بهترین داروها و روش‌های خانگی برای تسکین درد که لازم است بشناسید

درد چیزی بیش از یک احساس ناراحتی است. درد می‌تواند بر احساس کلی شما تأثیر بگذارد و به بروز مشکلات سلامت روان مانند افسردگی و اضطراب منجر شود. درد حاد به‌طور ناگهانی، معمولا در عرض چند روز یا چند هفته، اتفاق می‌افتد و ظرف چند هفته برطرف می‌شود. درد مزمن، یک درد طولانی‌مدت است که برای بیش از سه ماه ادامه دارد. پزشک با بررسی میزان دردی که تجربه می‌کنید، از وضعیت سلامت عمومی شما مطلع می‌شود و راهکار مناسب برای تسکین درد را انتخاب می‌کند.

روش‌های مختلفی برای کاهش درد وجود دارد که از درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه (OTC) تا داروهای تجویز شده توسط پزشک و روش‌های تهاجمی مانند جراحی گسترده است. معمولا درد یک شبه بهبود پیدا نمی‌کند و تجربه‌ی هر فرد از درد برای او منحصربه‌فرد است.

چند نوع درد وجود دارد؟

دو نوع درد اصلی وجود دارد؛ نوسیسپتیو (Nociceptive) و نوروپاتیک (Neuropathic). درد نوسیسپتیو، پاسخ سیستم عصبی است که به محافظت از بدن شما کمک می‌کند و به‌عنوان مثال باعث می‌شود دست خود را از شعله‌ی اجاق گاز دور کنید تا نسوزید یا درد ناشی از پیچ‌خوردگی مچ پا شما را مجبور می‌کند که استراحت کنید تا بهبود یابید.

درد نوروپاتیک از درد نوسیسپتیو متفاوت است، چون هیچ مزیت شناخته شده‌ای ندارد. ممکن است این درد نتیجه‌ی سیگنال‌های اشتباه بین اعصاب و مغز یا نخاع باشد یا از آسیب‌دیدگی ناشی شود. مغز شما سیگنال‌های ناقص دریافتی از اعصاب را به‌عنوان درد تفسیر می‌کند. نمونه‌هایی از درد نوروپاتیک در ادامه آورده شده‌اند.

نورالژی پست هرپتیک (Postherpetic neuralgia) یا دردهای عصبی بعد از زونا
نوروپاتی دیابتی (Diabetic neuropathy) یا آسیب اعصاب محیطی در اثر دیابت
سندرم تونل کارپال (Carpal tunnel syndrome) یا فشردگی عصب میانی دست

برای تسکین درد، باید ابتدا منبع آن را پیدا کنید و بیاموزید که چه عواملی در بروز رایج‌ترین انواع درد نقش دارند.
علائمی که نشان می‌دهند برای تسکین درد باید به پزشک مراجعه کنید، چیست؟

اگر درد با ویژگی‌های زیر همراه است، از پزشک خود وقت ملاقات بگیرید.

بعد از دو تا سه هفته برطرف نشده است.
باعث استرس، اضطراب یا افسردگی شما می‌شود.
از استراحت کردن یا خوابیدن شما ممانعت می‌کند.
شما را از ورزش کردن یا انجام فعالیت‌های روزمره باز می‌دارد.
با هیچ یک از روش‌هایی که امتحان کرده‌اید، بهبود نیافته است.

زندگی با درد مزمن می‌تواند از نظر احساسی و جسمی چالش‌برانگیز باشد. اما خوشبختانه روش‌های مختلفی برای تسکین درد وجود دارد.
داروهای بدون نسخه (OTC)

تسکین درد با ایبوپروفن

شما می‌توانید داروهای مسکن OTC مانند استامینوفن (Acetaminophen) و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل آسپرین (Aspirin)، ایبوپروفن (Ibuprofen) و ناپروکسن (Naproxen) را بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک تهیه کنید. NSAIDs با مهار موادی به نام سیکلواکسیژناز (شامل COX-1 و COX-2) درد مرتبط با التهاب را تسکین می‌دهند. این داروها برای درمان حالت‌های زیر مناسب هستند.

سردرد
کمردرد
دردهای عضلانی
آرتریت
درد قاعدگی
پیچ‌خوردگی‌ها و سایر صدمات جزئی

مراقب باشید میزان مصرف داروی مسکن از دوز توصیه شده روی بسته یا بروشور آن تجاوز نکند. استفاده بیش از حد از این داروها می‌تواند احتمال عوارض جانبی زیر را افزایش دهد.

آسیب کلیه
خونریزی بیش از حد
زخم معده

داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک

شما نمی‌توانید بعضی از مسکن‌های قوی‌ را بدون نسخه‌ی پزشک بخرید. بعضی از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، مانند دیکلوفناک (Diclofenac)، تنها با نسخه‌ی پزشک در دسترس هستند. سلکوکسیب (Celecoxib) که مهارکننده‌ی انتخابی COX-2 است و به درمان دردهای مرتبط با التهاب کمک می‌کند هم به نسخه‌ی پزشک نیاز دارد.

داروهای قوی اپیوئیدی (Opioid) یا شبه مخدرها، مانند هیدروکودون (Hydrocodone) و اکسی کدون (Oxycodone)، درد شدید ناشی از جراحی یا آسیب‌های جدی را درمان می‌کنند. این داروها که به تریاک مرتبط هستند، هم درد را تسکین می‌دهند و هم باعث ایجاد نوعی احساس سرخوشی می‌شوند.

اپیوئیدها می‌توانند خطرناک و بسیار اعتیادآور باشند. این داروها احساس لذت‌بخشی را ایجاد می‌کنند که باعث می‌شود بعضی از افراد بخواهند آن را بارها و بارها تکرار کنند، در حالی که بعد از مدتی باید فرد برای رسیدن به همان اثر دوز بالاتری از دارو را مصرف کند. علاوه بر اپیوئیدها، داروهای تجویزی دیگری هم وجود دارند که اعتیادآور هستند و باید در مصرف آن‌ها احتیاط کنید.
کورتیکواستروئیدها

کورتیکواستروئیدها

کورتیکواستروئیدها (کورتون‌ها) با سرکوب سیستم ایمنی و درنتیجه کاهش پاسخ التهابی آن اثرات خود را اعمال می‌کنند. این داروها با کاهش التهاب به تسکین درد کمک می‌کنند. پزشکان استروئیدها را برای درمان بیماری‌های التهابی مانند آرتریت التهابی تجویز می‌کنند. رایج‌ترین داروهای استروئیدی به شرح زیر هستند.

هیدروکورتیزون (Hydrocortisone)
متیل پردنیزولون (Methylprednisolone)
پردنیزولون (Prednisolone)
پردنیزون (Prednisone)

مصرف کورتیکواستروئیدها می‌تواند با عوارض جانبی زیر همراه باشد.

افزایش وزن
پوکی استخوان
اختلال خواب
تغییرات خلق و خو
احتباس مایعات
افزایش قند خون
افزایش خطر ابتلا به عفونت

مصرف کمترین دوز ممکن برای مدت زمان کوتاه می‌تواند به جلوگیری از عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها کمک کند.
اپیوئیدها

همان‌طور که ذکر شد، اپیوئیدها داروهای ضد درد قوی هستند. بعضی از این داروها از گیاه‌ی خشخاش تهیه می‌شوند و بقیه در آزمایشگاه تولید می‌شوند که به آن‌ها اپیوئیدهای سنتتیک می‌گویند. از اپیوئیدها می‌توان برای تسکین درد حاد از جمله درد بعد از جراحی یا کنترل درد مزمن استفاده کرد. شما می‌توانید اپیوئیدها را در محصولات زیر بیابید.

بوپرنورفین (Buprenorphine)
فنتانیل (Fentanyl)
هیدروکودون-استامینوفن (Hydrocodone-Acetaminophen)
هیدرومورفون (Hydromorphone)
مپریدین (Meperidine)
اکسی کدون (Oxycodone)
اکسی مورفون (Oxymorphone)
ترامادول (Tramadol)

اگرچه اپیوئیدها می‌توانند بسیار مؤثر باشند، اما اعتیادآور هم هستند و استفاده‌ی نادرست از آن‌ها به بروز عوارض جانبی جدی و احتمالا مرگ منجر می‌شود. عوارض جانبی اپیوئیدها به صورت زیر است.

گیجی
حالت تهوع
خواب‌آلودگی
یبوست
اوردوز یا بیش‌مصرفی که می‌تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد
آهسته شدن تنفس که ممکن است باعث هیپوکسی شده و به آسیب مغزی، کما یا مرگ منجر شود
اختلال سوء مصرف مواد
سقط جنین، تولد نوزاد کم‌وزن یا نوزادی که در بدو تولد دارای علائم ترک اعتیاد است (اگر دارو در دوران بارداری استفاده شود)

هنگام مصرف این نوع داروها حتماً به دقت از دستورالعمل‌های پزشک خود پیروی کنید.
داروهای ضدافسردگی

داروهای ضدافسردگی برای درمان افسردگی طراحی شده‌اند، اما می‌توانند به رفع دردهای مزمن ناشی از بعضی از مشکلات مانند میگرن و آسیب عصبی هم کمک کنند. پزشکان هنوز دقیقا نمی‌دانند که این داروها چگونه به تسکین درد کمک می‌کنند، اما احتمالا از طریق افزایش فعالیت پیام‌رسان‌های شیمیایی (نوروترنسمیترها) در مغز و نخاع باعث کاهش سیگنال‌های درد می‌شوند. معمولا پزشکان داروهای ضدافسردگی زیر را برای درمان درد تجویز می‌کنند.

داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای، مانند ایمی پرامین (Imipramine)، نورتریپتیلین (Nortriptyline) و دزیپرامین (Desipramine)
مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIS)، مانند فلوکستین (Fluoxetine) و پاروکستین (Paroxetine)
مهارکننده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIS)، مانند دولوکستین (Duloxetine) و ونلافاکسین (Venlafaxine)

داروهای ضدافسردگی ممکن است عوارض جانبی زیر را ایجاد کنند.

خواب‌آلودگی
اختلال خواب
حالت تهوع
خشکی دهان
سرگیجه
یبوست

هرگونه عارضه‌ی جانبی را به پزشک خود گزارش دهید. در صورتی که این عوارض ادامه پیدا کنند، پزشک می‌تواند دوز دارو را تغییر دهد یا یک داروی ضد‌افسردگی دیگر برای شما تجویز کند.
داروهای ضدتشنج

داروهایی که تشنج را درمان می‌کنند هم می‌توانند درد عصب را تسکین دهند. وقتی اعصاب در اثر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت یا زونا آسیب می‌بینند یا مثل فیبرومیالژیا (Fibromyalgia) بیش از حد حساس می‌شوند، سیگنال‌های درد زیادی ارسال می‌کنند. مکانیسم اثر داروهای ضدتشنج برای تسکین درد به‌طور دقیق مشخص نیست، اما پزشکان معتقدند که این داروها به مسدود کردن سیگنال‌های درد غیرطبیعی بین اعصاب آسیب‌دیده و مغز و نخاع کمک می‌کنند. نمونه‌هایی از داروهای ضد‌تشنج که درد را تسکین می‌دهند در ادامه آورده شده‌اند.

کاربامازپین (Carbamazepine)
گاباپنتین (Gabapentin)
فنی توئین (Phenytoin)
پرگابالین (Pregabalin)

مصرف بعضی از این داروها عوارض جانبی زیر را به دنبال دارد.

تهوع و استفراغ
خواب‌آلودگی
سردرد
سرگیجه
گیجی

علاوه بر این، ممکن است داروهای ضدتشنج خطر فکر کردن به خودکشی یا انجام آن را افزایش دهند. در حین مصرف این داروها، پزشک شما را از نظر بروز عوارض جانبی تحت نظر قرار می‌دهد.
کانابیدیول (CBD)

تسکین درد با کانابیدیول

هزاران سال است که مردم از شاهدانه برای کنترل درد استفاده می‌کنند. به گفته‌ی محققان ترکیبات خاصی مثل کانابیدیول (CBD) در شاهدانه وجود دارد که مسؤول ایجاد این اثرات تسکین‌دهنده است. تحقیقات روی افراد مبتلا به درد ناشی از بیماری‌های بدخیم نشان می‌دهد که CBD با تغییر فعالیت گیرنده‌های اندوکانابینوئید (Endocannabinoid) در مغز و بدن عمل می‌کند و التهاب و درد را کاهش می‌دهد.

مطالعات انجام شده روی موش نشان می‌دهد که تزریق CBD باعث کاهش درد ناشی از بریدگی می‌شود و دریافت آن به صورت خوراکی می‌تواند درد و التهاب را در عصب سیاتیک کم کند. تحقیقات انسانی روی تأثیر مصرف CBD همراه با تتراهیدروکانابینول (THC) که از اجزای روان‌گردان شاهدانه است، متمرکز شده و نشان می‌دهد که اسپری بینی حاوی CBD و THC ممکن است به تسکین درد نوروپاتیک مزمن کمک کند. با این حال، باید برای بررسی اثربخشی آن در جنبه‌های مختلف تحقیقات بیشتری انجام شود. عوارض جانبی CBD ممکن است به شکل زیر باشد.

خستگی
تغییر اشتها و وزن
اسهال
تداخل با بعضی از داروها

اگر می‌خواهید CBD را امتحان کنید، با پزشک خود مشورت کنید، به‌خصوص اگر از داروی خاصی استفاده می‌کنید. همچنین درباره‌ی قوانین و محدودیت‌هایی که ممکن است برای CBD در محل زندگی شما اعمال شود، اطلاعات کافی کسب کنید.
سرما و گرما

کیسه‌ی یخ یا کمپرس گرم راهکار ساده و مؤثری برای تسکین درد خفیف به شمار می‌رود. اما سؤال مهم این است که از کدام یک از آن‌ها باید استفاده کنید؟ سرما‌درمانی با تنگ و باریک کردن عروق خونی التهاب و تورم و درنتیجه درد را کاهش می‌دهد. این روش درست بعد از آسیب‌دیدگی یا هنگام تشدید و شعله‌ور شدن یک بیماری دردناک مانند نقرس بیشترین تأثیر را دارد.

گرمادرمانی با افزایش جریان خون در ناحیه‌ی آسیب ‌دیده باعث شل شدن عضلات سفت می‌شود. از این روش می‌توان به دو شکل استفاده کرد؛ گرمای خشک با استفاده از یک پد یا پک حرارتی و گرمای مرطوب با استفاده از یک حوله‌ی مرطوب گرم یا حمام گرم. شما می‌توانید برای دردی که بیش از چند هفته طول می‌کشد از گرما استفاده کنید.

پک گرم یا سرد را هر بار حدود ۱۵ دقیقه روی محل درد قرار دهید و این کار را در طی روز چند بار تکرار کنید. اگر به دیابت یا بیماری دیگری مبتلا هستید که روی گردش خون یا توانایی شما در احساس درد تأثیر می‌گذارد، احتیاط کنید. چون ممکن است استفاده از این روش‌ها باعث آسیب‌دیدگی شما شود.

ورزش

ورزش و تسکین درد

وقتی درد دارید، ممکن است وسوسه شوید که تا زمان برطرف شدن آن فعالیت خود را کاهش دهید. به همین دلیل است که پزشکان در گذشته برای تسکین درد استراحت کردن را توصیه می‌کردند. اما تحقیقات جدید چیز دیگری را نشان می‌دهد. طبق این تحقیقات، ورزش در کاهش درد مؤثر است و می‌تواند عملکرد جسمی و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. علاوه بر این، انجام آن با عوارض جانبی کمی همراه است.

محققان معتقدند که بسیاری از مطالعات انجام شده درباره‌ی تأثیر ورزش روی درد مزمن کیفیت پایینی دارند، اما به‌طور کلی می‌توان گفت که فعالیت بدنی در کاهش شدت درد مؤثر است.

ورزش هوازی باعث کاهش وزن می‌شود و به همین دلیل می‌تواند در مبتلایان به آرتروز فشار وارد شده به مفاصل دردناک را کاهش دهد. تمرینات مقاومتی هم ممکن است به بدن در بهبود دیسک‌های آسیب دیده‌ی ستون فقرات کمک کنند. اگر می‌خواهید از ورزش برای تسکین دردهای خود بهره ببرید، قبل از شروع آن با پزشک مشورت کنید.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپیست‌ها استفاده از این روش را به مصرف داروهای مسکن تجویزی ترجیح می‌دهند. چون می‌تواند برخلاف داروها، درد را بدون عارضه‌ی جانبی یا ایجاد وابستگی کاهش دهد. فیزیوتراپیست به شما در بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری کمک می‌کند تا بتوانید راحت‌تر حرکت کنید. فیزیوتراپی به شل شدن عضلات سفت و افزایش تحمل شما در برابر درد منجر می‌شود. بعضی از بیماری‌های دردناکی که فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود آن‌ها کمک کند در ادامه آورده شده است.

آرتریت
فیبرومیالژیا
درد پس از جراحی
درد عصب

یوگا

هزاران سال است که یوگا انجام می‌شود، اما به‌تازگی محققان به بررسی تأثیرات آن به‌عنوان یک مداخله‌ی پزشکی پرداخته‌اند. یوگا علاوه بر بهبود قدرت، تعادل و انعطاف‌پذیری، پوسچر یا وضعیت بدنی را هم بهبود می‌بخشد و از این طریق می‌تواند بسیاری از دردهای مرتبط با تنش عضلانی را تسکین دهد. همچنین می‌تواند به تسکین درد و بهبود عملکرد بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند آرتریت، کمردرد و فیبرومیالژیا کمک کند.

اینکه یوگا دقیقا چگونه درد را کاهش می‌دهد، مشخص نیست. اما به نظر می‌رسد که با ایجاد حالت آرامش یا تحریک ترشح مواد شیمیایی طبیعی تسکین‌دهنده‌ی درد به نام «اندورفین» عمل می‌کند. یوگا در سبک‌‎ها و با شدت‌های مختلفی انجام می‌شود. بهتر است روش‌های مختلف را بررسی کنید تا ببینید کدامیک از آن‌ها برای شما مناسب‌تر است.

موسیقی

موسیقی درمانی

گوش دادن به موسیقی می‌تواند با کاهش استرس و افزایش توانایی شما برای مقابله‌ی مؤثرتر با ناراحتی‌ها به تسکین درد کمک کند. در یک مطالعه‌ی کوچک روی افراد مبتلا به درد ناشی از آسیب عصب، گوش دادن به موسیقی کلاسیک (ترکی) میزان درد را کاهش داد. هر چقدر شرکت‌کنندگان برای مدت زمان بیشتری به موسیقی گوش می‌دادند، دردشان به میزان بیشتری کاهش می‌یافت.

بررسی بیش از ۹۰ مطالعه نشان داده است که موسیقی می‌تواند اضطراب و درد را قبل، حین و بعد از جراحی کاهش ‌دهد. همچنین هر روز گوش دادن به موسیقی به افراد مبتلا به بیماری‌های دردناک مزمن مانند فیبرومیالژیا یا آرتریت کمک می‌کند تا احساس راحتی بیشتر و اضطراب کمتری داشته باشند.
ماساژ درمانی

این روش درمانی باعث شل شدن عضلات و تاندون‌های سفت می‌شود و در شما احساس آرامش ایجاد می‌کند. ماساژ درمانی با مسدود کردن سیگنال‌های درد و کاهش استرس به رفع درد کمک کند و با بهبود جریان خون باعث تسکین عضلات سفت می‌شود. از سایر مزایای ماساژ درمانی می‌توان به نداشتن عوارض جانبی اشاره کرد. به طوری که کاملا بی‌خطر است، مگر اینکه به بثورات پوستی، انواع خاصی از بیماری‌های قلبی-عروقی و عفونت مبتلا باشید.

اگر به یک بیماری مزمن مبتلا هستید که ممکن است ماساژ درمانی برای آن مناسب نباشد، ابتدا با پزشک مشورت کنید تا در صورت لزوم شخصی که ماساژ را برای شما انجام می‌دهد، تکنیک خود را اصلاح کند. این افراد از فشارهای مختلفی برای ماساژ استفاده می‌کنند و اینکه کدامیک از آن‌ها را انتخاب می‌کنید به میزان تحمل و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد.
کلام پایانی

درد مزمن یکی از مهم‌ترین مشکلات مرتبط با سلامتی است و از رایج‌ترین دلایل مراجعه‌ی بزرگسالان به پزشک محسوب می‌شود. اگرچه بعضی از داروهای مسکن می‌توانند اعتیادآور باشند، اما داروهای غیر‌اعتیادآور و ایمن دیگری هم وجود دارند که به تسکین درد کمک می‌کنند. شما می‌توانید برای انتخاب بهترین داروی ضد درد با پزشک مشورت کنید.

علاوه بر داروها، طیف وسیعی از درمان‌های جایگزین و خانگی برای کاهش درد مزمن وجود دارد. مداخلاتی مانند ورزش، ماساژ و یوگا می‌توانند بدون اینکه عارضه‌ای داشته باشند، هم درد را کاهش دهند و هم کیفیت زندگی را بهبود بخشند.