مصرف همزمان کدام ویتامین‌ها و مواد معدنی توصیه نمی‌شود؟

امروزه، بسیاری از بزرگسالان هر روز یک نوع مکمل غذایی مصرف می‌کنند. بعضی از افراد معتقدند که مکمل‌ها کمبودهای رژیم غذایی را جبران می‌کنند و گروه‌ی دیگری از مردم بر این باورند که این محصولات می‌توانند بخش خاصی از بدن را تقویت کنند و خطر بیماری را کاهش دهند.

اگرچه مکمل‌ها مزایای مختلفی دارند، اما کارشناسان می‌گویند استفاده‌ی هوشمندانه از این محصولات و توجه به زمان مصرف آن‌ها مهم است. برای مثال، مصرف همزمان همه‌ی مکمل‌ها ممکن است به تداخل ویتامین ها و مواد معدنی منجر شود، روی قدرت یا میزان جذب مواد مغذی تاثیر بگذارد یا حتی عوارض خطرناکی ایجاد کند.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

تداخل ویتامین‌ ها و مواد معدنی؛ کدام مکمل‌ها اثربخشی هم را کاهش می‌دهند؟
از کدام مکمل‌ها باید بااحتیاط استفاده کرد؟
آیا مصرف مکمل مولتی‌ویتامین-مینرال خطرناک است؟
تداخل ویتامین‌ ها و مواد معدنی؛ کدام مکمل‌ها اثربخشی هم را کاهش می‌دهند؟

بدن شما هر روز به مقدار مشخصی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف نیاز دارد. پیروی از رژیم غذایی سالم بهترین راه برای تامین نیازهای تغذیه‌ای بدن است، اما این برای همه‌ی افراد امکان‌پذیر نیست؛ بنابراین، بعضی از مردم برای حفظ سلامتی باید از مکمل‌های غذایی استفاده کنند.

بعضی از مکمل‌های غذایی نباید با هم مصرف شوند، چون ممکن است اثربخشی یکدیگر را خنثی کنند. در ادامه‌ی مطلب، به تعدادی از این تداخلات اشاره شده است.

۱. کلسیم و آهن

کم‌خونی فقر آهن شایع‌ترین نوع کم‌خونی است و زمانی ایجاد می‌شود که شما به ‌اندازه‌ی کافی غذاهای غنی از آهن دریافت نکنید. به افراد مبتلا به این بیماری معمولا توصیه می‌شود مصرف غذاهای حاوی آهن مثل گوشت گاو و حبوبات را افزایش دهند و در صورت لزوم از مکمل استفاده کنند.

کلسیم یک ماده‌ی معدنی مهم برای سلامت استخوان‌ها است، اما مصرف مکمل آن می‌تواند جذب مکمل آهن را کاهش دهد. برای جلوگیری از این تداخل باید بین زمان مصرف مکمل آهن و مکمل کلسیم حداقل ۲ ساعت فاصله در نظر بگیرید. راهکار ساده این است که یکی از آن‌ها را صبح و دیگری را عصر مصرف کنید. مکمل کلسیم برای افزایش جذب بهتر است همراه با غذا مصرف شود، در حالی که مکمل آهن با معده‌ی خالی بهتر جذب می‌شود.

کم‌خونی فقر آهن؛ علائم، دلایل، آزمایش‌های تشخیصی و درمان

۲. کلسیم و منیزیم

تداخل کلسیم و منیزیم

این مکمل‌ها هم می‌توانند روی جذب یکدیگر در روده تاثیر بگذارند و اثربخشی هم را کاهش دهند. اگر از هر دو مکمل استفاده می‌کنید، آن‌ها را در ساعات مختلف روز مصرف کنید.

۳. مس و روی

مس و روی (زینک) هر دو از مواد معدنی مهم هستند که اکثر مردم می‌توانند آن‌ها را به اندازه‌ی کافی از طریق رژیم غذایی دریافت کنند. مس به رشد مغز، سلامت سیستم عصبی و ساخت بافت‌های مهم بدن کمک می‌کند و روی در التیام زخم‌ها نقش دارد.

در صورت مصرف همزمان، روی و مس برای جذب در روده با یکدیگر رقابت می‌کنند و معمولا روی در این رقابت برنده است. افرادی که مقدار زیادی مکمل روی مصرف می‌کنند ممکن است دچار کمبود مس شوند. اگر به هر دو ماده‌ی مغذی نیاز دارید، به‌دنبال محصولی باشید که حاوی نسبت متعادل روی و مس باشد یا مکمل‌ها را در ساعات مختلف روز و با فاصله‌ی حداقل ۲ ساعت مصرف کنید.

یکی از منابع روی، کرم دندان مصنوعی (چسب دندان مصنوعی) است. اگر از کرم دندان مصنوعی استفاده می‌کنید و دچار مشکلات عصبی شده‌اید، ممکن است کمبود مس داشته باشید.

۴. ویتامین B12 و ویتامین C

ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان ضروری برای سلامت سیستم ایمنی است. ویتامین B12 به حفظ عملکرد سیستم عصبی و تشکیل گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف همزمان این دو مکمل ممکن است جذب ویتامین B12 را کاهش دهد. بنابراین، کارشناسان توصیه می‌کنند آن‌ها را حداقل با ۲ ساعت فاصله مصرف کنید.

از کدام مکمل‌ها باید بااحتیاط استفاده کرد؟

مصرف همزمان بعضی از مکمل‌های غذایی در دوزهای بالا ممکن است به بروز عوارض جدی منجر شود، از جمله:

۱. ویتامین C و آهن

ویتامین C جذب آهن را در بدن افزایش می‌دهد که این می‌تواند چیز خوبی باشد. با این حال، مصرف مکمل ویتامین C در دوزهای بالا ممکن است در طولانی‌مدت به مسمومیت با آهن منجر شود. اگر به هر دو مکمل نیاز داشته باشید، معمولا متخصصان توصیه می‌کنند که بین آن‌ها حداقل ۲ ساعت فاصله بیندازید.

۲. ویتامین K و ویتامین E

ویتامین K نقش مهمی در انعقاد خون بازی می‌کند. اگر پزشک مصرف مکمل ویتامین K را برای کمک به لخته شدن خون توصیه کرده است، از مصرف دوزهای بالای ویتامین E خودداری کنید. چون ممکن است اثرات ویتامین K را خنثی کند. در حقیقت، مکمل ویتامین E با دوز بیش از ۸۰۰ واحد بین‌المللی می‌تواند در لخته شدن خون اختلال ایجاد کرده و خون شما را رقیق‌تر کند.

۳. تداخل ویتامین های E ،C ،B3 و بتا-کاروتن

مصرف مولتی‌ویتامین حاوی نیاسین (ویتامین B3) معمولا در ترکیب با سایر مواد مغذی بی‌خطر است. با این حال، اگر برای کنترل کلسترول از مکمل‌ نیاسین و دارو استفاده می‌کنید (به‌ویژه سیمواستاتین)، باید از مصرف مکمل ویتامین‌ C، ویتامین E و بتا-کاروتن (ویتامین A) خودداری کنید. چون تحقیقات نشان‌ داده‌اند که این مکمل‌ها می‌توانند توانایی نیاسین و سیمواستاتین را برای افزایش کلسترول خوب (HDL) مختل کنند.

نکته: این تداخل فقط در افرادی بررسی شده است که در حال حاضر به بیماری عروق کرونر قلب مبتلا هستند. مشخص نیست که این تداخل برای سایر افراد هم صدق می‌کند یا خیر.

۴. ویتامین B12 و فولات

ویتامین B12 و فولات (ویتامین B9) دو نوع مکمل پرمصرف هستند که دومی برای زنان باردار اهمیت زیادی دارد. افراد سالمند، کسانی که از رژیم غذایی گیاه‌خواری پیروی می‌کنند و افراد مبتلا به اختلالات گوارشی به مصرف مکمل B12 تشویق می‌شوند. به‌طور کلی، مصرف همزمان فولات و ویتامین B12 مشکل‌ساز نیست، اما زیاده‌روی در دریافت فولات می‌تواند علائم کمبود ویتامین B12 را پنهان کند.

کمبود ویتامین B12 ممکن است به کم‌خونی مگالوبلاستیک منجر شود، وضعیتی که در آن گلبول‌های قرمز خون به‌طور غیرعادی بزرگ هستند اما تعداد آن‌ها کاهش یافته است. مصرف مقادیر زیاد فولات می‌تواند کم‌خونی را اصلاح کند، به طوری که باعث شود متوجه‌ی پایین بودن سطح ویتامین B12 نشوید. چنانچه کمبود ویتامین B12 برطرف نشود، ممکن است آسیب عصبی دائمی ایجاد شود.

قبل از اضافه کردن این دو مکمل به برنامه‌ی روزانه‌ی خود از پزشک بخواهید که با آزمایش خون میزان ویتامین‌های شما را بررسی کند. همچنین به خاطر داشته باشید که هرگز نباید در طول روز بیش از ۱۰۰۰ میکروگرم اسید فولیک از غذاهای غنی شده یا مکمل‌ها دریافت کنید، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد.

آیا مصرف مکمل مولتی‌ویتامین-مینرال خطرناک است؟

خطرات مولتی ویتامین

اگر مولتی‌ویتامین-مینرال مصرف می‌کنید و یک رژیم غذایی نسبتا سالم دارید، نیازی نیست زیاد نگران تداخل ویتامین ها باشید. اما وقتی از مکمل‌هایی استفاده می‌کنید که فقط حاوی یک ماده‌ی مغذی هستند، بهتر است در مورد تداخلات احتمالی آن‌ها محتاط باشید.

مکمل مولتی‌ویتامین-مینرال حاوی چند ماده‌ی مغذی مختلف با دوزهای متفاوت هستند. اگر تصمیم به مصرف این محصول دارید، گزینه‌ای را انتخاب کنید که بیش از ۱۰۰ درصد نیاز روزانه‌ی بدن را تامین نکند. اگر پزشک برای شما مکمل تجویز کرد، حتما او را از سایر مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید مطلع کنید تا از تداخل ویتامین ها و مواد معدنی جلوگیری شود.

کلام پایانی

در بسیاری از موارد، مکمل‌ها عالی هستند. اما نباید جایگزین رژیم غذایی سالم، ورزش منظم یا خواب باکیفیت شوند. اگر می‌خواهید به‌سراغ مکمل‌ها بروید، ابتدا به موارد اصلی مثل تغذیه، ورزش، خواب و نوشیدن آب کافی توجه کنید. سپس از پزشک یا متخصص تغذیه برای انتخاب بهترین محصول کمک بگیرید. این موضوع به‌ویژه برای کسانی مهم است که به بیماری خاصی مبتلا هستند یا دارو مصرف می‌کنند.