تحریک عصب واگ: امیدی تازه برای درمان دائمی افسردگی شدید

پژوهش جدیدی نشان می‌دهد تحریک عصب واگ می‌تواند راهی موثر برای درمان افراد مبتلا به افسردگی شدید باشد.

گروهی از پژوهشگران یک کارآزمایی بالینی روی ۴۹۳ فرد بزرگسال مبتلا به افسردگی عمده انجام دادند. این افراد به درمان‌های گذشته پاسخی نداده بودند.

پژوهشگران به شرکت‌کنندگان دستگاهی برای تحریک عصب واگ متصل کردند. سپس در نیمی از این گروه دستگاه فعال شد تا سیگنال‌هایی را به بخش‌هایی از مغز بفرستند که خلق‌و‌خو را تنظیم می‌کند. بعد از حدود ده ماه ارزیابی، افرادی که درمان تحریک عصب را دریافت کرده بودند، بهبودهایی در علائم افسردگی، کیفیت زندگی و توانایی انجام کارهای روزمره خود نشان دادند.

چارلز کونوی، استاد روان‌پزشکی دانشگاه واشنگتن در سنت‌لوئیس، می‌گوید به‌طور میانگین هر بیمار قبل از شرکت در آزمایش، ۱۳ درمان مختلف را امتحان کرده بود که هیچ‌کدام نتواست به آن‌ها کمک کند. همچنین این افراد بیشتر از نیمی از زندگی‌شان را درگیر افسردگی بودند. با اینکه بیماری این افراد بسیار شدید و طولانی‌مدت بود، باز هم در نتیجه‌ی درمان جدید، بهبود قابل‌توجهی در علائم افسردگی، کیفیت زندگی و توانایی انجام کارهای روزمره مشاهده شد.

تحریک عصب واگ قبلاً امیدهایی را برای درمان افسردگی برانگیخته بود؛ اما شواهد موفقیت آن همیشه قطعی نبوده است و این امر باعث شده در کشورهایی همچون آمریکا هزینه این درمان برای افراد تحت پوشش بیمه بالا باشد.

مطالعه جدید محدودیت‌هایی نیز دارد. پژوهشگران از مقیاسی به نام رتبه‌بندی افسردگی مونتگومری-آسبرگ (MADRS) برای بررسی علائم افسردگی استفاده کردند. طبق این مقیاس، بین گروهی که درمان را دریافت کردند و کسانی که این درمان را دریافت نکردند، تفاوت معناداری مشاهده نشد.

فقط تعداد کمی از شرکت‌کنندگان، چه در گروهی که درمان را دریافت کرده بودند و چه گروهی که تحت درمان مورد مطالعه قرار نگرفته بودند، کاملاً از افسردگی بهبود پیدا کردند. همچنین باید توجه داشت شرکت آمریکایی که دستگاه تحریک عصب واگ می‌سازد، از مطالعه‌ی جدید حمایت مالی کرده است.

با اینکه مطالعه محدودیت‌هایی دارد، نتایج آن مخصوصاً در کمک به افرادی که از افسردگی شدید رنج می‌برند و قادر به انجام کارهای ذهنی و روزمره نیستند، امیدوارکننده است. چارلز کونوی می‌گوید آنچه واقعاً اهمیت دارد، این است که خود بیماران گفته‌اند وضعیت زندگی‌شان بهتر شده و بهبودهای معناداری را در توانایی‌شان برای انجام کارهای روزمره و زندگی‌کردن مشاهده کرده‌اند.

حدود ۳۰ درصد افرادی که افسردگی شدید دارند، از داروهای معمول نتیجه نمی‌گیرند و مشکلات جدی‌تری مثل خودکشی و بستری شدن پیدا می‌کنند.

کارآزمایی اخیر برای بررسی این موضوع که آیا تحریک عصب واگ می‌تواند برای افراد مبتلا به افسردگی دوقطبی نیز مفید باشد یا خیر، درحال انجام است. همچنین، پژوهشگران قصد دارند کارآزمایی خود را برای چهار سال دیگر ادامه دهند و ببینند آیا این درمان روی زیرمجموعه‌ی خاصی از بیماران مبتلا به افسردگی موثر است یا خیر.

چارلز کونوی می‌گوید نکته مثبت در مورد تحریک عصب واگ این است که از نتایج مطالعات دیگر می‌دانیم وقتی بیمار به این درمان پاسخ می‌دهد، اثرات آن معمولاً ماندگار است.