گل مژه چیست و چگونه باید آن را درمان کرد؟

گل مژه عارضه‌ای شبیه به جوش است که در اثر عفونت باکتریایی روی پلک ایجاد می‌شود اغلب مواقع بسیار دردناک است. وقتی غده‌های روغنی یا فولیکول مو روی پلک شما با سلول‌های مرده‌ی پوست و مواد زائد مختلف مسدود شود باعث ایجاد عفونت و در نتیجه بروز گل‌مژه می‌شود.

در این مطلب از دیجی‌کالا مگ می‌خواهیم با گل مژه و راه‌های درمان آن آشنا شویم.
گل مژه چیست؟

گل مژه به انگلیسی یعنی اِستی (stye)، گل چشمی و هوردولوم نام‌های مختلف این عارضه در بین پزشکان است.

گل مژه توده‌ی قرمز رنگی است که در لبه‌ی بیرونی پلک بروز می‌کند و حاوی چرک و سلول‌های ملتهب شده است که در اثر مسدود و عفونی شدن غده یا فولیکول مو ایجاد می‌شود. این عارضه می‌تواند به حدی دردناک باشد که حتی نتوانید آن را لمس کنید. داخل گل مژه مثل جوش، چرک تولید شده اما در قسمت بالایی خود چیزی شبیه به قسمت انتهایی میخ و به رنگ زرد یا بژ دارد.

گل مژه انواع مختلفی دارد، به دو دسته‌ی داخلی و خارجی تقسیم می‌شود و قرار است در ادامه با آن‌ها آشنا شویم:

گل مژه خارجی؛ شایع‌ترین نوع گل مژه بیرون از پلک ایجاد و از فولیکول مژه شروع می‌شود. البته گاهی در عده‌ی چربی مو هم امکان گیر افتادن باکتری‌ها و ایجاد عفونت توجود دارد. این مدل از گل مژه در لبه‌ی بیرونی پلک دیده می‌شود.
گل مژه داخلی؛ اغلب این مدل از گل مژه‌ها در غده‌های جربی میبومین یا همان غدد اشکی در بافت پلک ایجاد می‌شود. گل مژه داخلی در حین ایجاد و رشد به چشم فشار می‌آورند به همین دلیل نسبت به گل مژه‌های خارجی دردناک‌تر هستند.

دیگر علائم گل مژه شامل موارد زیر می‌شود:

تورم پلک
ترشح زرد رنگ در چشم
حساسیت به نور (نور هراسی یا فوتوفوبیا)
احساس فرو رفتن چیزی در چشم
حساسیت پلک
احساس وجود شن و ماسه در چشم
وجود اشک در چشم
ایجاد پوسته در لبه‌ی پلک
قرمزی پلک

چرا ایجاد گل مژه چشم خطرناک است؟

درمان سریع گل مژه

استافیلوکوک یک باکتری بی‌خطر است که روی پوست انسان زندگی می‌کند و علت گل مژه در اغلب موارد است. وقتی این باکتری در غدد چربی مو، فولیکول یا غدد اشکی گیر می‌افتد باعث ایجاد عفونت و چرک می‌شود. دست زدن به چشم یا مایدن آن رایج‌ترین راه برای انتقال باکتری و ورود آن به چشم است. عوامل زیر هم دلیل عمده‌ی ورود باکتری به چشم به حساب می‌آیند:

خاراندن چشم به دلیل تب یونجه یا آلرژی
التهاب پلک (بلفاریت)
استفاده از ریمل یا خط چشم آلوده
عدم پاک کردن آرایش قبل از خواب
بیماری‌های پوستی مثل روزاسه و درماتیت سبوره‌ای
بعضی از بیماری‌ها و شرایط خاص پزشکی مثل دیابت
هر دلیل که باعث خاراندن یا مالیدن چشم‌ها می‌شود مثل خواب‌آلودگی
اختلال عملکرد غدد اشکی

عفونت چشم معمولا به دلیل مراقبت نادرست یا استفاده‌ی نادرست از لنزهای چشمی ایجاد می‌شود. رفتارهای پرخطری که ریسک ایجاد عفونت چشمی را بالا می‌برند را می‌توان به صورت خلاصه در لیست زیر عنوان کرد:

لنزهایی که به درستی تمیز نشده‌اند
دست زدن به لنز قبل از شستن دست‌ها
استفاده از لنز در زمان خواب
استفاده‌ی مجدد از لنز یکبار مصرف
استفاده از لنز تاریخ مصرف گذشته

اگر قبلا دچار گل مژه شده‌اید باید بدانید که امکان ابتلای مجدد شما افزایش پیدا کرده و امکان عود مجدد آن بعد از بهبود وجود دارد.
راه‌های جلوگیری از ایجاد گل مژه

راه‌های ساده‌ی زیادی وجود دارند که می‌توانید برای جلوگیری از ایجاد عفونت در چشم و بروز گل‌مژه انجام دهید:

برای تسکین خارش چشم ناشی از آلرژی یا تب یونجه از داروها استفاده کنید.
بلفاریت، روزاسه، درماتیت سبوره‌ای و اختلال عملکرد غدد اشکی را درمان کنید.
لنز‌ها را همیشه تمیز نگه دارید و ضدعفونی کنید.
قبل از دست زدن به لنزها، حتما دست‌هایتان را بشویید. بهتر است پس از شست‌وشوی دست‌ها با آب گرم و صابون، از مایع ضدعفونی کننده‌ی دست حاوی الکل به دست‌هایتان بزنید سپس لنز‌ها را لمس کنید.
از لنزهای یکبار مصرف مجددا استفاده نکنید.

اگر در حال حاضر دچار گل مژه شده‌اید باید موارد زیر را انجام دهید تا دوره‌ی درمان آن با آسیب و درد کمتری سپری شود و عفونت به نقاط دیگر پلک سرایت نکند:

دست‌های خود را مرتب بشویید.
از آرایش کردن چشم خودداری کنید.
تمام لوازم آرایشی قدیمی را دور بریزید.
از لنزهای چشمی استفاده نکنید.

گل مژه مسری نیست اما باکتری‌ها می‌توانند از طریق لوازم آرایش چشم آلوده منتقل شوند. پس هرگز اجازه ندهید دیگران از لوازم آرایش شما، مخصوصا ریمل و خط چشم، استفاده کنند. همچنین لازم است طبق زمانبندی زیر لوازم آرایش چشم خود را تعویض کنید:

ریمل: هر ۳ ماه یک بار
خط چشم مایع: هر ۳ ماه یک بار
مداد چشم جامد: هر ۲ تا ۳ سال یکبار

گل مژه را چگونه تشخیص دهیم؟

درمان گل مژه خانگی

پزشک از نشانه‌های ظاهری یا با کمک دستگاه نور و دستگاه بزگ‌نمایی می‌تواند وجود گل مژه را تشخیص داده و زیر و روی پلک را بررسی کند. تنها روش تشخیص مشاهده توسط پزشک است و هیچ آزمایش خاصی نباید برای آن انجام داد. برای آشنایی با ظاهر این عارضه می‌توانید
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

معمولا گل مژه‌ها بدون هیچ درمان خاصی و به مرور زمان خوب می‌شوند اما در شرایط زیر حتما باید به پزشک مراجعه کنید:

گل مژه با گذشت چند روز بهبود نیافته است.
در گل مژه خون دیده می‌شود.
رشد سریعی دارد.
التهاب زیادی دارد.

فراموش نکنید که افزایش تورم یا علائم ایجاد عفونت جدید می‌تواند به معنای ابتلای عفونی شدید باشد. اگر بینایی شما تحت تاثیر قرار گرفته است باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در این حالت عفونت گسترده بوده، تورم و قرمزی اطراف چشمتان هم نشانه‌ی گسترش عفونت به پوست اطراف چشم (سلولیت دور چشم) است.

درمان خانگی گل مژه

راه درمان سریع گل مژه، مراجعه به پزشک است پس بهتر است خودتان آن را تخلیه نکنید. اگر به نظرتان عارضه آماده‌ی تخلیه بود به پزشک مراجعه کنید تا بدون پخش شدن عفونت، آن را تخلیه کند.

گل مژه درمان خاصی ندارد و معمولا بعد از یک هفته بهبود پیدا می‌کند. اما اگر بعد از گذشت یک هفته بهبود نیافته بود بهتر است برای درمان اقدام کنید. سریعترین درمان گل مژه و جلوگیری از گسترش آن، مراجعه به پزشک و مصرف آنتی‌بیوتیک مناسب است. به یاد داشته باشید که نباید هرگز آن را فشار دهید یا سعی در خارج کردن چرک داخلش داشته باشید. این کار باعث گسترش عفونت در قسمت‌های دیگر پلک می‌شود.

کمپرس گرم اولین و بهترین روش درمان خانگی گل مژه است. یک پارچه‌ی تمیز را در آب داغ قرار دهید و سپس روی چشم بگذارید. مراقب باشید گرما در حدی باشد که باعث سوختگی پوست پلک شما نشود. کمپرس گرم باعث مایع شدن مواد سفت شده در گل مژه کمک کرده و اجازه‌ی تخلیه‌ی چرک را می‌دهد. ۳ تا ۴ بار کمپرس گرم در روز و هر بار به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه می‌تواند به درمان گل مژه به شکل موثری کمک کند.

بهتر است بعد از تخلیه‌ی گل مژه باز هم از کمپرس گرم استفاده کنید و با دست‌های کاملا تمیز پلک را ماساژ دهید. حرکات دایره‌ای ملایم که با نوک انگشت ایجاد می‌کنید، می‌تواند به تجزیه‌ی مواد باقیمانده در محل بروز گل مژه کمک کند. همچنین می‌توانید برای تمیز نگه داشتن پلک پس از تخلیه یک پد یا پنبه‌ی آرایشی تمیز را به شامپو یا صابون ملایم آغشته کرده و پلک را با آن تمیز کنید. ممکن است کمی خون از محل تخلیه خارج شود، این طبیعی است. اما اگر خونریزی ادامه داشت یا شدید شد حتما به پزشک مراجعه کنید.

اگر با مصرف آنتی‌بیوتیک و کمپرس گرم همچنان گل مژه‌ی شما سر جایش باقی مانده بود باید برای جدا کردن آن از پلک به پزشک مراجعه کنید. در این حالت پس از بی حس کردن پلک، یک برش کوچک روی عارضه ایجاد شده و چرک از آن خارج می‌شود. ماده‌ی برداشته شده زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا احتمال ابتلای شما به سرطانی بسیار نادر به نام کارسینوم سباسه (سرطان غدد سباسه) بررسی شود.

سوالات متداول

گل مژه درمان
چند سوال پر تکرار درباره‌ی گل‌مژه در بین مراجعین به پزشک و همچنین اتاق‌های گفت‌وگوی مجازی به چشم می‌خورد که قرار است در این بخش پاسخ آن‌ها را با هم بخوانیم.
۱. چگونه متوجه شوم که گل مژه‌ام در حال تخلیه است؟

وقتی تخلیه شروع شود با بهبود قابل توجه علائمی مثل درد و تورم همراه است. اگر به این مرحله رسیدید به هیچ وجه سعی نکنید خودتان آن را تخلیه کنید و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
۲. بدترین اتفاقی که می‌تواند به دلیل وجود این عارضه پیش بیاید چیست؟

در بدترین حالت عفونت به اطراف چشم سرایت می‌کند و باعث بروز بیماری نادری به نام سلولیت دور چشم می‌شود. در این حالت اطراف چشم قرمز و دردناک می‌شود و نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد.
۳. چگونه متوجه بدتر شدن وضعیت عارضه شویم؟

اگر علائم بهبودی را بعد از چند روز مشاهده نکردید، گل مژه بزرگتر شد یا علائم آن بدتر شد به معنای بدتر شدن وضعیت گل مژه است و باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
۴. زمانی که گل مژه داریم چند بار باید روبالشی را عوض کنیم؟

در اغلب موارد اصلا نیازی به تعویض روبالشی و روتختی نیست. مگر وقتی که درگیر عفونت شدید باشید و پزشک به شما توصیه کند. با این حال اگر گل‌مژه‌ی شما در حال پس دادن رطوبت است یا به شکلی می‌خوابید که صورتتان را روی بالش قرار می‌دهید بهتر است روبالشی و ملافه‌های خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.
۵. چرا عارضه روی همان پلکی پیدا می‌شود که قبلا بوده است؟

گل‌زدگی مکرر ممکن است نشانه‌ی بعضی از بیماری‌های پوستی مثل روزاسه یا بلفاریت باشد. اگر زیاد با این عارضه درگیر هستید حتما باید برای بررسی، تشخیص و درمان به پزشک متحصص مراجعه کنید.

مرور کلی

وقتی یک غده‌ی چربی موی مسدود شده یا فولیکول مو در لبه‌ی پلک عفونی شود گل مژه ایجاد می‌شود. این عارضه بسیار رایج است و بیشتر در افرادی که دائم در حال مالیدن چشم‌هایشان هستند یا دست‌هایشان را به خوبی تمیز نمی‌کنندو دیده می‌شود. گل مژه می‌تواند بسیار دردناک باشد اما معمولا بدون هیچ درمان خاصی خود به خود از بین می‌رود. کمپرس گرم می‌تواند سرعت روند بهبود را افزایش داده و به تخلیه‌ی آسان‌تر کمک کند. اگر علائم بهبود بعد از چند روز مشاهده نشد، با مشکلات بینایی روبه‌رو شدید یا عارضه خونریزی داشت حتما باید توسط پزشک معاینه شوید.