سبزی خوردنی که گیاه دارویی نیز است

از ریحان به عنوان گیاهان دارویی، ادویه‌ای و همچنین به عنوان سبزی تازه استفاده می‌شود.

از ریحان به عنوان گیاهان دارویی، ادویه‌ای و همچنین به عنوان سبزی تازه استفاده می‌شود. در ایتالیا ریحان یک چاشنی مهم در تولید رب گوجه فرنگی به حساب می‌آید. ریحان یا عصاره آن در ترکیب با سایر ادویه‌ها برای خوشمزه کردن شیرینی جات، فرنی ها، ساخت انواع چاشنی، سرکه ها، خیارشور، بستنی‌ها، نوشیدنی های غیر الکلی و مشروبات الکلی بکار می رود. اسانس ریحان امروزه کاربرد وسیعی در تهیه عطرها، صابون ها و شامپوها یافته است. اسانس ریحان خاصیت ضدقارچی و باکتریایی داشتهو دفع کننده حشرات است. همچنین برای ایجاد طعم مشخص و یا خوشبو کردن فرآورده‌های مورد مصرف در دهان و دندان (خمیردندان، دهان‌شویه و …) کاربرد دارد.

ریحان در اکثر فارماکوپه‌ها به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شده است. مواد موثره پیکر رویشی این گیاه اشتهاآور است و برای معالجه نفخ شکم و کمک به هضم غذا استفاده می شود. از این گیاه برای معالجه برخی ناراحتیهای قلبی و همچنین برای مداوای بزرگ شدن طحال می توان استفاده کرد.

ریحان به عنوان گیاهی اشتهاآور، ضدانگل، تب بر، افزایش دهنده ترشح عرق، خلط آور، ضدنفخ، محرک و موثر در بیماریهای ریوی و سینه‌ای شناخته شده است.

عصاره برگ‌های ریحان در درمان بیماری کروپ (حالتی است که در نتیجه انسداد حاد حنجره به علت آلرژی، جسم خارجی، عفونت یا تومور ایجاد می‌شود) می‌توان مورد استفاده قرارداد و یک داروی معمول و رایج برای سرفه است. اثر فارکوتیک (مخدر) مختصری داشته و تحریک (سوزش) گلو را کاهش می دهد. همچنین به عنوان تمیز کننده بینی و یک داروی انحصاری برای گوش درد و نیز برای بیماریهای پوستی مورد استفاده واقع می شود.

این گیاه همچنین در پزشکی هومئوپاتی کاربرد دارد. بذر آن حاوی موسیلاژ (لعاب) بوده و آرامبخش، مقوی و محرک تمایلات جنسی است. ریشه آن تب‌بر و پادزهری موثر برای مارهای سمی و خصوصا سوسمارهای سمی و زهردار است. عصاره برگ‌ها برای رفع گوش درد و ضعف شنوایی به داخل گوش‌ها ریخته می‌شود. برگ ریحان برای درمان آسم بکار می رود.

دم کرده این گیاه اثر ضدتشنج ، نیرودهنده، مقوی و مور داشته ومصرف آن برای رفع سردرد، سرگیجه، دل پیچه‌ها، سرفه سیاه سرفه و آنژین توصیه شده است. ریحان اثر زیاد کننده ترشحات شیر دارد و از این نظر از قدیم الایام مورد استفاده قرار می‌گرفته است.