رد طرح چین چگونه جنگ اوکراین را پیچیده‌تر می‌کند؟
جنگ فرسایشی غرب و روسیه
واشنگتن و متحدانش باید نگران باشند که دست رد زدن به سینه چین، ممکن است رهبران پکن را تشویق کند که با اشتیاق بیشتری به حمایت از روسیه برخیزند به امید اینکه با قرار دادن دولت های غربی در وضعیتی دشوارتر، انها را به مصالحه ای که پکن پیشنهاد می دهد، هدایت کنند.
سفیر چین در روسیه گفت که قدرت های غربی نمی توانند به پکن بگویند که در برابر روسیه در مورد جنگ اوکراین چه کند.ژانگ هان هویی در مصاحبه با روزنامه روسی ایزوستیا گفت: این طرف چینی نبود که بحران اوکراین را ایجاد کرد و به هیچ یک از طرف‌های درگیر هم سلاح ارائه نکرده است. وی افزود: غرب در موقعیتی نیست که به چین دستور بدهد و نمیتواند مسئولیت این جنگ را به گردن چین بیندازد.این دیپلمات همچنین تاکید کرد چین منافعی در مسئله اوکراین ندارد. مطمئناً به دنبال این نیست که به آتش بیفزاید یا از فرصت استفاده کند تا از این وضعیت سود ببرد. آنچه چین انجام می دهد دعوت به صلح و تسهیل مذاکرات است.
سفیر چین این سخنان را یک روز بعد از سفر مشترک امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه و اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، به چین بیان کرد. روز پنج‌شنبه، هر دو رهبر از شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین خواستند تا تلاش‌های صلح‌جویانه را افزایش دهد .مکرون در این دیدار به شی گفت که روی او حساب باز کرده تا روسیه را بر سرعقل بیاورد. فون در لاین نیز درباره ارسال سلاح به مسکو به شی هشدار داد و گفت: تسلیح متجاوز نقض آشکار قوانین بین‌المللی است و چنین اقدامی به طور قابل توجهی به روابط بین اتحادیه اروپا و چین آسیب می زند.
شائبه فروش تسلیحات به روسیه
در غرب شائبه ها و شایعاتی در مورد فروش اسلحه توسط چین به روسیه وجود دارد. ماه گذشته، پولیتیکو گزارش داد که شرکت‌های مرتبط با دولت چین۱۰۰۰ تفنگ ، قطعات هواپیماهای بدون سرنشین و زره برای روسیه ارسال کرده‌اند. امکان فروش تسلیحات نظامی توسط چین به روسیه مساله ای است که با برخورد قاطع مقامات غربی همراه بوده است. به عنوان مثال جیک سالیوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده آمریکا پکن را تهدید کرد و گفت: متعهد می‌شود که هرگونه کمک نظامی پکن به مسکو پیامدهای واقعی و جدی برای چین به همراه داشته باشد. مقامات اروپائی از جمله استولنبرگ دبیرکل ناتو، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و شولتز صدراعظم آلمان هم در سخنانی از دولت چین خواستند تا دست به حمایت نظامی روسیه نزند. البته مقامات پکن اتهامات وارده بر چین در این مورد را بارها رد کرده اند. چندی پیش بود که چین وزیر امور خارجه چین با بیان اینکه پکن به هیچ یک از طرفین درگیری اوکراین سلاح ارائه نکرده است. تاکید کرد: چین طرف بحران نیست و به هیچ یک از طرفین درگیری سلاح ارائه نکرده است، پس سرزنش، تحریم و تهدید علیه چین بی اساس و کاملا غیر قابل قبول است.
دلیل بدبینی غرب به چین
چین در سالروز آغاز جنگ اوکراین طرحی در مورد نحوه پایان جنگ منتشر کرد. طرح ۱۲ بندی دولت چین برای حل‌وفصل درگیری‌ها و پایان جنگ در اوکراین به این شرح بود :احترام به حاکمیت همه کشورها، پایان‌دادن به تحریم‌های یک‌جانبه، کنارگذاشتن ذهنیت و گفتار جنگ سرد، توقف خصومت‌ها و درگیری‌ها، ازسرگیری مذاکرات صلح، حل بحران انسانی، حفاظت از غیرنظامیان و اُسرای جنگی، تضمین ایمنی نیروگاه‌های هسته‌ای، کاهش خطرهای راهبردی، افزایش صادرات غلات ، حمایت از پایداری زنجیره‌های صنعتی و زنجیره تأمین کالا، بازسازی پساجنگ.
با وجودی که چین با مطرح کردن این طرح در پی این بود که به جهان اثبات کند که در درگیری اوکراین سعی در میانجیگری داشته و خواستار توقف این جنگ است اما غرب کماکان به موضع این کشور بدبین است. جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در مورد این طرح گفت: من هیچ سودی در طرح مطرح شده از سوی چین برای برقراری صلح در اوکراین نمی‌بینم جز آنکه به نفع روسیه است. ریشه بدبینی های غرب نسبت به مواضع پکن در مورد جنگ اوکراین به این باز می گردد که چین هیچگاه در مورد این جنگ علیه روسیه موضع نگرفته و به قطعنامه سازمان ملل علیه روسیه رای ممتنع داده و در هیچکدام از تحریم های بین المللی علیه روسیه شرکت نکرده است. چین از طریق افزایش مبادلات تجاری با روسیه سعی کرده است تا از میزان فشارهای اقتصادی وارده از غرب به روسیه بکاهد. از زمان اعمال تحریم‌های غرب علیه مسکو پس از الحاق کریمه به روسیه، تجارت دوجانبه چین و روسیه بیش از ۵۰درصد افزایش یافته و چین به بزرگ‌ترین مقصد صادرات روسیه تبدیل شده است. روسیه امروز دومین تامین‌کننده بزرگ نفت چین پس از عربستان سعودی است. براساس آمار گمرک چین، کل تجارت بین این کشور و روسیه در سال ۲۰۲۲ ، ۳۰ درصد افزایش یافت و به ۱۹۰ میلیارد دلار رسید.
اما فراتر از این، ایالات متحده نگران است که موفقیت طرح چین برای خاتمه دادن به جنگ اوکراین، نه تنها به ارتقای منزلت چین در برقراری صلح بین المللی منجر شود بلکه روایتی تازه از اتحاد چین و روسیه در برابر غرب ارائه دهد. ضمن اینکه بعید به نظر می رسد پکن قصد داشته باشد صلحی را میان اوکراین و روسیه میانجی گری کند که حاوی تامین مهمترین منافع روسیه نباشد. هدف نهایی از چنین طرحی می تواند سرزنش غرب نسبت به ناتوانی از پایان دادن به جنگی باشد که تاکنون صدها هزار تلفات و میلیون ها دلار خسارت مادی برای جهان در پی داشته است. تاکنون این جنگ هرچند که نتوانسته روسیه را به منافع از پیش تعیین شده خود نزدیک کند اما همچنین نتوانسته غرب را در وادار کردن روسیه به عقب نشینی کامل و پذیرش شکست به موفقیت برساند. به همین نحو، تا امروز روشن شده که جنگ اوکراین نمی تواند در میدان جنگ به پایان برسد و برای طرفین هیچ راهی جز متوسل شدن به دیپلماسی و رضایت دادن به نتایج نسبی وجود ندارد. آمریکا و متحدان غربی آن چنان در جنگ گرفتار شده اند که دیگر قادر نیستند در نقش یک میانجی حامل صلح به نقش آفرینی بپردازند و در میان قدرت های بزرگ هم هیچ کشوری به اندازه چین از توانایی سیاسی و اقتصادی موثر برای نهایی کردن نتیجه این نبرد برخوردار نیست. واشنگتن و متحدانش باید نگران باشند که دست رد زدن به سینه چین، ممکن است رهبران پکن را تشویق کند که با اشتیاق بیشتری به حمایت از روسیه برخیزند به امید اینکه با قرار دادن دولت های غربی در وضعیتی دشوارتر، انها را به مصالحه ای که پکن پیشنهاد می دهد، هدایت کنند. با به بن بست رسیدن جنگ در اوکراین، اکنون همه نگاه ها به پکن دوخته شده است. باید منتظر ماند و دید که رفت و آمدهای دیپلماتیک میان اروپا و چین، چگونه می تواند این قدرت آسیایی پرنفوذ را متقاعد کند که نقشی سازگارتر با منافع غرب در خاتمه دادن به این جنگ ایفا کند.
