ماموریت اضطراری تلسکوپ جیمز وب: بررسی خطرناک‌ترین سیارک منظومه شمسی

در تصمیمی نادر، تلسکوپ فضایی جیمز وب در چند ماه آینده اندازه واقعی سیارکی را بررسی خواهد کرد که ممکن است در سال ۲۰۳۲ به زمین برخورد کند.
قدرتمندترین تلسکوپ فضایی بشر درحال تمرکز بر خطرناک‌ترین سیارک شناخته شده در منظومه شمسی است.

طبق بیانیه آژانس فضایی اروپا (ESA)، تیمی بین‌المللی از ستاره‌شناسان مجوز استفاده‌ی اضطراری از تلسکوپ قدرتمند «جیمز وب» (JWST) را برای مشاهده‌ی سیارک بالقوه خطرناک ۲۰۲۴ YR4 در ماه‌های آینده دریافت کرده‌اند. این سنگ فضایی که به اندازه‌ی یک ساختمان است، دسامبر ۲۰۲۴ توسط «سامانه هشدار نهایی برخورد سیارکی» ناسا کشف شد. ۲۰۲۴ YR4 هم‌اکنون در صدر فهرست نظارت بر سیارک‌های این آژانس قرار دارد و احتمال برخورد آن با زمین در دسامبر ۲۰۳۲ حدود یک در ۴۳ (۲٫۳ درصد) تخمین زده می‌شود.

براساس تخمین ستاره‌شناسان، ۲۰۲۴ YR4 حدود ۵۵ متر عرض دارد که به اندازه‌ی ارتفاع «برج کج پیزا» است. برخورد چنین سنگی به زمین مانند رویداد برخوردی بزرگ‌تر «چیکشلوب» که ۶۶ میلیون سال پیش، انقراض دایناسورها را در پی داشت، باعث انقراض دسته‌جمعی نخواهد شد. اما سیارکی به این اندازه می‌تواند خرابی‌های منطقه‌ای مشابه با تاثیر «تونگوسکا» را به‌بار آورد که در سال ۱۹۰۸ حدود ۸۰ میلیون درخت را در بیابان‌های سیبری نابود کرد.

بااین‌حال، اندازه‌ی ذکرشده برای ۲۰۲۴ YR4 صرفاً در حد تخمین و براساس داده‌های تلسکوپ‌های زمینی است. این تلسکوپ‌ها به دلیل اثر محدودکننده‌ی جو زمین، فقط نور خورشیدی را که از سطح سیارک منعکس می‌شود، مشاهده می‌کنند. بنابراین به تصویر محدودی از اندازه‌ی واقعی آن دسترسی دارند. در واقع، این سنگ فضایی ممکن است به‌طور قابل توجهی بزرگ‌تر از آن چیزی باشد که به‌نظر می‌رسد.

مقامات ESA در بیانیه‌ی خود نوشتند: «به‌طور کلی، هرچه سیارک روشن‌تر باشد، بزرگ‌تر است؛ اما این رابطه به شدت به میزان بازتابندگی سطح سیارک نیز بستگی دارد. ۲۰۲۴ YR4 ممکن است با عرض ۴۰ متر بسیار بازتابنده باشد یا اندازه‌اش به ۹۰ متر برسد و چندان بازتابنده‌ی نور نباشد.»

ESA افزود: «بسیار مهم است که ما تخمین خود برای اندازه‌ی ۲۰۲۴ YR4 را بهبود بخشیم: خطر ناشی از یک سیارک ۴۰ متری با خطر ناشی از یک سیارک ۹۰ متری بسیار متفاوت است.»
جیمز وب به کمک ما خواهد آمد

طبق گفته ESA، مشاهدات آینده تلسکوپ فضایی جیمز وب به‌طور قابل توجهی درک ما از اندازه‌ی سیارک را بهبود خواهد بخشید.

جیمز وب به‌جای اینکه به نور مرئی منعکس‌شده نگاه کند، حرارت ساطع‌شده از ۲۰۲۴ YR4 را توسط ابزارهای فروسرخ خود مطالعه خواهد کرد و بدین وسیله می‌تواند تخمینی دقیق‌تر از اندازه‌ی واقعی سیارک و ترکیبات سطحی آن ارائه دهد. این تلسکوپ به دلیل استقرار در فضا، نسبت به تلسکوپ‌های زمینی دید بسیار واضح‌تری از سیارک خواهد داشت. به همین دلیل، نسل بعدی تلسکوپ‌های جستجوگر سیارک که توسط ناسا و ESA برنامه‌ریزی شده‌اند، از نور فروسرخ استفاده خواهند کرد.

امکان تعیین دقیق اندازه سیارک ۲۰۲۴ YR4 توسط تلسکوپ‌های زمینی وجود ندارد

تلسکوپ فضایی جیمز وب ابتدا در ماه مارس ۲۰۲۴، مصادف با زمانی که سیارک ۲۰۲۴ YR4 به اوج روشنایی خود می‌رسد، به رصد آن خواهد پرداخت. در ماه مه، زمانی که سیارک از خورشید دور می‌شود، تلسکوپ دوباره آن را رصد خواهد کرد و این آخرین فرصت مشاهده‌ی این سنگ فضایی تا نزدیک‌ترین مواجهه بعدی‌اش در سال ۲۰۲۸ خواهد بود.

به‌طور کلی، تیم تحقیقاتی حدود چهار ساعت از زمان جیمز وب را که از طریق فرآیندی دقیق برنامه‌ریزی شده است، صرف مطالعه‌ی سیارک خواهد کرد. مشاهدات سیارکی آتی به‌لطف «زمان اختیاری مدیر» جیمز وب تأمین خواهد شد که مجموعه‌ی کوچکی از ساعت‌های تحقیقاتی با هدف بررسی اهداف فوری است. تمام داده‌های حاصل از مشاهدات پس از انتشار به صورت عمومی در دسترس قرار خواهند گرفت.