تلسکوپ اسفرکس ناسا اولین تصاویر خیره‌کننده از جهان را ثبت کرد

نخستین تصاویر اسفرکس شامل حدود ۱۰۰ هزار نقطه نورانی از ستارگان، کهکشان‌ها و سحابی‌ها، تأیید کرده‌اند که این تلسکوپ مطابق با طراحی‌اش عمل می‌کند.
تلسکوپ فضایی جدید ناسا برای اولین بار آشکارسازهای خود را فعال کرده و اولین نورها را در قالب تصاویری شامل ده‌ها هزار کهکشان و ستاره‌ها ثبت کرده است. تلسکوپ طیف‌سنج تصویری برای بررسی تاریخچه جهان، دوران یونش مجدد و کاوش یخ‌ها یا به اختصار «اسفرکس» (SPHEREx) در تاریخ ۱۱ مارس برفراز موشک فالکون ۹ شرکت اسپیس ایکس به مدار زمین رسید.

شش تصویر تازه منتشرشده که در پایین مشاهده می‌شود، در تاریخ ۲۷ مارس توسط سه آشکارساز متفاوت تلسکوپ اسفرکس ثبت شدند. سه تصویر بالایی، میدان دید کامل تلسکوپ را پوشش می‌دهند و همان تصاویر با سه رنگ متفاوت در قسمت پائین دیده می‌شوند که نشان‌دهنده‌ی محدوده‌های مختلفی از طول موج‌های فروسرخ هستند.

در میدان دید کامل هر تصویر، ناحیه‌ای تقریباً ۲۰ برابر وسیع‌تر از قرص کامل ماه یا تقریبا برابر ۱۰۰ هزار منبع نوری از ستارگان، کهکشان‌ها و سحابی‌ها دیده می‌شوند. اولیویه دوره، دانشمند پروژه SPHEREx در مؤسسه فناوری کلتک و آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (JPL)، در بیانیه‌ای گفت:

فضاپیمای ما چشمانش را به روی جهان گشوده است. این تلسکوپ دقیقاً همان‌طور که طراحی شده، عمل می‌کند.

تلسکوپ اسفرکس که ساخت و پرتاب آن در مجموع ۴۸۸ میلیون دلار هزینه داشته، حدود یک دهه در حال توسعه بوده و قرار است جهان را از طریق مشاهده نور مرئی و فروسرخ نقشه‌برداری کند. این تلسکوپ روزانه ۱۴٫۵ بار به دور زمین می‌چرخد و در طول عمر مأموریت خود، ۱۱ هزار بار مدار زمین را طی خواهد کرد تا با استفاده از تکنیکی به نام طیف‌سنجی، نور فروسرخ ساطع‌شده از ابرهای گاز و غبار دوردست را فیلتر و تحلیل کند.

زمانی که اسفرکس به‌طور کامل در ماه آوریل عملیاتی شود، در طول دو سال مأموریت برنامه‌ریزی‌شده خود، چهار بار کل آسمان شب را با استفاده از ۱۰۲ حسگر فروسرخ در رنگ‌های مختلف اسکن خواهد کرد. این تلسکوپ داده‌هایی از بیش از ۴۵۰ میلیون کهکشان جمع‌آوری خواهد کرد. به گفته ناسا، این معادل حدود ۶۰۰ نورگیری در روز است.

مجموعه داده‌ها‌ی اسفرکس دیدگاه‌هایی کلیدی را درباره برخی از بزرگ‌ترین پرسش‌های کیهان‌شناسی در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد که ازجمله‌ی آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

امکان مطالعه کهکشان‌ها در مراحل مختلف تکامل.
ردیابی یخ‌های شناور در فضای خالی برای بررسی چگونگی آغاز حیات.
و حتی درک دوره تورم سریع کیهان بلافاصله پس از بیگ‌بنگ.

نمای پانورامای گسترده اسفرکس آن را به مکملی عالی برای تلسکوپ فضایی جیمز وب تبدیل می‌کند؛ به‌طوری که می‌تواند مناطق دلخواه را مشخص کند و به این تلسکوپ امکان دهد آن‌ها را با عمق و وضوح بیشتر بررسی کند.

پس از پرتاب به فضا، دانشمندان و مهندسان ناسا مجموعه‌ای از آزمایش‌های دقیق را برای بررسی اسفرکس انجام دادند. این آزمایش‌ها شامل اطمینان از خنک‌شدن تجهیزات حساس فروسرخ تا دمای نهایی حدود منفی ۲۱۰ درجه‌ی سانتی‌گراد و تنظیم فوکوس دقیق تلسکوپ است؛ موردی که در فضا دیگر قابل اصلاح نیست. براساس این تصاویر اولیه چشمگیر، به نظر می‌رسد که همه‌چیز به خوبی پیش رفته است. بث فابینسکی، معاون مدیر پروژه اسفرکس در JPL، در بیانیه گفت:

این اوج بررسی‌های فضاپیماست؛ همان لحظه‌ای که برایش لحظه‌شماری می‌کنیم. هنوز کارهایی باقی مانده، اما این همان پاداش بزرگ است.