تاثیر موسیقی بر سلامت جسمی افراد

موسیقی در واقع یکی از مشخصه های مخصوص گونه انسانی است. همه گروه های انسانی موسیقی را می‌فهمند و هر کدام طیف گسترده‌ای از موسیقی و آهنگ را می‌فهمند و از آن لذت می‌برند. از ابتدایی ترین ها گرفته تا پیشرفته ترین افراد، موزیک های متنوع را می‌سازند. در ادامه این مقاله می‌خواهیم تاثیر موسیقی بر سلامت جسمانی انسان را با جزئیات بررسی کنیم.

در طول تاریخ و در تمامی ادوار نیز موسیقی و آهنگ جایگاه خود را بین جوامع انسانی داشته است و اگر به دوره های بسیار دور نیز نگاهی بیاندازیم، می‌توان ردپای موسیقی را در زندگی بشر مشاهده کرد. در هر زمانی، چه روی ریتم چه بدون تخصص موسیقی، ما انسان ها شروع به آواز خواندن می‌کنیم، با موسیقی انس می‌گیریم، آرام می‌شویم یا از آن لذت برده و شروع به رقصیدن و دست زدن می‌کنیم.

مغز و سیستم عصبی انسان به صورت کاملا پیچیده ای برای تشخیص موزیک از دیگر صدا ها ساختار یافته است و می‌تواند به ریتم ها و تکرار های موسیقیایی پاسخ دهد. اما سوال این جاست که آیا این امر تنها یک اتفاق بیولوژیکی معمولی است یا بر اساس یک هدف این ساختار شکل گرفته است؟

نمی توان به دقت و به صورت کاملا مشخص در این باره نظریه ای را ارائه داد. چرا که همان طور که به آن اشاره شد، ساختار مغزی انسان در تشخیص و شناخت موسیقی ساختاری به مراتب بسیار پیچیده دارد. اما با این حال، بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که بین سلامت انسان و موسیقی رابطه ای مستقیم وجود دارد و تاثیر موسیقی بر سلامت انسان و عملکردش را تایید کرده‌اند.

تاثیر موسیقی بر سلامت مغز

موسیقی و آهنگ نیز مانند هر آوا و صدای دیگری در قالب امواج صوتی وارد گوش می‌شوند. گوش خارجی صدا ها را جمع آوری کرده و کانال گوش این صدا ها را به سمت پرده گوش هدایت می‌کند. هنگامی که صدا ها به پرده گوش می‌رسند، آن را به لرزه در می‌آورند و این لرزش و ارتعاشات ایجاد شده در پرده گوش، در امتداد استخوان های ریز گوش میانی حرکت کرده و به سمت حلزون گوش می‌روند.

حلزون گوش که با مایع پر شده است از هزاران هزار سلول مویی شکل کوچک پوشیده شده که سطح درونی آن را احاطه کرده اند. با به حرکت در آمدن این سلول های مویی شکل گوش، انتقال دهنده های عصبی فعال شده و به نوبه خود عصب شنوایی را تحریک کرده و آن را فعال می‌کنند. در نهایت پالس های الکتریکی به قشر شنوایی در مغز فرستاده می‌شود و صدا ها شنیده شده و تشخیص داده می‌شوند.

از آن جا به بعد فرایند پیچیده تر می‌شود. شبکه های عصبی در بخش های مختلف مغز مسئول رمز گشایی و تشخیص صداها و تفکیک ملودی ها و آکورد های موسیقی می‌شوند. یک بخش به پردازش ریتم ها می‌پردازد و بخش دیگر نیز بعد عاطفی و احساسی موسیقی را درک می‌کند.

این فرایند پیچیده یک ساختار هماهنگ و سازمان یافته را در مغز انسان ایجاد می‌کند که به نوبه خود موجب بر انگیخته شدن حس لذت در مغز می‌شوند. بر اساس مطالعات صورت گرفته مشخص شده که موسیقی از جهات مختلفی می‌تواند روی افزایش سلامت مغزی اثر بگذارد. برای مثال تاثیر موسیقی بر کاهش درد ، تقویت حافظه و حتی بهبود آسیب ها و جراحات مغزی اثبات شده است.
تاثیر موزیک بر بازیابی افرادی که دچار سکته مغزی شده اند

متاسفانه سکته های مغزی یکی از مهم ترین عوامل مرگ و میر در سراسر جهان هستند و می‌توان آن را به عنوان چهارمین عامل مرگ و میر در ایالات متحده آمریکا در نظر گرفت. بخش سخت تر این داستان زمانی است که بیماران دچار سکته مغزی شده و متاسفانه بخش های عملکردی خود را از دست داده و اصطلاحا یک زندگی نباتی را پشت سر می‌گذارند.

شاید موسیقی نتواند مانع از این رخداد شود یا کاملا این مسئله بزرگ را حل کند، اما در مطالعه ای که در سال ۲۰۰۸ در این خصوص صورت گرفت، مشخص شد که تاثیر موسیقی را می‌توان در بازیابی این بیماران نشان داد و در واقع موسیقی می تواند یک عامل کمک کننده در نظر گرفته شود.

در این مطالعه، شصت بیمار که در اثر سکته مغزی در بیمارستان بستری شده بودند مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. همه این افراد مراقبت های پزشکی استاندارد مخصوص بیماران سکته مغزی را دریافت می‌کردند. در کنار این مراقبت ها، تاثیر موسیقی نیز بررسی شد.

برای این منظور یک سوم بیماران به صورت تصادفی انتخاب شدند و برای آن ها روزانه به مدت حداقل یک ساعت موسیقی ضبط شده پخش می‌شد. برای یک سوم دیگر نیز کتاب های صوتی در طول روز پخش می‌شد و در نهایت گروه سوم نیز هیچ گونه محرک شنوایی دریافت نکردند.

بعد از گذشت سه ماه از بررسی و تیمار بیماران، میزان بازیابی حافظه و توانایی کلامی در سه دسته بیماران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان می‌داد که در گروه اول که موسیقی برای آن پخش می‌شد تا میزان ۶۰ درصد بهبود حافظه کلامی مشاهده شد. این در حالی بود که در گروه دوم این مقدار تنها ۱۸ درصد بود و در گروه سوم که هیچ محرک شنوایی دریافت نکردند این آمار معادل ۲۹ درصد بهبودی بود.

علاوه بر این ها، افرادی که برای آن ها موسیقی پخش شده بود توانایی کنترل و اجرای عملیات های ذهنی را نیز داشتند. این مشخصه که اصطلاحا توجه متمرکز نامیده می‌شد در این گروه تا میزان ۱۷ درصد بهبودی داشت، در حالی که این مشخصه در دیگر بیماران هیچ بهبودی نداشت.

البته این تحقیق مشخصا نشان نمی‌دهد که این بهبودی به دلیل تاثیر موسیقی به صورت مستقیم روی بافت های آسیب دیده مغزی به دست آمده است یا این که تنها به دلیل بهبود روحیه بیمار و افزایش انگیزه این بهبودی در او حاصل شده است.

اما با این حال مطالعات بعدی و تکمیلی تر نشان می‌دهد که تاثیر موزیک روی مغز موجب افزایش توانایی و انعطاف پذیری مغز می‌‍شود و به کمک آن مغز انسان می‌تواند بین سلول های عصبی جدید خود ارتباط برقرار نماید. با این حال اما برای اثبات این موارد و تاثیرات کامل موسیقی بر بیمارانی که دچار سکته مغزی شده اند و آسیب های مغزی دیده اند، مطالعات کامل تری نیاز است.
تاثیر موسیقی روی ضربان قلب افراد

جالب است بدانید که موسیقی می تواند روی عملکرد قلب و گردش خون نیز تاثیر داشته باشد و برای درک این موضوع نیازی نیست که الزاما شما یک متخصص قلب باشید. اثر موسیقی روی قلب می تواند به بهبود عملکرد آن و بهبود گردش خون آن کمک کند.

برای بررسی تاثیر موسیقی روی سلامت سیستم قلبی و عروقی نیز آزمایش مشابه‌ای انجام شده روی بیماران سکته قلبی بستری شده در بیمارستان صورت گرفت. برای این منظور نیز بیمارانی که در اثر سکته قلبی در بیمارستان بستری شده بودند، از لحاظ تاثیر موسیقی مورد بررسی قرار گرفتند.یکی از راه هایی که موسیقی می تواند روی عملکرد قلب اثر بگذارد، از طریق کاهش سطح استرس است. با بررسی ۴۵ بیماری که دچار سکته قلبی شده بودند و در بخش مراقبت های ویژه بستری بودند، تاثیر موسیقی بر سلامت و عملکرد قلب مورد بررسی قرار گرفت.

این بیماران همگی در یک شرایط پایدار به سر می‌بردند و تحت مراقبت بودند. بر همین اساس مشخص شد که تمام بیمارانی که به موسیقی گوش می‌دادند، به محض شروع موزیک به تدریج ضربان قلب شان آرام تر شد، نرخ تنفس آن ها کاهش پیدا کرد و نیاز اکسیژن قلب شان نیز کم تر شد.

موسیقی تاثیری روی فشار خون این بیماران نداشت. البته این نکته را نیز باید در نظر گرفت که کلیه این بیماران دارو هایی دریافت می‌کردند که به نوبه خود منجر به کاهش فشار خون در آن ها می‌شد. تاثیرات مطلوب قلبی و عروقی ایجاد شده در اثر پخش موزیک، حداقل تا یک ساعت بعد از توقف موزیک نیز باقی مانده بود.

از طرفی بررسی ها و آزمایش های روانشناختی انجام شده روی این بیماران، سطوح پایین تری از اضطراب و نگرانی را نیز نشان می‌داد. این در حالی است که برای بیماران قربانی حملات قلبی حتی مقداری بهبودی کوتاه مدت نیز بسیار خوشایند و مطلوب است.

اما با این حال به احتمال زیاد، موسیقی ممکن است فواید و مزایای طولانی مدت نیز داشته باشد. با بررسی های صورت گرفته روی بیمارانی که مشکلت قلبی و عروقی داشتند مشخص شده که موسیقی با تاثیر روی جریان خون موجب بهبود عملکرد شریانی و جریان خون می شوند. گوش دادن به موسیقی شاد می‌تواند تا میزان ۲۶ درصد موجب بهبود جریان خون در افراد شود. تاثیری که یک ورزش هوازی روی افراد دارد.
تاثیر موسیقی روی حرکات جسمی افراد سالخورده

یکی از مسائل و مشکلات عمده ای که افراد با افزایش سن با آن مواجه می‌شوند، زمین خوردن و عدم توانایی در حرکت است. آن ها معمولا برای راه رفتن، بلند شدن و مواردی از این دست با مشکل مواجه می‌شوند یا این که درد زیادی را در این موقعیت ها تحمل می‌کنند. مشکل عمده تر، زمین خوردن این افراد است.

این امر یک مشکل اصلی پزشکی محسوب می شود و خصوصا در افراد بالای ۶۵ سال دیده می‌شود. در واقع از هر سه فرد سالخورده، یک نفر در طول سال برای یکبار هم که شده با سختی حرکت و افتادن مواجه می‌شود.

در مطالعات صورت گرفته روی ۱۳۴ مرد و زن بالای ۶۵ سال که در معرض افتادن و مشکل داشتن در حرکت بودند ( البته این افراد هیچ گونه زمینه عصبی یا بیماری های ارتوپدی که مانع حرکت می‌شوند را نداشتند ) تاثیر موسیقی روی حرکات آن ها بررسی شد.

در این بررسی افراد به دو گروه دسته بندی شدند. برای یک گروه به صورت تصادفی آموزش پیاده روی به همراه موسیقی در طول روز ارائه شد. در حالی که گروه دوم فعالیت های معمول خود در طول روز را انجام می‌دادند. بعد از گذشت شش ماه، افرادی که پیاده روی و حرکات با موسیقی را انجام داده بودند، تعادل بسیار بهتری را در راه رفتن خود نسبت به هم سالان خود نشان می‌دادند و نرخ افتادن در آن ها به مراتب پایین تر گزارش شد.

بررسی های تکمیلی تر در خصوص تاثیر موزیک روی عملکرد حرکتی افراد سالخورده حتی نشان می دهد که انجام برنامه های حرکتی همراه با موسیقی به صورت مشابه این تمرین آموزشی، می‌تواند موجب بهبود عملکرد های حرکتی در بیماران مبتلا به پارکینسون نیز شود.

سخن آخر این که موسیقی در طیف گسترده ای که وجود دارد، امری است برگرفته از قلب و روح انسان، در نتیجه به بهترین شکل ممکن می‌تواند با وجود آدمی ارتباط برقرار کرده و نیاز های متفاوت روحی و جسمی انسان را برطرف کند. محققان در حال حاضر در حال انجام تحقیقات بیش تر در خصوص تاثیر موسیقی بر سلامت جسمانی افراد هستند و این مساله روز به روز توجهات بیش تری را به خود جلب می کند.