میراث آزمایشهای هستهای جنگ سرد هنوز بر فراز صحرای بزرگ آفریقا میوزد

میراث آزمایشهای هستهای جنگ سرد هنوز بر فراز صحرای بزرگ آفریقا میوزد
بررسی نمونههای گرد و غبار صحرای آفریقا نشان میدهد که آثار رادیواکتیو ناشی از آزمایشهای هستهای ایالات متحده و شوروی هنوز در محیط باقی مانده است.
براساس مطالعهای جدید، ابر عظیم گرد و غبار صحرای بزرگ آفریقا که در مارس ۲۰۲۲ اروپا را پوشاند، حاوی ترکیباتی غیرمنتظره بود: آثار شیمیایی ناشی از آزمایشهای هستهای ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی در دهههای دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰.
محققان مطالعه به رهبری تیمی از دانشگاه پاریس-ساکلی فرانسه، دریافتند که سطح رادیواکتیویتهی گرد و غبار کمتر از دو صدم آستانهی ایمنی و درنتیجه بسیار کمتر از حدی است که خطرناک محسوب شود. بااینحال، یافتههای تحقیق یادآوری میکند که اثرات بارش هستهای میتوانند برای مدت طولانی در محیط باقی بمانند.
منطقهی رگان یکی از فعالترین منابع گرد و غبار است
ابرهای گرد و غبار بهطور منظم از صحرای بزرگ آفریقا برمیخیزند و به سمت اروپا حرکت میکنند. مطالعات قبلی، منطقهای در نزدیکی شهر رِقان در الجزایر را به عنوان یکی از منابع مهم گرد و غبارها شناسایی کردهاند. از آنجا که این منطقه محل انجام چهار آزمایش هستهای فرانسه نیز بوده است، پژوهشگران تصمیم گرفتند آن را از نزدیک بررسی کنند.
محققان در مقالهی خود مینویسند: «منطقهی رقان، جایی که اولین آزمایشهای هستهای جوی فرانسه در دههی ۱۹۶۰ در جنوب الجزایر انجام شد، یکی از فعالترین منابع گرد و غبار است که طوفانهای عظیم گرد و غبار صحرای بزرگ آفریقا را ایجاد میکند و بر کیفیت هوای اروپای غربی تأثیر میگذارد.» پس از وقوع یکی از این طوفانهای گرد و غبار در مارس ۲۰۲۲، یک کمپین علمی مشارکتی با کمک شهروندان راهاندازی شد تا سطح رادیواکتیویتهی این گرد و غبارها بررسی شود.
در پروژهی علمی شهروندی، ۱۱۰ نمونه از ۶ کشور جمعآوری و سپس با روشهای مختلف پردازش شد. پژوهشگران الگوهای جهانی باد، ترکیب شیمیایی و معدنی گرد و غبار و سطح رادیواکتیویتهی آن را تجزیهوتحلیل کردند.
اگرچه بخشی از منشأ گرد و غبار از جنوب الجزایر بود، اثر رادیواکتیو آن با آزمایشهای هستهای فرانسه مطابقت نداشت. در عوض، این اثر مشابه ردپای جهانی بهجامانده از مسابقه تسلیحاتی دوران جنگ سرد بود.
محققان مینویسند: «آثار ایزوتوپی پلوتونیوم که ردپای منحصربهفرد بمب هستهای محسوب میشوند، در محدودهی آثار ناشی از بارشهای هستهای جهانی باقی ماندند که عمدتاً تحت تأثیر آزمایشهای هستهای ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی بودند و بهطور قابلتوجه با آثار بارشهای هستهای فرانسه تفاوت داشتند.»
در دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، ایالات متحده و شوروی صدها آزمایش هستهای را در بیابانها، اقیانوسها، جزایر و مناطق دورافتاده انجام دادند. آن آزمایشها، بزرگترین انفجارهای هستهای محسوب میشوند که تابهحال در سیارهی زمین دیده شده است.
همانطور که مطالعهی جدید و بسیاری از مطالعات قبلی نشان میدهد، موادی که از انفجارهای هستهای خارج میشود، راه خود را در سراسر جهان، از جمله به قلب صحرای بزرگ آفریقا و عمیقترین بخشهای اقیانوسها باز کردهاند.
اگرچه سطح رادیواکتیویتهی گرد و غبار صحرای بزرگ آفریقا در حدی نیست که تهدیدی برای سلامت عمومی محسوب شود و خود گرد و غبار از نظر تنفسی بیشتر خطرناک است، مطالعات دورهای مانند تحقیق جدید، برای درک تأثیرات مداوم این پدیده بر جو و محیطزیست ضروری هستند.
پژوهشگران نتیجه میگیرند که گرد و غبار صحرای بزرگ آفریقا، حتی با وجود گستردگی، تکرارپذیری و پوشش وسیع از جمله مناطقی که در گذشته آزمایشهای هستهای در آنها انجام شده است، خطری برای سلامت عمومی از نظر قرارگرفتن در معرض مواد رادیواکتیو مصنوعی ایجاد نمیکند.