، آملیا تصمیم سختی می‌گیرد و اجازه می‌دهد در ازای دریافت کمک‌هزینه، جورجی توسط پدربزرگش بزرگ شود. در نهایت، سدلی ها می‌میرند و جاس و دابین به انگلستان باز می‌گردند. دابین با آقای آزبورن در مورد آملیا صحبت می‌کرده است و وقتی پیرمرد می‌میرد، جورجی و آملیا را تأمین می‌کند.

خانواده سدلی و دابین رهسپار اروپا می‌شوند، جایی که آملیا و دابین از گذراندن وقت با هم لذت می‌برند و واقعاً خوشحال هستند. اما در آلمان، جوس در یک سالن قمار با بکی ملاقات می‌کند. او در سراسر قاره اروپا در حال حرکت بوده است و هرگز برای مدت طولانی در یک مکان نمی‌ماند زیرا شهرت او به او نزدیک شده است. از آنجایی که جوس و آملیا از سوء استفاده‌های او در لندن اطلاعی ندارند، آن‌ها به او رحم می‌کنند و با وجود هشدارهای دابین از او دعوت می‌کنند تا با آن‌ها زندگی کند. در حالی که دابین سعی می‌کند آملیا را وادار به گوش دادن به او کند، او به عشق خود به او اعتراف می‌کند. آملیا به خاطره شوهرش وفادار می‌ماند و در نهایت باعث می‌شود دابین بفهمد که زندگی خود را برای زنی که لیاقتش را ندارد تلف کرده است. دابین به انگلستان برمی گردد. حتی بکی از چسبیدن سرسختانه آملیا به جورج ناامید می‌شود، بنابراین یادداشتی را به آملیا نشان می‌دهد که جورج در شب قبل از اینکه مردان به سمت نبرد حرکت کنند، به او داده است. او از بکی خواسته بود که با او فرار کند. مدت کوتاهی بعد، در پاسخ به نامه‌ای از آملیا، دابین برمی گردد. او و آملیا با جورجی و دخترشان ازدواج کرده و در انگلستان، در نزدیکی کوئینز کرالی، ساکن می‌شوند.

در نهایت، رادون و پیت می‌میرند و رادی دارایی کرولی را به ارث می‌برد. راودی و جورجی دوستان خوبی می‌شوند و با هم در کالج شرکت می‌کنند. بکی با جوس به سراسر قاره اروپا سفر می‌کند. سپس آملیا و دابین متوجه می‌شوند که جوس یک بیمه نامه عمر بزرگ دارد و آن‌ها نگران هستند که او بدهکار است. دابین به بروکسل می‌رود تا مطمئن شود که امور مالی جوس مرتب است. این دو مرد در اتاق هتل جوس با هم ملاقات می‌کنند. جوس حالش خوب نیست و از بکی می‌ترسد. دابین به او التماس می‌کند که رابطه را قطع کند. در حالی که جوس ادعا می‌کند که می‌خواهد این کار را انجام دهد، او می‌گوید اگر بکی متوجه این مسأله بشود، ممکن است او را بکشد. دابین می‌رود و دیگر جاس را نمی‌بیند. جوس سه ماه بعد می‌میرد و نیمی از دارایی خود را به بکی واگذار می‌کند. شرکت بیمه به بازی نادرست مشکوک است، اما در نهایت هزینه بیمه نامه را پرداخت می‌کند. بکی به انگلستان باز می‌گردد و زندگی یک بانوی نجیب و علاقه‌مند به کارهای خیریه را می‌گذراند. آملیا و خانواده‌اش یک روز در یک مراسم خیریه با بکی روبرو می‌شوند و بدون اینکه حرفی بزنند دور می‌شوند.

درباره‌ی ویلیام تکری

ویلیام تاکری

ویلئام می‌کپیس تکری در سال ۱۸۱۱ در کلکته متولد شد، اما در سن شش سالگی به انگلستان فرستاده شد. او در چارترهاوس و کالج‌ترینیتی کمبریج تحصیل کرد. در سال ۱۸۳۳ پس از یک ضرر مالی بزرگ در پاریس اقامت گزید و حرفه خود را به عنوان یک نقاش امتحان کرد. در اینجا بود که او ایزابلا شاو نوزده‌ساله را ملاقات کرد که بسیاری از قهرمانان با فضیلت اما ضعیف خود را بر اساس او بنا کرد و در سال ۱۸۳۶ با او ازدواج کرد. یک سال بعد آن‌ها در لندن ساکن شدند، جایی که تاکری به طور جدی به حرفه‌ی روزنامه‌نگاری روی آورد. نوشته‌های او برای نشریات مختلف از جمله ستون (Yellowplush Correspondenceich) در مجله فریزر و سپس در سال ۱۸۴۱ به صورت کتاب منتشر شد. در همین زمان، فشارهای شخصی و خانگی باعث شد که ایزابلا که از قبل درمانده شده بود، در حالت فروپاشی ذهنی کامل و دائمی فرو رود، و شکست متعاقب آن ازدواج، بخش مرکزی آگاهی تاکری را تشکیل داد. کارهای اولیه او حول محور سرکش‌ها و شرورها بود، معروف‌ترین آن‌ها «شانس بری لیندن» در سال ۱۸۴۴؛ تجدید نظر شده به عنوان «خاطرات بری لیندن ۱۸۴۴» در سال ۱۸۵۶) و در شاهکار خود، کتاب «بازار خودفروشی»، که در بخش‌های ماهانه در سال ۱۸۴۷ منتشر شد که به وضوح مزیت طنز اجتماعی او را آشکار می‌کند. «کتاب اسنوب‌ها» که در ابتدا به عنوان یک داستان دنباله‌دار در مجله‌ی Punch ظاهر شد، همچنین با شوخ طبعی به جامعه ویکتوریا حمله می‌کند. رمان‌های بعدی تاکری عبارتند از: تاریخ پندنیس (۱۸۴۸-۵۰)، تاریخ هنری اسموند،. (۱۸۵۲)، «تازه‌واردها» (۱۸۵۲-۵۳)، ویرجینیایی‌ها (۱۸۵۷-۱۸۵۹)، که دنباله هنری اسموند است، و ماجراهای فیلیپ (۱۸۶۱-۱۸۶۲). او همچنین مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها، طنزپردازان انگلیسی قرن هجدهم (۱۸۵۲-۱۸۵۳)، و نقدها، مقالات و طرح‌های متعدد، معمولاً در رگه‌های کمیک نوشت. او از سال ۱۸۶۰ تا ۱۸۶۲ مجله کورن هیل را نیز ویرایش کرد. تاکری به طور ناگهانی در شب کریسمس ۱۸۶۳ درگذشت.

کتاب «بازار خودفروشی» اثر ویلیام تکری

این رمان طنز به طور گسترده‌ای نقطه‌ی اوج کار ویلیام تکری در نظر گرفته می‌شود. احتمالاً این مسأله به خاطر این واقعیت است که این رمان را نمی‌توان در هیچ طبقه و ژانر ادبی خاصی طبقه‌بندی کرد. این رمان که گفته می‌شود دومین رمان بزرگ جنگ‌های ناپلئونی پس از جنگ و صلح است، هیچ صحنه‌ای از نبرد ندارد، در عوض واترلو را از منظر غیرنظامیان ترسیده‌ای که در بروکسل در حال غوطه‌ور شدن هستند به تصویر می‌کشد. تکری در قالب خاطره‌انگیزترین شخصیت خود، زنی دلربا که سعی دارد از نردبان اجتماعی بالا برود؛ یعنی بکی شارپ، تصمیم گرفت تا شخصیتی شرور و جبران‌ناپذیر را در واکنشی بی‌رحمانه به سرگرمی‌های رایجی که به‌عنوان تجلیل از شرارت می‌دید، به تصویر بکشد. با این حال، به نوعی، او تبدیل به یک سرکش جذاب در مرکز یک پیکارسک درول شد. شخصیت‌های دلسوزتر آملیا سدلی و ویلیام دابین در ابتدا به نظر می‌رسند که نقش عاشقان نیکوکار را بازی کنند. اما تا زمانی که آن‌ها در نهایت نزد هم می‌آیند، فهمیدن اینکه هر دو احمق هستند، عشق را از داستان عشق آن‌ها و شادی را از خوشبختی آن‌ها خارج کرده است. در همین حال، طنز هر لایه‌ای از جامعه را بدون رحم می‌کشد، لحن پوزخندانه‌اش به سختی انزجار نویسنده را از طبیعت انسانی و آداب انگلیسی پنهان می‌کند. با پایان دادن به این احتمال مبهم که بکی از قتل فرار می‌کند، طعم تلخ و تاریکی به جا می‌گذارد.

ویلیام تکری ما را با روالی به دور از الگوی معمول پایان دادن به عاشقانه و ازدواج کردن اذیت می‌کند. آملیا، جورج آزبورن خود را به دست می‌آورد و ربکا، راودن کرالی خود را به طور شگفت‌انگیزی در اوایل کتاب بدست می‌آورد. آن‌ها زمان زیادی با شوهران خود دارند تا از پیروزی خود ناراضی شوند و شوهران خود را به هر نحوی از دست بدهند و دوباره به راه خود ادامه دهند. و هنگامی که زوج قهرمان واقعی بالاخره با هم عقد می‌کنند، درست طبق برنامه در انتهای کتاب، این کار را به گونه‌ای انجام می‌دهند که یک بار دیگر مشکلی پیش نیاید. در همین حال، بکی برای ورود به طبقات بالاتر جامعه نقشه می‌کشد، نقشه‌هایی برای جلب لطف مردان ثروتمند، نقشه‌هایی برای ترویج علایق شوهرش در بازی نابخردانه به ارث بردن پول، و مهمتر از همه نقشه‌هایی برای زندگی به سبک اشراف. از خود بیش از همه همانطور که تکری ظهور و سقوط مکرر خود را با صراحتی به تصویر می‌کشد که فقط به دلیل توجه به حساسیت‌های ظریف خواننده کمی سانسور شده است، سرنوشت طلوع و سقوط خانم سدلی خوب و شیرین، بعدها خانم آزبورن، سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود. تنها چیز واقعاً جالب در مورد داستان آملیا این است که متوجه می‌شود که در نهایت به دابین می‌رسد و او شایسته بکارتی نیست که او در تمام عمرش برای او حمل کرده است. و حتی پس از آن این بکی است که هم شانس خوشبختی آن‌ها را از بین می‌برد و هم در نهایت با یک عمل منحصر به فرد خود، آن‌ها را برای بهتر یا بدتر شدن با هم جمع می‌کند.

اینکه بکی چه چیز دیگری را ویران می‌کند و چقدر آن را به طور کامل از بین می‌برد و تا چه حد در نابود کردن خود در این راه پیش می‌رود، چیزی است که این کتاب را به کتابی جاودانه تبدیل می‌کند. اگر به خاطر طنز و لمس‌های تحقیرآمیز خود نبود، اگر روش تکری برای یادآوری این که به هر حال این فقط یک رمان است، نبود، احساساتی که از این کتاب می‌گرفتید آمیزه‌ای از وحشت، غم و اندوه بود و البته خشمی عادلانه. غرور جاری آن در مورد اینکه جامعه یک نمایشگاه باطل است، به قلمرو نبوت نیز می‌رسد، مانند «بیهودگی باطل! همه چیز بیهوده است» و این برای امپریالیسم بریتانیا، زندگی نظامی، و سرمایه داری، و نهاد ازدواج، و مد و سلیقه ثروتمندان، و پیوندهای خانوادگی که منافع پولی در آن‌ها پیچیده است، و خیلی چیزهای دیگر صدق می‌کند.

تکری طنزپرداز خوبی است که قدرت طنزش را می‌توان با این کتاب قضاوت کرد. او بدی‌های جامعه را نه تنها دفع کننده، بلکه مضحک ساخته است. او سخاوتمندانه از موهبت خود برای اختراع نام‌های احمقانه برای افراد احمق استفاده کرد، مانند کرم انگل اجتماعی، نجیب زاده مبتذل سر پیت کرولی، لیدی باریکرس بداخلاق، بانوی ملایم جین شیپ شانکس، و مارکز پست استاین (ترجمه می‌شود «لکه»). هیچ کس در امان نیست: نه شوهران خیانتکار و نه زنان وفادارشان. نه رویه نجیبانه بریتانیایی‌ها در طرد افراد دارای جایگاه اجتماعی یا اخلاقی پایین، و نه تمایل جامعه اروپای قاره‌ای برای گرفتن ماجراجویان زیر بال خود. نه مادری که از پسرش بت می‌سازد و نه آن که از او بیزاری می‌جوید و از او غافل می‌شود. نه تاجر نادانی که ورشکست می‌شود و نه بخیل ثروتمندی که ثروتش را به گور می‌برد. نه اقوام جوینده طلا و نه خویشاوندان ثروتمندی که اقبال بی‌ثباتشان باعث می‌شود و ثروتشان را می‌شکند. نه دلبر محاسبه‌گری که خود را تقریباً به بالای توده‌های اجتماعی می‌رساند و نه آدم‌هایی که به او اجازه می‌دهند دوباره آن‌ها را با خود به نابودی بکشاند.

ممکن است بپرسید که تکری واقعاً می‌خواست به چه چیزی حمله کند. پاسخ ممکن است این باشد: همه چیز و همه کس. اشراف، ثروتمند، طبقه خدمتکار، مستحق و بی‌لیاقت فقیر. تنها عنصر ثابت زندگی، همانطور که او آن را به تصویر می‌کشد، عنصی مضحک است. مردم هم زیاد تغییر نمی‌کنند. آن‌ها با رنج نجیب نیستند. آن‌ها همه خصلت‌های شخصیتی خود را، چه خوب و چه بد، به هر کجا که زندگی آن‌ها را هدایت می‌کند، با خود می‌برند. سختی و پاداش تنها ویژگی‌های کلیدی آن‌ها را برجسته می‌کند، شاید در نقش برجسته. و داستان هرگز واقعاً پایانی ندارد زیرا مشکلات زندگی راه حل درستی ندارند. در نقطه‌ای معین، عروسک گردان باید به سادگی اعلام کند که نمایش عروسکی به پایان رسیده است، همانطور که تاکری در جمله پایانی این کار انجام می‌دهد که خواننده را مانند آب سردی در چهره‌اش بیدار می‌کند. و قبل از آن جمله پایانی، بیانیه ماقبل آخری از اخلاقیات همه چیز است: «کدام یک از ما در دنیا خوشحالیم؟ کدام یک از ما آرزوی خوشحالی را داریم؟ یا با داشتن آن، راضی هستیم؟»

تکری امروزه بیشتر به خاطر طنزآمیزترین رمان‌های اولیه‌اش به یاد می‌آید، که «بازار خودفروشی» بزرگترین موفقیت او بود. برخی از عناوین برجسته دیگر او عبارتند از: «شانس بری لیندون»، «تاریخ پندنیس»، و «کتاب اسنوبها.»