زنگ خطر برای گرمایش جهانی؛ به نقطه بحرانی و غیرقابل بازگشت نزدیک می‌شویم

زارش سازمان ملل هشدار می‌دهد که افزایش بی‌سابقه دمای جهانی احتمالاً در پنج سال آینده منجر به شکستن آستانه ۱.۵ درجه سانتی‌گراد خواهد شد و همین موضوع زنگ خطر گرمایش جهانی را به‌صدا در آورده است.

سازمان جهانی هواشناسی سازمان ملل متحد (WMO) در آخرین ارزیابی سالانه خود هشدار داد ۶۶ درصد احتمال دارد که برای اولین بار در ۵ سال آینده، از حد اصلی ۱٫۵ درجه سانتیگراد رد شده و مرزهای خطر گرمایش جهانی را بشکنیم.

این اولین بار در تاریخ بشر است که چنین افزایشی ثبت شده است. گزارش جدید هشداری جدی مبنی بر این است که ما باید همین الان برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به‌صفر اقدام کنیم.

دانشمندان هشدار داده‌اند که عبور از آستانه ۱.۵ درجه سانتی‌گراد، خطر مواجهه با نقاط اوج‌گیری را که می‌تواند منجر به فروپاشی آب‌وهوای غیرقابل برگشت شود، به شدت افزایش می‌دهد.

ازجمله بحران‌های وحشتناک این مشکل می‌توان به فروپاشی یخ‌های گرینلند و غرب قطب جنوب، امواج گرمای شدید، خشکسالی شدید، بحران آب، و آب و هوای وخیم در بخش‌های بزرگی از کره زمین اشاره کرد.

نزدیکی به نقطه بحرانی و غیرقابل بازگشت

حدود ۲۰۰ کشور متعهد شدند که افزایش دمای جهانی را به ۱.۵ درجه سانتیگراد یا کمتر از آن در توافق‌نامه پاریس ۲۰۱۵ محدود کنند.

توافق‌نامه پاریس (Accord de Paris‎) ذیل چارچوب پیمان‌نامه سازمان ملل در تغییر اقلیم (UNFCCC) در رابطه با کاستن از انتشار گازهای گلخانه‌ای، سازگاری و امور مالی است.

هدف از بستن این پیمان نگه داشتن افزایش میانگین دمای جهانی پایین‌تر از ۲ درجه سلسیوس و پی گرفتن تلاش‌ها برای محدود کردن افزایش دما به ۱٫۵ درجه سلسیوس بالاتر از سطوح پیشاصنعتی، و همچنین سازگار کردن شارش مالی با مسیری به سوی انتشارات گلخانه‌ای پایین و توسعه اقلیم تاب‌آور است.

اما اکنون به‌صدا در آمدن زنگ خطر برای گرمایش جهانی، این توافق‌نامه را برای اولین بار نقض کرده است. پتری تالاس، هواشناس فنلاندی و دبیر کل سازمان جهانی هواشناسی، در این باره گفت:

انتظار می‌رود در ماه‌های آینده یک نقطه بحرانی و غیرقابل بازگشت ایجاد شود. این بحران با تغییرات آب و هوایی ناشی از انسان ترکیب خواهد شد و دمای جهانی را به قلمرو ناشناخته‌ای سوق می‌دهد. این بحران پیامدهای گسترده‌ای برای سلامت، امنیت غذایی، مدیریت آب و محیط زیست خواهد داشت. ما باید آماده باشیم.

پدیده ال‌نینو و تاثیر آن در به‌صدا در آمدن زنگ خطر گرمایش جهانی

به‌صدا در آمدن زنگ خطر گرمایش جهانی

بحران ذکر شده توسط پتری تالاس «ال‌نینو» نام دارد. این یکی از چرخه‌های مشهور آب و هوایی جهان است که هر ۲ تا ۷ سال یک‌بار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب و هوای سراسر سیاره زمین می‌شود. از جمله این ناهنجاری‌ها می‌توان به سیلاب‌های ناگهانی، خشک‌سالی، قحطی و اپیدمی اشاره کرد.

ال نینو زمانی اتفاق می‌افتد که بادهایی که معمولاً آب گرم را به‌سمت غرب اقیانوس آرام از آمریکای جنوبی به آسیا می‌برند، ضعیف می‌شوند و بیشتر آب گرم را در جای خود نگه می‌دارند.

این موضوع به‌شدت بر الگوهای آب و هوایی در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد؛ آمریکای جنوبی را مرطوب‌تر می‌کند و خشکسالی (و گاهی اوقات قحطی) را در مناطقی مانند استرالیا، اندونزی، شمال چین و شمال شرقی برزیل به ارمغان می‌آورد.
همچنین مطالعه کنید:

دانشمندان آمریکایی پس از ال نینوی سال‌های ۹۸–۱۹۹۷ که باعث کشته شدن حدود ۲۳ هزار نفر شد، شبکه‌ای از راهنماهای شناور را در سرتا سر اقیانوس آرام نصب کردند.

تحقیقات علمی درباره چگونگی عملکرد اتمسفر و جریان‌های اقیانوسی می‌تواند به هواشناسان امکان پیش‌بینی بلند مدت وضع آب‌وهوا را بدهد، کمکی حیاتی برای آماده شدن در مقابل سیل و خشک‌سالی.

در ایالات متحده، ال نینو تمایل دارد که مناطق شمالی را گرم‌تر و خشک‌تر، و مناطق جنوبی را مرطوب‌تر کند، و از آنجا که باعث می‌شود آب گرم‌ گسترش بیشتری پیدا کرده و نزدیک سطح اقیانوس بماند، جو سراسر جهان را نیز گرم می‌کند.

آخرین گزارش WMO که سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۷ را پوشش می‌دهد، می‌گوید به‌احتمال ۹۸ درصد یکی‌از سال‌های پیش‌رو در پنج سال آینده گرم‌ترین سال‌ تاریخ خواهد بود و رکورد افزایش دمای ۲٫۳ فارنهایت (۱٫۲۸ درجه سانتی‌گراد) در سال ۲۰۱۶ را خواهد شکست.

احتمال نوسانات دمای بالاتر در حال افزایش است

به‌صدا در آمدن زنگ خطر گرمایش جهانی

احتمال شکستن آستانه دمای ۱.۵ درجه سانتیگراد در سال ۲۰۱۵ نزدیک به‌صفر بود، در سال ۲۰۲۲ به ۴۸ درصد افزایش یافت، و تنها یک سال بعد به ۶۶ درصد رسیده است!

محققان گفتند که بخش عمده‌ای از این گرمایش به‌طور نابرابر توزیع می‌شود. به عنوان مثال، قطب شمال شاهد نوسانات دما سه برابر بیشتر از سایر نقاط جهان خواهد بود که ذوب را تسریع می‌کند و می‌تواند به‌شدت بر سیستم‌های آب و هوایی مانند جریان جت و جریان اقیانوس اطلس شمالی تأثیر بگذارد، سیستم‌هایی که برای تنظیم دما در نیمکره شمالی بسیار مهم هستند.

در همین حال، انتظار می‌رود بارندگی در سراسر آمریکای مرکزی، استرالیا، اندونزی و آمازون کاهش یابد. جنگل زدایی، تغییرات آب و هوایی و آتش‌سوزی در جنگل‌های بارانی، از دهه ۲۰۰۰ تا حدودی انعطاف‌پذیری خود را از دست داده و باعث نگرانی دانشمندان در مورد عبور از نقطه اوج شده‌اند.

این گزارش خاطرنشان می‌کند که تنها ۳۲ درصد احتمال دارد میانگین پنج ساله از آستانه ۱.۵ درجه سانتیگراد فراتر رود، اما با این وجود این میانگین از سال ۲۰۱۵، زمانی که نزدیک به صفر بود، به‌طرز چشمگیری افزایش یافته است.

به‌صدا در آمدن زنگ خطر گرمایش جهانی

تالاس گفت: «این گزارش به این معنا نیست که ما برای همیشه از سطح ۱٫۵ درجه سانتیگراد بالاتر خواهیم رفت. با این حال، WMO زنگ خطر گرمایش جهانی را به‌صدا در می‌آورد تا هشدار دهد که ما به‌طور موقت با افزایش فرکانس، سطح ۱٫۵ درجه سانتیگراد را نقض خواهیم کرد.»

در سال‌های بین ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱، این بحران یک احتمال ۱۰ درصدی بود. اما انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های انسان از اواخر قرن نوزدهم تاکنون، میانگین دمای جهانی را بیش‌از ۱ درجه سانتیگراد افزایش داده است.

این موضوع خاطرنشان می‌کند که میانگین دمای جهانی در سال ۲۰۲۲، علیرغم تأثیر سرمایش پدیده لانینا، حدود ۱.۱۵ درجه سانتی‌گراد بالاتر از میانگین سال‌های ۱۸۵۰-۱۹۰۰ بوده است (در پدیده لانینا آب در قسمت‌های مرکزی و شرقی استوایی اقیانوس آرام، سردتر از حالت طبیعی است. این پدیده متضاد پدیده «ال نینو» و شرایطی است که دمای آب گرم‌تر از متوسط دمای دریا می‌شود).

دما در حال حاضر حدود ۰.۲ درجه سانتیگراد در هر دهه افزایش می‌یابد. ما اکنون بیش‌از یک قرن داده میانگین دمای جهانی داریم. این بدان معناست که دستیابی به رکوردهای جدید باید سخت‌تر شود، نه آسان‌تر.

اگر روندی وجود نداشت، انتظار می‌رفت که با گذشت زمان رکوردهای کمتری ببینیم و داده‌هایی که جمع‌آوری کرده‌ایم طیف کاملی از تغییرات آب و هوایی طبیعی را بهتر به تصویر بکشند.

اما از آنجایی که ما به‌صورت مستقیم بر روند گرمایش جهانی می‌افزاییم، رکوردهای گرمایی بیشتری در سطح جهانی و محلی ثبت می‌شود. تأثیر انسان بر آب و هوا، دما را با فرکانس هشدار دهنده‌ای به بالاترین حد بی‌سابقه می‌رساند.

با اینکه هنوز نمی‌توان گفت ما در دستیابی به اهداف توافقنامه پاریس شکست خورده‌ایم، اما به‌دلیل ادامه انتشار گازهای گلخانه‌ای، جهان در حال نزدیک شدن به سطح ۱.۵ درجه سانتیگراد گرمایش جهانی است. پیش‌بینی یک سال احتمالی که بیش‌از آن سطح باشد، باید به عنوان یک هشدار و زنگ خطری مبنی بر افزایش گرمایش جهانی عمل کند.