علت تیک عصبی در کودکان چیست و چگونه آن را برطرف کنیم؟

دکتر امین ماهورام با بیان این که “تیک” یکی از شایع‌ترین اختلالات در کودکان است توضیح داد: مجموعه‌ای از حرکات تکراری که در بدن، صورت، چشم‌ها، سر و گردن، شانه‌ها، دست و پا و یا صورت توسط فرد انجام می‌شود، در طیف تیک می‌گنجد، حتی این حرکات تکراری می‌تواند به صورت سرفه‌های متعدد، ایجاد برخی صداها در گلو یا گفتن برخی کلمات بدون کنترل باشد.

ماهورام با بیان این که ماهیت تیک متغیر است ادامه داد: ممکن است در بازه‌های زمانی متفاوت تظاهرات و علایم تیک تغییر پیدا کند و یا گاهی به طور کلی محو یا دوباره ظاهر شود.

وی تاکید کرد: در زمانی که کودک حرکات تکراری دارد بر چهره و یا مشخصا نقطه ای که دچار تیک است تمرکز نکنید، در بیشتر موارد حفظ آرامش کودک به بهبود و یا حتی درمان تیک منجر می‌شود.

ماهورام با بیان این که چنانچه اختلال تیک مشکلاتی در ارتباطات اجتماعی و یا درسی کودک ایجاد کند، برای بهبود آن باید به روانپزشک متخصص کودک مراجعه کرد، گفت: نشانه‌های تیک ممکن است در برخی موارد کمتر و یا در شرایط متفاوتی بیشتر شود، سیر متغیر درباره تیک مطرح است.

وی در ادامه با اشاره به این که اختلال اضطراب یکی از شایع‌ترین اختلالات در کودکان است، اظهار کرد: شش نوع اختلال شایع در کودکان وجود دارد که فوبیا یا ترس‌های اجتماعی از مهمترین آن‌هاست.
فوبیا یا ترسِ مرضی، طیفی از اختلالات اضطرابی

وی با اشاره به این که ترس بیش از حد از یک شیء، موقعیت و یا حیوانی خاص در کودکان می‌تواند از نشانه‌های ترس مرضی باشد، افزود: زمانی‌که کودک در مواجه با حیوان دچار خشک‌شدگی، جیغ زدن‌های زیاد، از حال رفتگی می‌شود و به عبارت متداول‌تر، خشک می‌شود، احتمال ابتلا به فوبیا یا ترس مرضی وجود دارد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان این که اختلال ترس اجتماعی نیز طیف دیگری از اختلالات اضطرابی را به خود اختصاص می‌دهد، ادامه داد: در این شرایط کودک تمایلی به حاضر شدن در جمع ندارد و سریعا شروع به گریه کردن می‌کند، بدن کودک در این شرایط سفت شده و یا کودک به والدین خود می‌چسبد.

ماهورام اضافه کرد: کودکان مبتلا به اختلال اضطرابی “فوبیای اجتماعی” زمانی‌که در جمع افراد غریبه وارد می‌شوند، اعضای بدنشان منقبض می‌شود، یعنی در این موراد احتمال ترس اجتماعی مطرح است.
چاره ترس‌های اضطرابی، اعمال زور و فشار برای مواجهه با آن نیست

وی به والدین توصیه کرد: در موقعیت‌هایی که کودک شما دچار ترس‌های اضطرابی است از اجبار و الزام او برای مواجه شدن با شرایط اضطراب‌آور خودداری کنید، به بیان ساده‌تر تلاش نکنید علیرغم مقاومت کودک درحال تقلای خود با اعمال زور و فشار او را با ترس روبه‌رو کنید؛ چرا که این‌کار می‌تواند شرایط روانی فرزند شما را حادتر کند.

این فوق تخصصی روانپزشکی کودک و نوجوان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: در صورت مشاهده نشانه‌های ابتلا به ترس‌های اضطرابی در کودک، هرگز اقدامات خودسرانه انجام ندهید و فورا به روانپزشک کودک و نوجوان مراجعه کنید تا کودک ارزیابی شده و اصول علمی مقابله با این موقعیت‌ها نیز به والدین آموزش داده شود.
بیش فعالی و نقص توجه؛ دو اختلالی که معمولا با هم بروز می‌کنند
اختلال نقص توجه یا بیش فعالی یکی دیگر از شایع‌ترین اختلالاتی است که دکتر ماهورام به آن اشاره کرد و افزود: این اختلال به دو گروه تقسیم بندی می‌شود، به این شکل که برخی از علامت‌ها مربوط به بیش فعالی هستند و دسته‌ای دیگر در گروه نقص توجه می‌گنجند و به طور کلی با عنوان اختلال بیش فعالی و نقص توجه معرفی می‌شوند.

دکتر ماهورام به دیگر نشانه‌های ابتلا به بیش فعالی در کودکان اشاره کرد و گفت: این کودکان معمولا زیاد صحبت می‌کنند، کم صبر و تحمل هستند (نمی‌توانند صبر کنند تا نوبت‌شان فرا برسد) و دائما وسط حرف دیگران می‌پرند.

وی تاکید کرد: کودکانی که مبتلا به اختلال نقص توجه‌اند از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارد گریزانند و مشخصا در انجام تکالیف درسی دچار مشکل می‌شوند، بنابراین اغلب این کودکان نسبت به درس خواندن و انجام تکالیف بی‌علاقه هستند. همچنین اگر فعالیتی چند مرحله‌ای از این کودکان درخواست کنید، توانایی انجام آن را ندارند و در وسط انجام کار، ادامه‌ آن را فراموش می‌کنند.
جریمه‌های سنگین و رفتارهای خشن با کودکان بیش فعال؛ ممنوع

ماهورام در نظر گرفتن جریمه‌های سنگین و رفتارهای خشونت آمیز با کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی یا نقص توجه را مورد انتقاد قرار داد و گفت: این اختلالات نیز بیماری به‌حساب می‌آیند که با مراجعه به پزشک باید درمان شوند، بنابراین تحت فشار قرار دادن کودک برای اصلاح رفتار می‌تواند به ضرر سلامت روان فرزند ما منجر شود.

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، لکنت زبان، سکوت‌های طولانی و استفاده از کلمات تکراری ضمن پلک‌زدن‌های مداوم و تغییراتی در ماهیچه صورت هنگام صحبت کردن یکی دیگر از رایج‌ترین اختلالات ارتباطاتی است که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره کرد و ادامه داد: به طور کلی مشکلاتی که در صورت و در زمان صحبت کردن کودک ایجاد می‌شود لزوما به معنای وجود اختلال نیست. خانواده‌ها زمانی‌که با این موضوع روبه‌رو می‌شوند نباید استرس و نگرانی مضاعفی برای کودک ایجاد کنند؛ چرا که ممکن است این مشکل مقطعی باشد و حفظ آرامش والدین به برطرف شدن این موضوع کمک قابل توجهی می‌کند.

وی در پایان با بیان این که پایه و اساس رفتارها در بزرگسالی به ابتدای کودکی و نوجوانی بر می‌گردد، از ارایه خدمات تخصصی و فوق تخصصی در مراکز تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی خبر داد و افزود: روانپزشکان و روانشناسان در بیمارستان‌های امام حسین(ع) و کودکان مفید با تعرفه دولتی در این زمینه فعالیت می‌کنند.