ذرات معلق چه تاثیراتی بر انسان می‌گذارد؟

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران همزمان با آغاز هفته سلامت به توضیح درباره آلاینده ذرات معلق و تشریح رابطه ذرات معلق و سلامت انسان پرداخت.

سیدمحمدمهدی میرزایی قمی در گفت وگو با ایسنا درباره آلاینده ذرات معلق اظهار کرد: هوای تهران حاوی ذرات معلق بسیار ریز است. این ذرات مانند گرد و غبار منشاء طبیعی دارند و با جریان باد وارد هوای شهر می‌شوند همچنین این ذرات از احتراق انواع سوخت‌ها در کوره‌ها و مشعل‌ها به‌ویژه در خودروها و از همه مهم‌تر از خودروهای دیزلی و وسایل نقلیه بنزینی کاربراتوری تولید می‌شوند.

ذرات معلق بلای جان انسان

وی درباره اثر ذرات معلق بر سلامتی انسان گفت: تفاوت عمده اثر ذرات بر سلامتی انسان در منشاء و اندازه آن است. ذراتی که از احتراق تولید می‌شوند به مراتب سمی‌تر و خطرناک‌تر از ذرات طبیعی هستند. علاوه بر آن ذرات ناشی از احتراق بسیار ریزتر از ذرات طبیعی هستند و به همین دلیل می‌توانند تا اعماق دستگاه تنفسی انسان نفوذ کنند و حتی وارد جریان خون او شوند. از این رو قرار گرفتن در معرض دود موتور دیزل و دود خودروهای کاربراتوری بسیار خطرناک است. این خطر در صورتی‌که زمان مواجهه با این ذرات بیشتر باشد افزایش پیدا می‌کند.

میرزایی قمی با اشاره به اینکه مطالعات علمی متعددی بر ذرات معلق نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض این آلاینده باعث بروز مشکلات زیادی است، توضیح داد: از جمله این مشکلات می‌توان به مرگ زودرس مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی، حملات قلبی غیرکشنده، ضربان قلب نامنظم، تشدید آسم، کاهش عملکرد ریه، افزایش علائم تنفسی مانند تحریک راه‌های هوایی سرفه یا تنفس مشکل اشاره کرد همچنین در مواردی که ذرات دوده وارد بدن شوند ابتلا به سرطان ریه نیز احتمال می‌رود.

وی تاکید کرد: کودکان مبتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی و افراد مسن در صورت قرار گرفتن در معرض آلودگی ذرات معلق بیشتر تحت تاثیر آن قرار می‌گیرند.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اضافه کرد: حتی اگر شما فردی سالم هستید، ممکن است در صورت قرار گرفتن در معرض سطوح بالای آلودگی ذرات به طور موقت دچار عوارض آن شوید.

میرزایی قمی ضمن اشاره به اینکه ذرات ریز علت اصلی کاهش دید (مه) در نقاط مختلف محسوب می‌شوند، افزود: این مواد همچنین می‌توانند توسط باد در فواصل طولانی جابه‌جا شوند و بر زمین و یا آب فرونشیند.

وی درباره اثرات این پدیده توضیح داد: از جمله اثرات آن می‌توان به ایجاد دریاچه‌ها و رودخانه‌های اسیدی، تغییر در تعادل مواد مغذی موجود در آب‌های ساحلی و حوضه رودخانه‌های بزرگ، کاهش مواد مغذی موجود در خاک، صدمه زدن به جنگل و محصولات کشاورزی و تاثیر بر تنوع زیست بوم‌ها اشاره کرد.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره چگونگی اندازه‌گیری این ذرات توضیح داد: به علت تاثیر اندازه و میزان ذرات معلق بر سلامت انسان، این آلاینده بر اساس استاندارد، در دو اندازه مختلف همه ذرات با قطر کوچکتر از ۱۰ میکرون (PM۱۰) و همه ذرات با قطر کوچکتر از ۲.۵ میکرون (PM۲.۵) اندازه‌گیری و بهئ صورت واحد جرم در متر مکعب هوا (μg/m۳) گزارش می‌شوند.

حد استاندارد و مجاز ذرات معلق برای سلامت انسان

میرزایی قمی درباره حد استاندارد ذرات معلق برای سلامت انسان اظهار کرد: بر اساس مطالعات و تحقیقات دانشمندان، برای هر آلاینده یک حد مجاز و حد استاندارد تعیین می‌شود. در مورد ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون حد مجاز روزانه برابر ۱۵۴ گرم بر مترمکعب و حد استاندارد روزانه آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون برابر ۳۵.۴ گرم بر مترمکعب است. به عبارتی اگر متوسط غلظت این آلاینده‌ها در طول شبانه روز کمتر از این مقدار باشد به لحاظ آلاینده مورد نظر، هوا در شرایط پاک یا قابل قبول است و اگر بیش از آن بود بسته به میزان غلظت هوا در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس، ناسالم برای تمامی گروه‌ها، بسیار ناسالم یا خطرناک قرار دارد.

در شرایط شاخص بودن ذرات معلق چه کنیم؟

وی در پاسخ به سوال ایسنا که اگر آلاینده شاخص، ذرات معلق باشند باید چه کنیم؟ توضیح داد: بهترین کار دوری از هوای محیط است. این موضوع به‌ویژه برای گروه‌های حساس جامعه شامل سالمندان، زنان باردار، کودکان، مبتلایان به بیماری‌های قلبی، تنفسی و آسم بسیار ضروری است و راه حل موثر دیگری وجود ندارد.

میرزایی قمی در پایان استفاده از ماسک‌های تنفسی معمولی و دستگاه‌های تصفیه هوا را موثر ندانست و گفت: تحقیقات نشان داده است استفاده از ماسک‌های تنفسی معمولی که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد تأثیری بر جلوگیری از نفوذ این آلاینده بر بدن ندارد. علاوه بر آن دستگاه‌های تصفیه هوای خانگی نیز فقط برای محدوده مشخص شده در آنها مفید هستند و قادر به حذف ذرات بسیار ریز از هوای محیط نیستند.